جراحی کیلکتومی روشی است که برای برداشتن خارهای استخوانی از ابتدای شست پا انجام می شود. بیماران مبتلا به بیماری هالوکس ریجیدوس یا آرتریت انگشت شست پا، ممکن است در انگشت شست پا دچار درد و خشکی شوند. معمولاً درد با باز کردن انگشت شست، مثلا هنگام بالا رفتن از پله ها، دویدن یا انجام حرکات فشاری پا، بدتر می شود. کلمه کیلکتومی از کلمه یونانی Cheilos به معنای «لب» گرفته شده است.
کیلکتومی، خارهای استخوانی یا لب استخوانی را که در نتیجه آرتریت مفصل ایجاد می شود، از بین می برد. در برخی موارد، برداشتن خارهای استخوانی می تواند به بیماران کمک کند، خشکی کم تری در انگشت شست پا داشته باشند. گاهی اوقات کیلکتومی همراه با جراحی دیگری انجام می شود. به عنوان مثال، هالوکس ریجیدوس پیشرفته ممکن است نیاز به درمان با ترکیبی از استئوتومی و کیلکتومی داشته باشد.
کیلکتومی چیست؟
کیلکتومی عمل مفصل متاتارسوفالانژیال (MTP) است، که در آن خارهای استخوانی لبه مفصل شست پا برداشته می شوند تا دیگر از حرکات آن ممانعت نکنند. این روش شامل برشی در پوست و برداشتن استخوان اضافی، با کمک ابزارهای ارتوپدی است که خارهای استخوانی را از بین می برند.
به طور کلی، خارهای استخوانی در بالای مفصل قرار دارند، اما آن هایی که در کناره های مفصل قرار دارند را نیز می توان در طی جراحی کیلکتومی برداشت. این جراحی توسط جراح ارتوپد یا متخصص پا انجام می شود. این عمل تحت بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی به عنوان یک جراحی باز، یا به عنوان یک روش کم تهاجمی با یک برش کوچک تر انجام می شود.
آرتروز انگشت شست پا چیست؟
آرتروز انگشت شست پا یک بیماری مخرب مفصل است، که با افزایش سن به تدریج پیشرفت می کند. آرتروز انگشت شست پا، مردان و زنان را به یک اندازه درگیر می کند، با این حال اکثر بیمارانی که از این عارضه رنج می برند، بالای ۵۰ سال سن دارند. آرتروز انگشت شست پا ممکن است به دلایل زیادی از جمله استفاده بیش از حد از انگشت، مثلا در دوندگان مسافت های طولانی، یا در اثر صدمه، به عنوان مثال شکستگی انگشت شست پا یا فشار مداوم به انگشت شست پا در هنگام کار، مثلا پوشیدن کفش پاشنه بلند، ایجاد شود.
هنگامی که سطوح مفصلی تحت فشار زیاد قرار می گیرند، می توانند منجر به آسیب به غضروف مفصلی (که انتهای استخوان ها را می پوشاند) شوند. آسیب به این لایه محافظ، باعث نازک شدن تدریجی آن در طول زمان می شود. در مراحل پیشرفته تر، مفصل ملتهب میشود که به آن سینوویت میگویند و نتیجه این فرآیند، درد و خشکی در انگشت پا است.
تشخیص آرتریت شست پا
در بسیاری از موارد، تشخیص هالوکس ریجیدوس با معاینه فیزیکی قابل انجام است. جراح ارتوپد پا و مچ پا، مفصل MTP را بررسی می کند تا ببیند چقدر می توانید آن را حرکت دهید و درد کجا رخ می دهد. همچنین، جراح شما، پای شما را از نظر وجود خار استخوان بررسی می کند. ممکن است برای شناسایی میزان دژنراسیون مفصل و نشان دادن محل و اندازه خارهای استخوانی، رادیوگرافی انجام شود. این عکسبرداری با اشعه ایکس، بهتر است با ایستادن و وزن دادن به پا انجام شود. اسکن ام آر آی و سی تی اسکن معمولاً مورد نیاز نیست.
درمان آرتروز شست پا
درمان هالوکس ریجیدوس با روش غیر جراحی
درمان غیر جراحی، همیشه اولین گزینه برای درمان هالوکس ریجیدوس است. پزشک ممکن است مسکن ها و داروهای ضد التهابی و یخ یا بسته های حرارتی را برای کاهش درد پیشنهاد کند. تزریق پلاسمای غنی از پلاکت و تزریق های مشابه (اسید هیالورونیک) به داخل مفصل، امیدوارکننده هستند اما از نظر اثربخشی متفاوت هستند و روش هایی اثبات شده نمی باشند.
تغییر کفش نیز ممکن است کمک کننده باشد. اجتناب از کفش هایی با کف نازک یا پاشنه بلند، می تواند فشار را در بالای مفصل به حداقل برساند. کفش هایی با کفی سفت، کفی خمیده (دارای قوس تحتانی) یا هر دو نیز، ممکن است درد مفاصل را به حداقل برسانند. کفی داخل کفش، مثلا نوع قوس دار که حرکت را در مفصل MTP محدود می کند نیز، می تواند کمک کند. اگرچه این درمان ها ممکن است علائم را کاهش دهند، اما از بدتر شدن بیماری جلوگیری نمی کنند.
درمان آرتروز شست پا با جراحي
اگر بعد از درمان های غیر جراحی، درد همچنان ادامه داشت، درمان های جراحی در نظر گرفته می شود. نوع جراحی با توجه به میزان آرتریت و تغییر شکل انگشت پا تعیین می شود.
برداشتن خار استخوان (کیلکتومی)
برای آسیب های خفیف تا متوسط، برداشتن مقداری استخوان و خار استخوان بالای پا و شست پا، می تواند کافی باشد. این روش کیلکتومی نامیده می شود. برداشتن خار استخوانی باعث می شود تا فضای بیشتری برای خم کردن انگشت پا ایجاد شود و درد ناشی از فشار دادن انگشت پا را تسکین دهد. این روش همچنین می تواند با سایر برش های استخوانی که موقعیت شست پا را تغییر می دهد و فشار را در بالای مفصل کاهش می دهد ترکیب شود.
از مزایای این روش این است که ثبات و حرکت را حفظ می کند و خود مفصل را نیز حفظ می کند. بیماران می توانند بدون احساس درد، در فعالیت های فیزیکی سنگین مانند دویدن شرکت کنند.
خطرات احتمالی کیلکتومی
این جراحی به طور کلی بی خطر و بدون عارضه است. با این حال، خطراتی وجود دارد که باید از آن ها آگاه بود. خطرات کیلکتومی عبارتند از:
- عفونت پا
- عفونتی که به سایر نواحی بدن سرایت می کند
- بهبودی با تاخیر یا ناکافی
- جای زخم
- پینه پس از عمل
- افزایش درد پا
اگر پای شما در دوره نقاهت تمیز نگه داشته نشود یا اگر به بیماری مزمن شدید مانند دیابت کنترل نشده مبتلا باشید، احتمال بیشتری دارد که این عوارض رخ دهد. به طور کلی، با یک روش کم تهاجمی، باید انتظار یک اسکار کوچکتر و بهبودی سریع تر را داشته باشید. با این حال، عوارض روش کم تهاجمی، بیشتر از روش باز است.
هدف از کیلکتومی
کیلکتومی، برای بهبود درد شدید و یا خشکی در انگشت شست پا که با خار استخوان همراه است انجام می شود. عموماً، خارهای استخوانی در بالای مفصل شست پا و گاهی در کناره ها ایجاد می شوند. این رشد می تواند باعث درد شود و ممکن است حرکت انگشت شست پا را محدود کند و در راه رفتن شما مشکل ایجاد کند. این خارهای استخوانی می توانند به دلیل آسیب، التهاب یا انحراف مفصل ایجاد شوند. عوامل مستعد کننده رایج مرتبط با خار استخوانی شست پا عبارتند از:
- آرتریت یک بیماری مخرب غضروف است. با گذشت زمان، غضروف فرسایش می یابد و استخوان زیرین ظاهر می شود. خارهای استخوانی محافظ می توانند روی این نواحی تشکیل شوند.
- صدماتی مانند ضربه خوردن انگشت پا
- ضربه های مکرر به پا، مانند زمانی که ورزش می کنید، که می تواند منجر به شکستگی های کوچک و التهاب شود. در این صورت، وضعیتی که به عنوان انگشت چمنی توصیف می شود، می تواند ایجاد شود. در نهایت، این مسائل می تواند باعث رشد خارهای استخوانی در اطراف انگشت آسیب دیده شود.
اثرات طولانی مدت کیلکتومی چیست؟
پس از حدود سه ماه، شما باید بتوانید به فعالیت های عادی و ورزش خود بازگردید، اگرچه ممکن است تا دوازده ماه، کمی تورم باقی بماند.
بهبودی:
- شما باید بلافاصله پس از جراحی، بهبود دامنه حرکتی مفصل شست پا را احساس کنید. ممکن است چند روز طول بکشد تا به بهبود حرکت انگشتان و پا عادت کنید.
- چند روز پس از عمل جراحی کیلکتومی، از جای خود بلند شوید. پس از آن، می توانید با استفاده از کفش های توصیه شده توسط پزشک خود راه بروید.
- حدود دو هفته پس از جراحی، نیاز به یک قرار ملاقات با پزشک خود دارید. پزشک، پای شما را معاینه می کند و در این جلسه بخیه های شما را می کشد.
- تا زمانی که پای شما به طور کامل بهبود نیابد و پزشک معالج به شما اجازه ندهد، نباید بدوید یا اجسام سنگینی را که وزن اضافی روی پای شما وارد می کند بلند کنید، در آن مرحله، شما نباید هیچ محدودیتی داشته باشید.
تعدیل در سبک زندگی:
به طور کلی، انجام کیلکتومی باعث تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی می شود. اگر به دلیل شرکت در دو و میدانی، سابقه ضربه به پا دارید، در صورت ادامه دادن به فعالیت های مشابه، ممکن است مستعد آسیب های مکرر باشید. با پزشک خود در مورد نحوه انتخاب کفش های ورزشی که ممکن است از شما در برابر صدمات بیشتر محافظت کند صحبت کنید.