کندرومالاسی پاتلا یا “نرمی غضروف کشکک زانو ” به وضعیتی اطلاق می شود که در آن غضروف سطح زیرین استخوان کشکک تخریب و صاف می شود. این وضعیت در افراد جوانی که ورزش حرفه ای انجام می دهند، شایع است اما ممکن است در افراد مسنی که آرتروز زانو دارند نیز دیده شود.
نرمی کشکک زانو اغلب اوقات هنگامی که آسیب های متعدد به زانو وارد شود، اتفاق می افتد و معمولا با چند روز استراحت کردن و ورزش نکردن بهتر می شود.
در برخی از موارد دیگر قرار گیری زانو در وضعیت نامناسب آناتومیک از دوران مادرزادی علت کندرومالاسی کشکک می باشد و در این موارد استراحت باعث بهبود علائم نمی شود. از علائم نرمی غضروف کشکک زانو که به آن زانوی دونده نیز گفته می شود میتوان به درد زانو و احساس خردشدگی در زانو اشاره کرد.
علت کندرومالاسی یا نرمی غضروف کشکک زانو
غضروف کشکک معمولا در جلوی مفصل زانو قرار دارد. وقتی شما زانوی خود را خم می کنید غضروف کشکک بر روی غضروف استخوان فمور یا همان استخوان ران پا می لغزد. تاندون ها و لیگامان های مختلفی غضروف کشکک را به عضلات ران و استخوان تیبیا در ساق پا متصل نگه میدارند.
اگر هر کدام از این اجزای نگهدارنده غضروف کشکک به طور نامناسب عمل کنند و یا آسیب ببینند باعث ساییدن این غضروف بر روی استخوان ران می شوند. این ساییدن مداوم باعث کندرومالاسی استخوان کشکک و ایجاد درد در زانو می شود.
علل جابجایی های نامناسب غضروف کشکک
- قرار گیری زانو در وضعیت آناتومیک نامناسب به خاطر دلایل مادرزادی
- عضلات چهار سر ران و همسترینگ ضعیف (به ترتیب عضلاتی که در قسمت جلو و عقب زانو قرار دارند.)
- ناهماهنگی بین عضلات ابداکتور و اداکتور (به ترتیب عضلات موجود در خارج و داخل ران)
- فشارها و استرس های زیاد و مکرر بر زانو در ورزش هایی مانند دو، اسکی و پرش
- زمین خوردن و یا ضربه به زانو
آیا نرمی غضروف خطرناک است؟
کندرومالاسی می تواند هر مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد اما از همه بیشتر بر روی کشکک زانو تأثیر می گذارد. این مشکل از غضروف سفت کوچکی پشت کشکک زانو (پاتلا) شروع شده و ممکن است دردناک باشد، اکثر غضروف ها سفت هستند و غضروف های سفت می توانند خورد شده و به بافت های کوچک تر تقسیم شوند. در موارد شدیدتر، غضروف آسیب دیده ممکن است کاملاً ساییده شده و با فشار، کاملاً از بین رود. اگر این اتفاق بیفتد، استخوان محل کشکک زانو می تواند تحت درد شدیدی قرار گیرد. همچنین تکه های غضروف می توانند داخل مفصل شناور شده و سلول هایی که مفصل را تشکیل می دهند را تحریک کرده و باعث به اصطلاح آب آوردن زانو شوند.
افراد مستعد نرمی غضروف کشکک زانو
عوامل زیادی در افزایش خطر ابتلا به نرمی غضروف کشکک دخیل هستند، که عبارتند از:
سن
افراد مسن و بالغینی که در دوره جوانی به سر می برند در معرض خطر ابتلا به نرمی غضروف کشکک هستند. رشد ناگهانی که در دوران بلوغ اتفاق می افتد باعث می شود که عضلات و استخوان ها به صورت ناگهانی رشد کنند که این مسئله ممکن است باعث ایجاد ناهماهنگی در عضلات ران و زانو شود.
جنسیت
زن ها بیشتر از مردها در معرض خطر ابتلا به کندرومالاسی استخوان کشکک هستند چرا که حجم عضلات زن ها نسبت به مردها کمتر است و این مساله می تواند باعث ایجاد وضعیت های آناتومیک نامناسب در زانو شود و بیشتر از همه وضعیتی ایجاد می شود که فشار بر قسمت های خارجی زانو بیشتر می شود.
کف پای صاف
افرادی که کف پای صاف دارند هنگام راه رفتن و دویدن فشار بیشتری بر زانو هایشان وارد می شود.
کف پای صاف عارضه ای است که در آن تمام سطح کف پای بیمار با زمین برخورد دارد و قوسی در آن دیده نمی شود که ممکن است منجر به اختلال در کارکرد مچ پا، زانو درد، کمر درد و پا درد شود، برای درمان کف پای صاف باید به متخصص ارتوپدی و کسی که دانش کافی در این زمینه داشته باشد، مراجعه کرد.
آسیب های قبلی
آسیب های قبلی به کشکک زانو مانند دررفتگی ها می توانند خطر ابتلا به نرمی غضروف کشکک را افزایش دهند.
فعالیت زیاد
اگر شما فردی هستید که فعالیت روزانه بالایی دارید و یا تمرین های ورزشی انجام می دهید که باعث افزایش فشار وارد شده بر زانوی شما می شود این مسئله میتواند باعث افزایش خطر مشکلات زانو شود.
آرتریت
زانوی دونده ها میتواند یکی از نشانه های ابتلا به آرتروز زانو باشد وضعیتی که باعث التهاب زانو و بافت های اطراف زانو می شود. التهاب باعث میشود تا غضروف کشککی نتواند به خوبی حرکت کند.
علائم نرمی غضروف کشکک زانو
کندرومالاسی استخوان کشکک معمولا با درد در ناحیه زانو تظاهر می کند که به عنوان درد پلاتوفمورال شناخته می شود. ممکن است هم چنین هنگام خم کردن زانو احساس خردشدگی و ترک در زانوی خود داشته باشید. معمولا پس از نشستن های طولانی مدت و یا فعالیت های طولانی (مانند ایستادن های طولانی و یا ورزش های سنگین) که باعث افزایش فشار بر زانو می شوند، درد بدتر می شود.
در صورت بهتر نشدن درد زانو پس از چند روز استراحت حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص کندرومالاسی پاتلا
پزشک ابتدا به دنبال درد و تورم در زانو می گردد. هم چنین پزشک به بررسی وضعیت آناتومیک زانوی شما نیز خواهد پرداخت. قرارگیری زانو در وضعیت آناتومیک نامناسب می تواند نشان دهنده کندرومالاسی استخوان کشکک باشد. هم چنین برای تعیین مزیان آسیب به استخوان کشکک پزشک در هنگام صاف بودن زانو به آن فشار مضاعفی وارد می کند.
پس از انجام معاینات پزشک برای تشخیص بهتر و دقیق تر ممکن است هر کدام از تست های زیر را تجویز کند.
1_ تصویربرداری با اشعه X برای تعیین هر گونه آسیب ناهماهنگی در اجزای زانو و یا آرتریت زانو
2_ تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) برای تعیین پارگی و آسیب در غضروف ها
3_ معاینه آرتروسکوپی یک روش نیمه تهاجمی معاینه است که به وسیله یک اندوسکوپ و یک دوربین که وارد فضای زانو می شود، انجام می شود.
سطح بندی کندرومالاسی پاتلا
برای تعیین شدت کندرومالاسی سطح بندی آن انجام میشود که از ۱ تا ۴ سطح در این درجه بندی داریم. سطح ۱ نشان دهنده کمترین شدت و سطح ۴ نشان دهنده بیشترین شدت بیماری می
باشد.
سطح ۱: شدت بیماری در حد صاف شدن غضروف کشکک زانو میباشد.
سطح ۲: صاف شدگی سطح غضروفی کشکک به همراه بدشکل شدن غضروف که نشان دهنده خوردگی بافت غضروفی میباشد.
سطح ۳: نشان دهنده نازک شدن غضروف کشکک به همراه تخریب و تغییر شکا بافت میباشد.
سطح ۴: در این سطح بیشترین مقدار آسیب را داریم که شامل برخورد نمایان شدن فضای استخوانی کشکک به همراه تخریب وسیع بافت غضروفی میباشد. نمایان شدن فضای استخوانی به این معناست که استخوان زانو و کشکک بدون هیچ فضای غضروفی بر روی هم ساییده میشوند.
درمان قطعی کندرومالاسی زانو
هدف درمان کاهش فشار بر روی مفصل زانو و غضروف کشککی میباشد. استراحت، ثابت نگه داشتن زانو و گذاشتن کیسه یخ در زانو از اولین گزینه های درمان این بیماری میباشد. آسیب غضروفی به علت بیماری زانوی دونده ها معمولا با استراحت خود به خود خوب می شود.
ممکن است برای کاهش التهاب در ناحیه زانو پزشک مقداری داروی ضد التهاب مانند ایپوبروفن برای شما تجویز کند. در صورت ادامه یافتن درد، تورم و التهاب زانو یکی یا چند تا از روش های درمانی زیر باید پیگیری شود.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی با انجام حرکات کششی و فشار آوردن بر عضلات چهار سر ران، همسترینگ، عضلات ادداکتور و ابداکتور سعی می شود تا هماهنگی و تقویت ران و مفصل زانو انجام شود. هماهنگی عضلات زانو باعث جلوگیری از قرار گیری نابجای مفصل زانو می شود.
تمرینات معمولی که در فیزیوتراپی انجام می شود ورزش هایی هستند که نیاز به اعمال نیروی وزن ندارند مانند شنا و دوچرخه ثابت. همچنین ورزش های ایزومتریک که شامل انقباض عضلات بدون حرکت و سپس شل کردن آن می باشند نیز می توانند باعث افزایش حجم عضلانی شوند.
جراحی زانو
ممکن است برای تعیین ناهماهنگی و بدشکلی زانو جراحی آرتروسکوپی موررد نیاز باشد. در این روش یک دوربین کوچک از طریق یک سوراخ کوچک که در نایحه زانو ایجاد شده است وارد فضای مفصلی زانو می شود. روند جراحی می تواند به طور کامل مشکل را برطرف کند. در این روش از جراحی با بریدن بعضی از لیگامان ها و برداشتن فشار از روی کشکک زانو حرکات کشکک را تسهیل می کنند.
در روش های دیگر جراحی که ممکن است برای این بیماری انجام شود میتوان از روش پیوند غضروف برای ایجاد یک سطح غضروفی جدید در پشت کشکک و یا جابجایی محل اتصال لیگامان های عضلات زانو به کشکک استفاده کرد.
پیشگیری از پاتلا در زانو
با پیگیری نکات زیر میتوان خطر ابتلا به کندرومالاسی کشکک را کاهش داد:
از ایحاد فشار های زیاد بر زانوی خود پرهیز کنید و در صورت ضرورت از پدهای محافظ زانو استفاده کنید.
با قوی کردن عضلات همسترینگ، چهارسر ران، ادداکتور و ابداکتورهای ران، هماهنگی این عضلات و پایداری مفصل زانو را افزایش دهید.
در صورتی که کف پای شما صاف است از کفش هایی استفاده کنید که قوس کف پای شما را زیاد تر می کنند. این کار باعث کاهش فشار وارده بر زانو می شود و راستای زانو را نیز افزایش می دهد. در این باره توصیه می کنیم راهنمای انتخاب بهترین کفش ورزشی مناسب را بخوانید.
در نهایت اضافه وزن و چاقی می توانند باعث افزایش فشار وارده بر زانو شوند. نگه داشتن وزن در یک محدوده نرمال می تواند باعث کاهش فشار وارده بر زانو و بقیه مفاصل موجود در پاها شود. برای کاهش وزن باید از مصرف زیاد شکر و انواع چربی پرهیز کنید و در عوض مقادیر زیاد سبزیجات، میوه و غلات بخورید همچنین لازم است که پنج روز در هفته روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
برای پرسش از دکتر، روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.
علی
شنبه ۷ بهمن ۲( 9 ماه پیش)
تعداد بازدید: 143
مشاهده پرسش
