ضرب دیدگی مچ پا زمانی رخ می دهد که رباط های مچ پا بر اثر افتادن یا چرخیدن دچار پیچ خوردگی یا کشیدگی بیش از حد شوند. اکثر پیچ خوردگی ها خود به خود خوب می شوند، اما تقویت عضلات آسیب دیده می تواند از پیچ خوردگی مچ پا در آینده جلوگیری کند.
به چه مواردی ضرب دیدگی مچ پا اطلاق میشود؟
ضرب دیدگی مچ پا، آسیب شایعی است که در آن رباط های وصل کننده ی استخوان های مچ پا به هم، دچار پیچ خوردگی یا کشیدگی در خارج از محدوده ی خود می شوند.
تفاوت میان پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا در چیست؟
ضرب دیدگی مچ پا زمانی اتفاق می افتد که رباط های مچ پا پیچ بخورند، اما شکستگی زمانی ایجاد می شود که یک یا چند استخوان در مچ پا بشکنند. پیچ خوردگی ها و شکستگی های شدید علائم مشابهی مانند درد، ورم، کبودی و حساسیت به لمس دارند و هر دو بر اثر پیچ خوردگی یا چرخش مچ پا، لغزیدن، افتادن یا ضربه به مچ پا رخ می دهند. ضرب دیدگی و پیچ خوردگی سریعتر بهبود پیدا می کنند. اما حدود شش هفته طول می کشد تا شکستگی مچ پا ترمیم شود.
انواع ضرب دیدگی مچ پا
بر اساس میزان آسیب رباط سه نوع ضرب دیدگی مچ پا وجود دارد:
۱_ درجه ۱ (خفیف)
فیبرهای رباط ها مقداری کشیده می شوند یا پارگی بسیار کوچکی رخ می دهد. در این شرایط، مچ پای شما مقداری ورم و حساسیت به لمس خواهد داشت.
۲_ درجه ۲ (متوسط)
رباط پاره می شود، اما پارگی آن کامل نیست. مچ پا در محل آسیب ورم می کند و در حین حرکت دچار درد می شود.
۳_ درجه ۳ (شدید)
رباط به طور کامل پاره می شود. مچ پا دچار ورم و درد زیادی می شود و راه رفتن را با مشکل مواجه می کند.
علائم ضرب دیدگی مچ پا
علائم ضرب دیدگی مچ پا عبارتند از:
- درد به ویژه به هنگام قرار دادن وزن بدن روی مچ پا
- حساسیت به لمس
- ورم
- کبودی
- مشکل در راه رفتن
در صورت افتادن یا چرخیدن مچ پا و ضربه ای که منجر به درد، ورم، کبودی و مشکل در راه رفتن می شود، شما می توانید فرض کنید که دچار ضرب دیدگی مچ پا شده اید. شما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. او آسیب شما را ارزیابی می کند و یک برنامه ی درمانی مناسب ارائه دهد. تشخیص ضرب دیدگی مچ پا
پزشک بعد از معاینه فیزیکی پا و مچ پا، برای تعیین محدوده ی حرکت و تشخیص رباط های آسیب دیده، ضرب دیدگی مچ پا را تشخیص می دهد. معمولاً در کنار معاینه ی فیزیکی، یک آزمایش تصویربرداری با اشعه ی ایکس نیز انجام می شود.
آیا می توانم روی مچ پای ضرب دیده راه بروم؟
پزشک ممکن است استفاده از عصای زیر بغل یا آتل/بریس را برای برداشتن وزن بدن از روی مچ پا و تثبیت و حفاظت از آن پیشنهاد دهد. بیش از حد فشار وارد کردن به مچ پای ضرب دیده، می تواند پیچ خوردگی را بدتر کند و موجب ناراحتی بیشتر و طولانی شدن زمان بهبودی شود.
