انحراف شست پا یا هالوکس والگوس نوعی عارضه استخوانی بوده که در هر فردی با هر سنی ممکن است، رخ دهد. نوزادان تازه متولد شده (بونیون مادرزادی)، نوجوانان (به خصوص دختران) و بزرگسالان همگی می‌توانند به انحراف شست پا دچار شوند. این عارضه با نام‌های دیگری چون هالکوس والگوس و بونیون شناخته می‌شود.
در انحراف شست پا، مفصل انگشت شست پا، که به پا متصل می‌شود، دچار انحراف به بیرون شده که با برآمدگی در کنار انگشت شست خود را نشان می‌دهد. در این مقاله قصد داریم با درمان انحراف شست پا، علائم و عوامل خطر و… آشنا شویم.
درمان انحراف شست پا
برای درمان انحراف انگشت شست پا انواع روش‌های غیر تهاجمی چون پوشیدن کفش‌های مخصوص، فیزیوتراپی، مصرف دارو‌های ضد درد و ضد التهاب، اسپیلنت، پد گذاری و نوار پیچی و… درمان‌های موثر خواهند بود.
اما ممکن است هیچ یک از این روش‌های غیر تهاجمی جواب صد‌در‌صد برای درمان انحراف شست پا نباشند که در این صورت جراحی هالوکس والگوس یک روش موثر است که توسط متخصص ارتوپد پیشنهاد خواهد شد.
در جواب این سوال که ضرورت درمان انحراف شست پا برای چه کسانی است، باید بگوییم: تمام افراد مبتلا به این بیماری باید روش‌های درمانی توصیه شده پزشک را دریافت کنند. حتی بیمارانی که عارضه انحراف انگشت شست پا‌ی آن‌ها با درد همراه نیست، باید به درمان بپردازند تا به نوعی از تشدید بیماری در آینده پیشگیری شود.
در مجموع اگر افراد مبتلا به سندروم انحراف انگشت شست پا با درد شدید و عدم راه رفتن و تکان دادن انگشت خود مواجه هستند، اولویت بیشتری در دریافت درمان‌های موثر خواهند داشت.
عوارض انحراف شست پا
عدم درمان انحراف شست پا می‌تواند در دراز مدت عوارضی را برای بیمار به دنبال داشته باشد. پس پیشنهاد می‌کنیم درمان این عارضه را قبل از تشدید شدن آن دنبال کنید. در صورت عدم درمان انحراف شست پا ممکن است با عوارض زیر مواجه شوید:
- استئوآرتریت؛ بیماری که با از بین رفتن غضروف مفصل انگشت پا و در نتیجه رشد استخوان‌ها، وضعیت طبیعی مفاصل و استخوان‌ها را دچار مشکل می‌کند.
- خار‌های استخوانی؛ برآمدگی‌های استخوانی که در بین لبه‌های استخوان‌های دو مفصل ایجاد می‌شود را بیماری خار استخوانی میگویند. با تشدید انحراف انگشت شست پا، ایجاد اصطکاک در مفصل انگشت شست پا، بیشتر شده که زمینه برای بروز عوارض و بیماری‌هایی چون خار استخوانی در این قسمت را بیشتر خواهد شد.
- آماس کیسه‌های مفصلی؛ در صورت عدم درمان انحراف انگشت شست پا، ممکن است دچار عوارض و بیماری دیگری به نام آماس کیسه‌های مفصلی در انگشت پا بشوید. این بیماری به التهاب و ورم کیسه‌های کوچک پر از مایع مفاصل استخوانی میگویند که با درد شدید هم همراه می‌شود.
عوامل تشدید کننده انحراف شصت پا
با عدم درمان انحراف انگشت شست پا و همچنین با گذشت زمان، امکان تشدید این عارضه استخوانی و مفصلی وجود دارد. به‌طور‌کلی، از جمله عوامل خطر‌زا و به نوعی تشدید‌کننده انحراف انگشت شست پا، می‌توانند، شامل موارد زیر باشند:
- مبتلا شدن به بیماری آرتریت روماتوئید
- ایستادن و پیاده‌روی طولانی مدت
- استفاده از کفش‌های نامناسب چون کفش‌های تنگ و نوک تیز که می‌توانند فشار زیادی به انگشت‌های پا به خصوص انگشت شست پا وارد بکنند.
- استفاده از کفش‌های پاشنه بلند هم از جمله عوامل تشدید کننده و خطر‌زا برای عارضه انحراف انگشت شست پا است چراکه باعث خمیدگی غیر طبیعی در مفاصل انگشت پا‌های می‌شود.
علائم انحراف شصت پا
همان طور که اشاره شده است، مهم‌ترین علائم انحراف شست پا، وجود برآمدگی در مفصل اتصالی انگشت پا به پا است که به صورت انحراف به بیرون قابل مشاهده است. از جمله دیگر علائم عارضه انحراف شست پا به قرار زیر است:
- وجود التهاب و قرمزی در پوست محل برآمدگی مفصل انگشت شست پا که این مورد ممکن است در برخی از افراد مبتلا به این عارضه وجود نداشته باشد.
- درد ممتد که با پوشیدن کفش بیشتر می‌شود.
- انحراف شست پا به قسمت داخلی پا و سوار شدن روی انگشت کناری.
- افزایش ضخامت پوست زیرین انگشت شست پا از دیگر علائم بیماری انحراف شست پا است.
- موجب به وجود آمدن کالوس (پینه) در روی پوست انگشت کناری شست پا می‌شود.
- انحراف شست پا که در اثر بیماری آرتریت ایجاد شده، می‌تواند مانع و محدودیتی برای حرکت انگشت شست پا بشود.
علت ابتلا به انحراف شست پا یا بونیون
به‌طور‌کلی ابتلا به انحراف شست پا می‌تواند، علل مختلفی داشته باشد. طبق نظر پزشکان، بیشترین علت ایجاد این نوع عارضه، عوامل ژنتیکی است. اما عوامل محیطی و بیولوژیکی هم به نوعی در ابتلا به انحراف شست پا نقش دارند. در مجموع، از علل ایجاد انحراف شست پا، شامل موارد زیر می‌تواند باشد:
- ناهنجاری‌های غیر طبیعی در استخوان‌های پا
- صافی کف پا
- آرتریت مفصل (التهاب مفصل)
- انعطاف غیر طبیعی (بیش از حد) در رباط‌ها
- پوشیدن کفش نامناسب
انحراف انگشت شست پا که معمولا به عنوان بیماری بونیون شناخته می شود، یک وضعیت بسیار شایع و بالقوه دردناک و ناتوان‌کننده در انگشت شست پا بوده که به صورت انحراف به سمت دیگر انگشتان و برآمدگی در قسمت خارجی انگشت شست دیده می‌شود.
این بیماری علت نامشخصی داشته اما وراثت و برخی از عوامل بیولوژیک را در ایجاد آن دخیل می‌دانند. انواع شیوه غیر تهاجمی و جراحی برای درمان انحراف انگشت شست پا مطرح است. به عنوان جمع‌بندی باید بگوییم، درمان به موقع سندروم انحراف شست پا، تاثیر بسزایی در پیشگیری از عوارض آن خواهد داشت.
دکتر غلامرضا نادری، جراح و فوق تخصص ارتوپد
