با این که بسیاری از لباس ها با یک جفت کفش پاشنه بلند کلاسیک، بسیار جذاب تر به نظر می رسند؛ اما نمی توان این نکته را نادیده گرفت که کفش های پاشنه دار، به اندازه کفش های بدون پاشنه یا کتانی ها راحت نیستند؛ به علاوه، درآوردن کفش پاشنه بلند در پایان روز، با نوعی احساس راحتی همراه است. متأسفانه، کفشهای پاشنه بلند میتوانند سبب بروز عوارضی دائمی شوند که ممکن است ارزش مد پوشی را نداشته باشند. در ادامه مطلب مضرات کفش پاشنه بلند برای پا را توضیح خواهیم داد.
آسیب کفش های پاشنه بلند برای پاها
مدت هاست که زنان از کفش های پاشنه بلند استفاده می کنند و این کفش ها، تبدیل به کالایی اساسی برای آن ها در هنگام تفریح یا کار روزمره شده است. در رابطه با مضرات کفش پاشنه بلند برای پا باید گفت که، استفاده طولانی مدت از کفش های پاشنه دار، سبب ایجاد فشار ثابتی بر روی ماهیچه ها، استخوان ها، بافت های ناحیه پا و مچ پا می گردد؛ فشار وارد شده به این نواحی، منجر به ایجاد درد مزمن یا آسیب ناگهانی پا می شود که ممکن است برای حصول بهبودی، نیاز به جراحی داشته باشد.
پوشیدن انواع مختلف کفش های پاشنه دار، از دلایل اصلی بروز موارد زیر است:
✔️ صدمات وارده به ناحیه جلویی پا: کفشهای پاشنه بلند، وزن بدن را به طور مساوی روی تمام قسمت های پا پخش نمی کنند؛ بلکه بخش عمده وزن فرد را بر روی سینه پا متمرکز می نمایند. این امر شدیدا به انتهای استخوان های متاتارس، مفاصل بین انگشتان پا و پا ها فشار می آورد و خطر ایجاد شکستگی ناشی از فشار و نوروما را افزایش می دهد.
✔️ وجود درد شدید در ناحیه قوس کف پا. وضعیت غیر طبیعی کفش های پاشنه بلند، قوس کف پا را تحت فشار قرار می دهد؛ به طوری که پا همواره به سمت پایین قرار می گیرد. با گذشت زمان، این امر میتواند راه رفتن یا ایستادن بدون درد با پای برهنه را برای فرد غیرممکن سازد.
✔️ درد پاشنه پا. فشار وارد شده بر پشت استخوان پاشنه، میتواند باعث ایجاد بد شکلی هاگلند (Haglund’s deformity) شود. در این عارضه، نوعی برآمدگی استخوانی در پا ایجاد می گردد که به آن pump bump می گویند. پوشیدن روزانه کفش های پاشنه بلند، همچنین می تواند منجر به کوتاه شدن تاندون آشیل شود و خطر ابتلا به فاسیای کف پا را نیز افزایش دهد.
✔️ صدمات وارد شده به انگشت پا. کفشهای نوک تیز، انگشتان پا را به شکل غیرطبیعی V در می آورند و باعث ایجاد برخی بدشکلی ها، مانند انگشت چکشی، پینه پا و فرو رفتن ناخن ها درون پا، می گردند.
✔️ پیچ خوردگی مچ پا. قرار گرفتن نامناسب پا در داخل کفش، می تواند راه رفتن عادی را دشوار نماید و تعادل فرد را از بین ببرد. اگر پا بی حس شده یا پاشنه کفش در جایی گیر کند، وزن بدن ممکن است به قسمت های کناری پا وارد شده و مچ پا پیچ بخورد.
✔️ مشکلات مربوط به حالت قرارگیری بدن و راه رفتن. کفش های پاشنه بلند، فقط عملکرد پا را تغییر نمی دهند؛ بلکه می توانند بر مکانیک بدن در نحوه راه رفتن، ایستادن و حمل وزن نیز تأثیر داشته باشند. آسیب به حالت قرارگیری بدن، می تواند فشار زیاد و بی دلیلی بر زانو ها، باسن و کمر وارد کند و باعث بروز درد و عوارض ناشی از موارد ذکر شده، در سراسر بدن گردد.
تحمل وزن بدن توسط پاها
پاها، تمام وزن بدن را تحمل می نمایند، سبب ایجاد تحرک و تعادل می شوند و در هنگام اصابت ضربه، اولین آسیب را می بینند. با مقایسه اندازه پا ها نسبت به کل بدن، متوجه می شوید که این اندام، هر روز کار بسیار سختی بر عهده دارد.
پا ها شامل یک چهارم کل استخوان های بدن و به علاوه، ۱۰۰ رباط، تاندون و ماهیچه هستند؛ که با همکاری یکدیگر، از بدن حمایت کرده و آن را صاف نگه می دارند. پاها عامل ایجاد تعادل و انجام طیف وسیعی از حرکات بدنی می باشند. هنگامی که می ایستید، راه می روید یا می دوید، هر یک از اجزای پا، در یک تلاش تیمی شگفت انگیز، وارد عمل می شوند که بتوانید به راحتی به سمت جلو حرکت نمایید.
وجود یک مشکل کوچک در پاها
به دلیل پیچیدگی نحوه عملکرد پا ها، بروز یک آسیب کوچک در این اندام، می تواند تاثیر زیادی بر کل ساختار پا داشته باشد. حتی اگر یک تاول کوچک در کنار انگشت شست پایتان به وجود بیاید، سعی می کنید با تنظیم نحوه راه رفتن خود، فشار وارد شده بر آن انگشت را کاهش دهید. این امر به نوبه خود، فشار بیشتری را بر سایر نواحی پا وارد می کند و تنها پس از یک ساعت راه رفتن به گونه ای متفاوت، ممکن است در نواحی دیگر پا احساس درد و ناراحتی داشته باشید.
هنگام پوشیدن کفش های پاشنه بلند، به خاطر داشته باشید که آسیب ناشی از این کفش ها، بسیار شدیدتر از ایجاد تاول بر انگشت کوچک پا است. پا ها به گونه ای طراحی شده اند که در هنگام راه رفتن، ابتدا پاشنه با زمین برخورد نماید و سپس به آرامی سینه پا روی زمین قرار گیرد تا در هنگام راه رفتن، فرد را به جلو سوق دهند. کفش های پاشنه بلند، نحوه قرارگیری پا را بر زمین تغییر می دهند. علاوه بر این، کفش های پاشنه بلند، وزن بدن را به طور نامناسبی در پا توزیع می کنند و فشار وارده بر قسمت جلویی پا را تا ۷۵ درصد افزایش می دهند. ناحیه جلویی پا برای تحمل چنین فشاری طراحی نشده است. در نتیجه، ممکن است مشکلاتی را در پا ها، مچ پا، زانو ها و باسن ایجاد نماید.
چگونه می توان از بروز آسیب ناشی از کفش های پاشنه بلند، جلوگیری نمود؟
اگر از پوشیدن کفش های پاشنه بلند لذت می برید، ممکن است با رعایت نکات زیر، دیگر مجبور نباشید آن ها را به طور کامل و برای پیش گیری از بروز پا درد، کنار بگذارید:
- کفشی با پاشنه کوتاه تر انتخاب کنید. پاشنه هایی به ارتفاع کمتر از دو اینچ، بهترین انتخاب برای پوشیدن به صورت روزمره می باشند. اگر می خواهید که قدتان بلند تر شود، کفشهای پاشنه داری را انتخاب کنید که در قسمت جلوی پا، کفی بلندتری داشته باشند. این امر باعث افزایش قد و در عین حال، ایجاد انحراف کمتری در حالت طبیعی پا می گردد.
- کفشی متناسب با اندازه پای خود انتخاب کنید. هنگام ایستادن با یک کفش پاشنه دار مناسب، باید احساس راحتی داشته باشید و پا نباید به سمت جلو بلغزد. گرد یا باز بودن کفش در ناحیه پنجه، به طور کلی بهتر از انواع نوک تیز است و استفاده از یک کفی نرم در داخل آن، می تواند فشار وارد شده بر پا را کاهش دهد.
- استراحت کنید. هرگز برای رفتن به موقعیت هایی که نیاز به راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت دارند، کفش پاشنه دار نپوشید. هنگامی که نشسته اید، کفش های پاشنه دار خود را در بیاورید و با تمرکز بر خم کردن انگشتان پا، خم کردن تاندون آشیل و شل کردن عضلات ساق پا، پاهایتان را کمی کش بدهید.
- استفاده از کفی بالشتکی. استفاده از کفی های فومی، در قسمتی که کفش بر پاهایتان ساییده می شود، و استفاده از کفی بالشتکی برای کاهش فشار روی نواحی جلویی پا، می تواند مناسب باشد.
- به طور مداوم از کفش های پاشنه دار استفاده نکنید. پوشیدن کفش های طبی به جای کفش پاشنه بلند، می تواند به پا ها فرصت بهبودی داده و خطر بروز آسیب های فشاری (مانند تاول و میخچه) را کمتر نماید.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران