مفاصل افراد با افزایش سن آنها ممکن است دردناک شوند و این امر گاهی اوقات کیفیت زندگی آنها را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. تعویض مفاصل از جمله جراحی های بزرگ است، اما این جراحی ها با خطراتی نیز همراه هستند مانند عفونت زخم جراحی یا عفونت تعویض مفصل زانو از این خطرات هستند.
در حال حاضر تعویض مفصل (آرتروپلاستی) زانو، لگن، شانه و سایر مفاصل، از جمله جراحی های شایع هستند و نتایج موفقیت آمیز آنها می تواند زندگی را تغییر دهد. بر اساس گزارش آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا، از هر ۱۰۰ بیمار که تحت تعویض مفصل ران یا زانو قرار می گیرند، یک نفر دچار عفونت می شود. بروز عفونت تعویض مفصل زانو صرف نظر از محل آن می تواند منجر به سپسیس شود.
جراحی تحت شرایط استریل انجام می شود. تمام قطعاتی که در بدن کاشته و جای گذاری می شوند، برای به حداقل رساندن احتمال عفونت استریل شده اند. با این حال همیشه شانس اندکی برای حضور باکتری ها روی ایمپلنت یا ابزار و بروز عفونت باکتریایی وجود دارد.
از آنجا که باکتری ها به جای مواجهه مستقیم با بافت بدن در داخل ایمپلنت هستند، تشخیص و مبارزه با باکتری ها برای سیستم ایمنی بدن دشوارتر است.
چرا تعویض مفصل انجام می شود؟
جراحان تعویض کامل و جزئی مفصل را برای جایگزینی قسمت های آسیب دیده یا بیمار مفصل انجام می دهند. آسیب ممکن است ناشی از ضربه (به عنوان مثال تصادفات وسایل نقلیه موتوری یا سقوط) یا فرسودگی مفصل به علت آرتریت یا سایر بیماری های مفصلی باشد.
نشانه های عفونت تعویض مفصل زانو
عفونت های ناشی از ایمپلنت و برش، علائم و نشانه هایی مشابه عفونت های دیگر را دارند. آنها همچنین با محل مفصل آسیب دیده مرتبط هستند. علائم عفونت تعویض مفصل زانو عبارتند از:
✳️ افزایش قرمزی در اطراف برش
✳️ افزایش درد
✳️ خروج چرک یا مایع دیگر از محل برش
✳️ گرمتر بودن پوست اطراف برش نسبت به حالت معمول
✳️ افزایش درد در اطراف برش
✳️ تب
✳️ خستگی
در صورت بروز عفونت در داخل مفصل، احتمالاً درد مفصل و همچنین برخی از علائم فوق تشدید می یابد. عفونت های مربوط به برش معمولاً طی چند روز پس از جراحی و ضمن بهبود پوست رخ می دهند. در عین حال، عفونت های مفصلی می توانند چند روز تا چند سال بعد رخ دهند. بیان هرگونه افزایش درد در مفصل مصنوعی، به ویژه هرگونه علائم عفونت امری مهم است.
انواع عفونت تعویض مفصل زانو
۱. عفونت سطحی
پس از جراحی، عفونت تعویض مفصل زانو می تواند در پوست اطراف برش ایجاد شود. پزشکان به چنین عفونت هایی عفونت های سطحی، جزئی یا زودرس می گویند.
عفونت های سطحی معمولاً بلافاصله پس از جراحی روی می دهند و شخص ممکن است در بیمارستان یا هنگام بازگشت به خانه به این عفونت های جزئی مبتلا شود. نحوه درمان عفونت جزئی ساده است، اما در صورت عدم درمان ممکن است عفونت های جدی تری را در پی داشته باشد.
۲. عفونت عمقی زانو
ممکن است عفونتی در اطراف زانوی مصنوعی، که پروتز یا ایمپلنت نیز نامیده می شود، رخ دهد. پزشکان از این عفونت ها تحت عنوان عفونت های عمقی، بزرگ، با تاخیر یا دیررس می گویند.
عفونت های عمقی جدی هستند و ممکن است هفته ها یا حتی سال ها پس از جراحی تعویض مفصل زانو روی دهند. رویکرد درمانی برای عفونت تعویض مفصل زانو، ممکن است در چندین مرحله انجام شود. در بسیاری از موارد جراح ممکن است زانوی مصنوعی عفونی را خارج کند.
