عمل آرتروسکوپی زانو، نوعی جراحی است که از یک دوربین کوچک برای مشاهده ی داخل زانو استفاده می کند. در این جراحی، برش های کوچکی برای قرار دادن دوربین و ابزارهای جراحی کوچک، در زانو ایجاد می شوند. آرتروسکوپی مچ پا نیز فرآیندی است مشابه که برای تشخیص و درمان بیماری های مچ پا مورد استفاده قرار میگیرد.
سه نوع مختلف داروی بیهوشی ممکن است برای جراحی آرتروسکوپی زانو استفاده شود:
- بی حسی موضعی: زانو را با داروی مسکن بی حس کرده و به بیمار آرامبخش می دهند. بیمار در این نوع بی حسی، هوشیار و بیدار خواهد بود.
- بی حسی نخاعی: به این نوع بی حسی، بی حسی منطقه ای نیز می گویند. دارویی ضد درد به فضایی در ستون فقرات تزریق می شود. بیمار، بیدار و هوشیار خواهد بود اما از کمر به پایین او بی حس می شود.
- بیهوشی عمومی: در این نوع، بیمار کاملا به خواب می رود و هیچ دردی حس نمی کند.
- بلوک منطقه ای عصبی: این مورد، نوع دیگری از بیهوشی منطقه ای است. در این روش، داروی مسکن در اطراف عصب کشاله ران یا پا تزریق می شود. بیمار در طول جراحی به خواب می رود. این نوع بیهوشی طوری جلوی درد را می گیرد که به بیهوشی کوتاه تری نیاز خواهد بود.
عمل آرتروسکوپی زانو چگونه انجام می شود؟
- در ابتدا ممکن است یک وسیله کاف مانند در اطراف ران بیمار قرار داده شود تا به کنترل خونریزی در طول عمل کمک کند.
- جراح، ۲ یا ۳ برش کوچک در اطراف زانوی بیمار ایجاد می کند. سپس محلول نمکی (سالین) را به زانو وارد می کند تا زانو باد کند.
- یک لوله ی باریک با دوربینی کوچک در انتهای آن، از طریق یکی از برش ها وارد می شود. این دوربین به یک نمایشگر ویدیویی متصل شده است که به جراح اجازه می دهد داخل زانو را ببیند.
- جراح ممکن است سایر ابزارهای جراحی کوچک را از طریق برش های دیگر درون زانو قرار دهد. سپس مشکل زانو را از بین برده یا آن را ترمیم می کند.
- در انتهای جراحی، سالین را از زانو تخلیه می کنند. سپس جراح برش های ایجاد شده را با بخیه می بندد و آنها را پانسمان می کند. بسیاری از جراحان، از این عمل به وسیله ی نمایشگر ویدیویی عکس می گیرند. بیمار می تواند این تصاویر را بعد از جراحی مشاهده کرده و ببیند دقیقاً چه کاری روی زانوی او انجام شده است.
چه زمان انجام جراحی آرتروسکوپی زانو به شما توصیه می شود؟
جراحی آرتروسکوپی ممکن است برای مشکلات زانو شامل موارد زیر توصیه شود:
- پارگی منیسک: منیسک غضروفی است که از فضای بین استخوان های زانو محافظت می کند و این جراحی برای ترمیم یا برداشتن آن انجام می شود.
- پارگی یا آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL) یا رباط صلیبی خلفی (PCL).
- تورم یا آسیب دیدن پوشش داخلی مفصل، این پوشش سینوویوم نیز نامیده می شود.
- انحراف یا جا به جایی کاسه یا کشکک زانو.
- وجود تکه های کوچک از غضروف شکسته در مفصل زانو.
- برداشتن کیست بیکر: کیست بیکر به تورم پشت زانو که آب آورده است، اطلاق می شود. گاهی اوقات این مشکل زمانی رخ می دهد که تورم و درد به دلایل دیگری مانند آرتریت وجود داشته باشد.
- ترمیم یا بازسازی عیوب غضروف.
- بعضی از شکستگی های استخوان زانو.
خطرات جراحی آرتروسکوپی زانو
خطرات بیهوشی و جراحی، عبارتند از:
- واکنش آلرژیک نسبت به داروها
- مشکلات تنفسی
- خونریزی
- عفونت
خطرات دیگر این جراحی عبارتند از:
- خونریزی در مفصل زانو
- آسیب دیدن غضروف، منیسک یا رباط های زانو
- لخته شدن خون در پا
- آسیب به رگ خونی یا عصب های زانو
- عفونت داخل مفصل
- سفت شدن زانو.
چگونه می توان برای جراحی آرتروسکوپی زانو آماده شد؟
همواره داروهای مصرفی خود (شامل مکمل ها، داروهای گیاهی و داروهای بدون نسخه) را به اطلاع پزشک برسانید. طی ۲ هفته قبل از جراحی:
- پزشک ممکن است دستور قطع داروهای رقیق کننده ی خون – شامل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و غیره – را تجویز کند.
- از پزشک خود در مورد داروهایی بپرسید که می توانید در روز جراحی نیز آنها را مصرف کنید.
- در صورت مصرف مقدار زیادی الکل (بیش از ۱ نوشیدنی در روز برای زنان یا ۲ نوشیدنی در روز برای مردان) به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت مصرف سیگار، با کمک پزشک خود آن را ترک کنید؛ زیرا سیگار کشیدن می تواند روند التیام زخم و استخوان را آهسته کرده و خطر بروز عوارض جراحی بالاتر ببرد.
- در صورت ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا، تب، بروز تبخال یا سایر بیماری ها قبل از جراحی، به پزشک خود اطلاع دهید.
- بهتر است که ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از جراحی، چیزی ننوشید و میل نکنید.
- دارویی که برایتان تجویز شده است را با یک جرعه آب مصرف کنید.
- زمان موردنیاز برای حضور شما در بیمارستان را اطلاع خواهند داد.
بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو
بعد از عمل ممکن است یک نوار کشی رو پانسمان بسته شده باشد. همچنین اکثر افراد همان روز به خانه برمی گردند. پزشک تمرین هایی برای بعد از عمل به شما آموزش می دهد و ممکن به یک فیزیوتراپیست نیز ارجاع داده شوید.
دوران نقاهت جراحی آرتروسکوپی
بعد از عمل ممکن است یک نوار کشی روی پانسمان بسته شده باشد. همچنین اکثر افراد همان روز به خانه برمی گردند. پزشک تمرین هایی برای بعد از عمل به شما آموزش می دهد و ممکن به یک فیزیوتراپیست نیز ارجاع داده شوید.
زمان بهبودی از جراحی ساده در بیشتر موارد سریع است. ممکن است پس از انجام برخی از انواع جراحی، برای مدتی نیاز به استفاده از عصا و مصرف داروهای مسکن داشته باشید.
اگر جراحی پیچیده تری داشته باشید، روند بهبودی بیشتر طول می کشد. در صورتی که قسمت هایی از زانوی شما ترمیم یا بازسازی شده باشد، ممکن است تا چند هفته نتوانید بدون عصا یا زانوبند راه بروید. بهبودی کامل این روش ممکن است چند ماه تا یک سال طول بکشد.
در صورت ابتلا به آرتریت در زانوی خود، پس از جراحی برای درمان آسیب های دیگر به زانو، همچنان علائم آرتریت در شما باقی خواهد ماند.
دکتر رضا نادری جراح و متخصص ارتوپد در تهران