ضرب دیدگی مچ پا چگونه درمان می شود؟
پزشک برای اکثر ضرب دیدگی های مچ پا به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از آسیب، استفاده از روش PRICE را پیشنهاد می کند. PRICE مخفف Protection (محافظت)، Rest (استراحت)، Ice (یخ)، Compression (فشار) و elevation (بالا بردن) می باشد.
۱_ محافظت
استفاده از عصای زیر بغل یا آتل/بریس برای محدود کردن استفاده از مچ پای آسیب دیده.
۲_ استراحت
محدود کردن فعالیت هایی که ممکن است به مچ پا فشار وارد کنند، مانند دویدن، پریدن یا ورزش کردن.
۳_ یخ
برای کاهش ورم، یک کیسه یخ پیچیده در حوله را در وقفه های ۲۰ دقیقه ای روی مچ پای خود قرار دهید.
۴_ فشار
مچ پای خود را به آرامی با یک باند کشی بپیچید تا ورم را کاهش دهید.
۵_ بالا بردن
در حین نشستن یا دراز کشیدن مچ پای خود را روی چند بالش قرار دهید، به طوری که بالاتر از سطح قلب شما قرار بگیرد.
اگر آسیب مچ پای شما با درد و ورم همراه است یا در راه رفتن مشکل دارید، برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
آیا برای درمان پیچ خوردگی مچ پا به جراحی نیاز دارم؟
برای درمان پیچ خوردگی حاد مچ پا به ندرت به جراحی نیاز است. اگر در مچ پای خود دچار مشکلات طولانی مدت مانند بی ثباتی یا خالی کردن شده اید، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
تا چه مدت مچ پای ضرب دیده ورم دارد؟
التهاب و ورم معمولاً فوراً ظاهر نمی شود و ممکن است چند ساعت بعد ایجاد شود. در موارد خفیف یا متوسط، ورم معمولاً ۴۸ ساعت طول می کشد. اما در ضرب دیدگی های شدید، تورم ممکن است تا بهبودی کامل رباط های پاره شده ادامه داشته باشد.
آیا بعد از درمان، به فیزیوتراپی نیاز دارم؟
پزشک ممکن است برای کمک به بازیابی قدرت و پویایی مچ پا فیزیوتراپی را توصیه کند. فیزیوتراپی در ورزشکاران رایج است، بنابراین بعد از بهبود آسیب خود می توانید انجام فعالیت های ورزشی را از سر بگیرید. شواهد علمی نشان می دهند که فیزیوتراپی برای بهبودی صحیح و سریعتر بسیار مهم است.
آیا ضرب دیدگی زانو خود به خود خوب می شود؟
بسیاری از ضرب دیدگی ها خود به خود بهبود پیدا می کنند، اما تقویت عضلات مچ پا می تواند به پیشگیری از آسیب های احتمالی در آینده کمک کند. اگر به رباط های مچ پا فرصت بهبودی ندهید، ممکن است در طولانی مدت، بی ثباتی یا خالی شدن مچ پا (پیچ خوردگی مزمن) و یا ضرب دیدگی های مکرر در مچ پا را تجربه کنید. اگر علائم شما بیشتر از شش هفته ادامه پیدا کنند و به هنگام راه رفتن روی پا، هنوز احساس ضعف داشته باشید، ممکن است دچار پیچ خوردگی مزمن در مچ پا شده باشید.
چگونه می توانم احتمال ضرب دیدگی مچ پا را کاهش دهم؟
به منظور پیشگیری از ضرب دیدگی مچ پا، شما می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- حفظ قدرت عضلانی خوب با ورزش منظم
- گرم کردن و کشش قبل از ورزش و فعالیت فیزیکی
- توجه به سطوح ناهموار به هنگام راه رفتن یا دویدن
- اگر در طول فعالیت های روزمره یا ورزش احساس خستگی می کنید، سرعت خود را کم کنید یا متوقف شوید.
دکتر رضا نادری، فوق تخصص و جراح ارتوپد در تهران