تشخیص عفونت تعویض مفصل زانو
در صورت مشاهده قرمزی و ترشح در اطراف برش جراحی، ممکن است احتمال وجود عفونت از سوی پزشک مطرح شود. آنها ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین عفونت یا شناسایی نوع باکتری عامل تجویز کنند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
◀️ آزمایش خون
◀️ تست تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن، MRI یا اسکن استخوان
◀️ آسپیراسیون مفصلی، که در آن پزشک مایع اطراف زانو را خارج کرده و در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار می دهد.
درمان عفونت تعویض مفصل زانو
۱. درمان عفونت تعویض مفصل زانو با دارو
اولین گام درمان عفونت مفصل مصنوعی، تجویز آنتی بیوتیک های داخل وریدی (IV) است. گاهی اوقات عفونت تعویض مفصل زانو، برای پاسخ دهی به آنتی بیوتیک ها بسیار عمقی است. برخی موارد از عفونت های مفصلی را می توان بدون جراحی درمان کرد. اگر عفونت تنها پوست و بافت اطراف مفصل را تحت تاثیر قرار دهد، اما خود مفصل را درگیر نکند، می توان آنتی بیوتیک های خوراکی یا داخل وریدی تجویز کرد.
۲. درمان عفونت تعویض مفصل زانو با جراحی
با این حال، در صورت گسترش عفونت به مفصل، انجام جراحی الزامی است. دو روش جراحی برای درمان عفونت تعویض مفصل زانو وجود دارد:
دبریدمان
در صورتی که عفونت طی چند روز بروز یابد ممکن است با شست و شوی مفصل درمان شود. دبریدمان تمام بافت نرم آلوده اطراف مفصل را شامل می شود. سپس ایمپلنت تمیز شده و پوشش پلاستیکی جایگزین می شود. پس از این کار، برای حدود شش هفته آنتی بیوتیک های وریدی تجویز می شود.
جراحی چند مرحله ای
جراحی چند مرحله ای جراحی است که در چند مرحله در یک دوره زمانی انجام می شود. این نوع جراحی ممکن است برای درمان عفونت های چند روزه یا عفونت هایی که ماه ها یا سالها پس از جراحی اولیه روی داده باشند، نیاز باشد. مرحله اول شامل موارد زیر است:
❇️ خارج کردن ایمپلنت
❇️ شستشوی مفصل و بافتهای نرم اطراف آن
❇️ کاشت آنتی بیوتیک اسپیسر، که به حفظ آرایش طبیعی مفصل کمک می کند
❇️ مصرف آنتی بیوتیک های وریدی به مدت حداقل شش هفته
پس از برطرف شدن عفونت، بیمار کاندید جراحی اصلاحی خواهد بود. در این روش، آنتی بیوتیک اسپیسر برداشته می شود، مفصل شسته می شود و مفصل زانو یا لگن جدید کاشته می شود.
پیشگیری از عفونت تعویض مفصل زانو
پزشک برای کاهش احتمال عفونت اقداماتی را حین جراحی تعویض مفصل زانو انجام خواهد داد. شما می توانید برای جلوگیری از ورود باکتری ها به بدن کارهایی را قبل و بعد از عمل انجام دهید.
شما می توانید ریسک عفونت تعویض مفصل زانو را کم کنید. در زمان برنامه ریزی جراحی با جراح خود در مورد روشهای پیشگیری از عفونت و آنچه می توانید برای کاهش خطر انجام دهید صحبت کنید. پزشک ممکن است راه های زیر را پیشنهاد دهد:
⬅️ آزمایش قبل از عمل جهت وجود باکتری در مجاری بینی توسط سواب بینی
⬅️ شستشوی پوست پیش از عمل، با صابون مخصوص در خانه
⬅️ تجویز آنتی بیوتیک در اتاق عمل و حداقل ۲۴ ساعت پس از عمل
⬅️ تجویز آنتی بیوتیک های پیشگیرانه (پروفیلاکتیک) پیش از انجام هرگونه روشی که می تواند شما را در معرض خطر عفونت قرار دهد. جراحی دندان یا سایر روش های جراحی از جمله مثال هایی هستند که می توان به آن ها اشاره کرد.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران