هالوکس ریجیدوس یا خشکی شست پا معمولا در بالغین و بین سنین ۳۰ تا ۶۰ ساله بروز پیدا می کند. در این مقاله به بررسی علائم و روش های درمانی این بیماری می پردازیم.

هالوکس ریجیدوس چیست؟

 هالوکس ریجیدوس نوعی اختلال در مفصل است که در انگشت شست پا قرار دارد. این بیماری باعث درد و خشکی در مفصل می شود و با گذشت زمان، خم کردن انگشت پا به سخت تر می شود. هالوکس به معنی انگشت شست پا و ریجیدوس به معنی سفت و خشک شدن است.  هالوکس ریجیدوس در واقع نوعی آرتریت است.

این اختلال می تواند نگران کننده یا حتی ناتوان کننده باشد زیرا ما هر زمان که راه می رویم، خم می شویم، بالا می رویم یا حتی می ایستیم از انگشت شست پا استفاده می کنیم.

از آنجا که هالوکس ریجیدوس یک بیماری پیشرونده است، با گذشت زمان حرکت انگشت پا کاهش می یابد. در مرحله اولیه آن، هنگامی که حرکت انگشت شست پا تا حدی مقدور است، به این حالت hallux limitus می گویند. اما با پیشرفت بیماری، دامنه حرکات انگشت شست پا به تدریج کاهش می یابد تا اینکه به طور بالقوه به مرحله انتهایی ریجیدوس، که در آن انگشت شست پا خشک و سفت می شود، می رسد.

علت خشکی انگشت شست پا

علل شایع هالوکس ریجیدوس یا خشکی شست پا به دلیل عملکرد ناقص (بیومکانیک) و ناهنجاری های ساختاری پا است که می تواند منجر به آرتروز در مفصل انگشت شست شود.

هنوز کسی نمی داند که چرا این مشکل در  بعضی افراد ایجاد می شود و در بعضی خیر. ممکن است علت آن صدمه به غضروف مفصل بر اثر ضربه به شست  یا اشکالاتی در آناتومی پا باشد.

شایع ترین محل آرتروز در مفاصل پا قاعده ی شست پاست که به آن مفصل متاتارسوفالنژیال گفته می شود و در واقع محلی است که شست پا به استخوان کف پا متصل می شود.

اهمیت این مفصل از آن جهت است که هر بار که گام بر می داریم مفصل خم می شود. اگر این مفصل شروع به خشک شدن کند راه رفتن دردناک و دشوار خواهد شد.

همانند سایر مفاصل، انتهای استخوان های سازنده ی این مفصل با غضروف مفصلی پوشیده شده است. اگر فرسایش یا ضربه به غضروف مفصلی آسیب وارد کنند و غضروف را از بین ببرند انتهاهای عریان شده ی استخوان به هم سایش پیدا می کنند. خار یا برجستگی استخوانی روی  استخوان ایجاد می شود. این برجستگی ممکن است مانع خم شدن کافی شست پا هنگام راه رفتن شود. نتیجه خشکی شست پا یا هالوکس ریجیدوس خواهد بود.

 این نوع آرتروز  که در اثر سایش ایجاد می شود، اغلب در افرادی ایجاد می شود که نقصی دارند که باعث تغییر در عملکرد پا و انگشت شست پا می شود. به عنوان مثال، کسانی که دارای قوس افتاده و یا بیش از حد از ناحیه قوزک پا هستند، در معرض ابتلا به هالوکس ریجیدوسی یا خشکی ست پا هستند.

برخی افراد به دلایل ژنتیکی و ارث بردن از خانواده دچار هالوکس ریجیدوس می شوند. در افراد دیگر، به دلیل فعالیت بیش از حد اتفاق می افتد، به ویژه در افرادی که در مشاغلی هستند که فشار روی انگشت شست پا را افزایش می دهد، مانند کارگرانی که اغلب باید خم شوند یا قوز کنند.

هالوکس ریجیدوس همچنین می تواند در اثر آسیب دیدگی انگشت شست پا ایجاد شود. یا ممکن است توسط بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس ایجاد شود. جراح پا و مچ پا می تواند علت هالوکس ریگیدوس را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را به شما توصیه کند.

تشخیص خشکی انگشتان پا

هرچه زودتر این بیماری تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر است. بنابراین، بهترین زمان مراجعه به جراح پا و مچ پا زمانی است که برای اولین بار علائم را مشاهده کردید. اگر صبر کنید تا خار پاشنه ایجاد شود، احتمالاً مدیریت وضعیت شما دشوارتر خواهد بود.

در تشخیص هالوکس ریجیدوس یا خشکی شست پا، جراح پاهای شما را معاینه می کند و انگشت را حرکت می دهد تا دامنه حرکت آن مشخص شود. اشعه ایکس به تعیین میزان آرتروز و همچنین ارزیابی هرگونه خار پاشنه یا سایر ناهنجاری های ایجاد شده کمک می کند.

هرچه زودتر این بیماری تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر است. بنابراین، بهترین زمان مراجعه به جراح پا و مچ پا زمانی است که برای اولین بار علائم را مشاهده کردید. اگر صبر کنید تا خار پاشنه ایجاد شود، احتمالاً مدیریت وضعیت شما دشوارتر خواهد بود.

در تشخیص هالوکس ریجیدوس یا خشکی شست پا، جراح پاهای شما را معاینه می کند و انگشت را حرکت می دهد تا دامنه حرکت آن مشخص شود. اشعه ایکس به تعیین میزان آرتروز و همچنین ارزیابی هرگونه خار پاشنه یا سایر ناهنجاری های ایجاد شده کمک می کند.

علت درد انگشت شست پا

قسمت داخل پا از استخوان ها، لیگامنت ها، تاندون ها و ماهیچه های متعددی تشکیل شده است که بیش از نیمی از این استخوان ها درون انگشتان قرار دارند. هر مسأله ای که برای این اجزا رخ دهد می تواند باعث درد انگشتان پا شود و امکان یا عدم امکان درد هر نقطه از انگشتان پا در منزل باید جدا گانه بررسی شود.

مفصل متاتارسوفالانگل (MTP) از قسمت سر اولین استخوان در بالای پای شما به انگشت شست متصل می شود و همچنین با دو استخوان کوچک زیر این استخوان نیز متصل است. این مفصل معمولاً در صورت صدمه و درد می تواند در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کرده و فعالیت های عادی روزانه که شامل حرکت و بار روی انگشتان پا هستند را برای شما مشکل کند.

این درد می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که برای تشخیص آن ها باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید اما از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بونیون یا هالوکس والگوس
• فرو رفتن ناخن در پا
• انگشت چمنی
• هالوکس ریجیدوس یا آرتروز شست پا
• سزاموئیدیت
• نقرس
• پیچ خوردن یا شکستن انگشت

ویژگی های رایج درد انگشت شست پا

اگر شما هم دردی را در انگشت شست پای خود حس می کنید احتمال دارد به همراه علائم زیر باشد:

• احساس ناراحتی هنگام راه رفتن
• حساسیت
• ورم
• سوزش و تغییر رنگ
• انحراف

بیرون زدگی یا سایر موارد تغییر شکل نظیر میخچه، بونیون، ناخن فرو رفته و ….

علائم خشکی انگشت شست پا

❇ در هنگام فعالیت احساس درد در مفصل شست پا. به ویژه هنگامی که حین راه رفتن، انگشتان پا را از روی زمین بر می دارید.

❇ تورم اطراف مفصل شست پا

❇ برجستگی سفت استخوانی روی شست پا (این برجستگی روی شست پا قرار دارد بر خلاف هالوکس والگوس که برجستگی کنار شست پاست)

❇ خشکی مفصل شست پا به گونه ای که نمی توانید آن را به بالا و پایین خم کنید.