آرتریت واکنشی، نوعی آرتریت ثانویه است که به علت عفونت رخ می دهد. آرتریت زمانی ایجاد می شود که مفاصل ملتهب و دردناک شده باشند. آرتریت واکنشی، مُسری نیست و در بین مردان نسبت به زنان شایع تر است. این بیماری اغلب اوقات بین سنین ۲۰ و ۵۰ سالگی رخ می دهد.
علت ابتلا به آرتریت واکنشی
آرتریت واکنشی، قابل سرایت نیست، اما بر اثر عفونت های مُسری ایجاد می شود. عفونت هایی که اغلب باعث ابتلا به این بیماری می شوند، از طریق تماس جنسی و توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس منتشر می شوند. این باکتری، عامل ایجاد عفونت در مثانه، پیشابراه، آلت تناسلی یا واژن است. عفونت های دیگری نیز وجود دارند که باعث آلوده شدن روده می شوند.
یکی از اصلی ترین علت های مسمومیت غذایی، سالمونلا می باشد. این عفونت می تواند ناشی از خوردن غذای آلوده یا لمس اشیای حاوی باکتری باشد. آرتریت واکنشی، همچنین ممکن است یک عارضه ژنتیکی باشد. افراد مبتلا به آرتریت واکنشی، اغلب دارای ژن HLA-B27 هستند. اما بسیاری از افراد دارای این ژن هستند، بدون اینکه به آرتریت واکنشی مبتلا شوند.
چه کسانی در معرض آرتریت واکنشی قرار دارند؟
عوامل خطر برای ابتلا عبارتند از:
- ابتلا به عفونت بر اثر تماس جنسی
- ابتلا به عفونت بر اثر غذای آلوده
- جنسیت ( ابتلای بیشتر مردان)
علائم ابتلا به آرتریت واکنشی
علائم و نشانه های آرتریت واکنشی، معمولاً یک تا چهار هفته پس از قرار گرفتن در معرض عفونت شروع می شوند. این علائم عبارتند از:
- درد مفصل مربوط به آرتریت واکنشی، معمولاً در زانوها، مچ و کف پا رخ می دهد. شما همچنین ممکن است در قسمت پاشنه های پا، پایین کمر یا باسن دچار درد شوید.
- بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت واکنشی، ممکن است به التهاب چشمی (ورم ملتحمه چشم) نیز دچار شوند.
- تکرر ادرار و ناراحتی در حین ادرار ممکن است در اثر التهاب غده پروستات یا دهانه رحم رخ دهد.
- التهاب بافت نرم، این التهاب ممکن است در عضلات، تاندون ها و رباط ها رخ دهد.
- ورم انگشتان پا یا انگشتان دست. در برخی موارد، انگشتان پا یا دست ممکن است به قدری متورم شوند که شبیه سوسیس به نظر برسند.
- آرتریت واکنشی می تواند موجب مشکلات مختلفی در پوست از جمله ایجاد راش روی کف دست و پا و زخم های دهان شود.
- درد پایین کمر، این درد معمولاً در شب، یا صبح شدیدتر می شود.
درمان آرتریت واکنشی (ری اکتیو)
هدف درمان، کنترل علائم و درمان عفونتی می باشد که هنوز از بین نرفته است.
1_ دارو درمانی
اگر آرتریت واکنشی بر اثر یک عفونت باکتریایی ایجاد شود، پزشک، ممکن است در صورت وجود عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک مناسب برای شما، بستگی به نوع باکتری دارد. داروهایی دیگری که ممکن است برای شما تجویز شوند، عبارتند از:
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی تجویزی مانند ایندومتاسین (ایندوسین)، می توانند التهاب و درد آرتریت های واکنشی را تسکین بخشند.
- تزریق کورتیکواستروئید به مفاصل درگیر می تواند التهاب را کاهش دهد و امکان بازگشت به فعالیت های روزمره را برای شما فراهم کند.
- استروئیدهای موضعی را می توان برای راش های پوستی ناشی از آرتریت واکنشی استفاده کرد.
- داروهای آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی. شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهند داروهایی مانند سولفاسالازین (آزولفیدین)، متوترکسات (ترکسال) یا اتانرسپت (انبرل) می توانند درد و سفتی ناشی از آرتریت واکنشی را تسکین بخشند.
2_ درمان آرتریت واکنشی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست برای بهبود مفاصل و عضلات، تمرینات هدفمندی را با شما کار می کند. این تمرینات، عضلات اطراف مفاصل درگیر را تقویت می کنند و موجب حمایت بیشتر از مفاصل درگیر می شوند. تمرینات محدوده حرکتی می توانند انعطاف پذیری مفاصل را افزایش و سفتی عضلات را کاهش دهند.
3_ استراحت و ورزش
در کنار درمان های تجویز شده، راهکارهای دیگری را می توانید انجام دهید. زمانی که مفاصل شما ملتهب و دردناک شده اند، شما احساس خستگی و کسالت می کنید. خستگی، نقش مهمی در آتریت واکنشی دارد و روی جنبه های مختلف زندگی تأثیر زیادی خواهد گذاشت. آگاهی از این موضوع و همچنین تحرک کافی داشتن، از اهمیت زیادی برخوردار است. شما باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
سعی کنید در استخر آب گرم شنا کنید. با وجود جاذبه کمتر و حمایت از وزن بدن توسط آب، راحت تر می توانید حرکات ورزشی انجام دهید. ورزش های کششی – عضلات و تاندون هایی را که از مفاصل حمایت می کنند، تقویت کنید. از انجام فعالیت هایی که مستلزم حرکات سخت هستند، خودداری کنید. محل کار خود را مطابق با شرایط خود تنظیم کنید.
نکاتی برای کاهش احتمال خطر عفونت و ابتلا به آرتریت واکنشی
- سعی کنید از تماس مستقیم با افراد مبتلا به عفونت خودداری کنید.
- دستان خود را به طور منظم بشویید و ژل ضدعفونی کننده دست به همراه داشته باشید.
- با مسواک زدن منظم، دهان خود را تمیز نگه دارید.
- اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید.
- از نحوه درست آماده سازی و نگهداری مواد غذایی اطمینان حاصل کنید.
- سعی کنید خانه و به خصوص آشپزخانه، حمام و توالت را تمیز و بهداشتی نگه دارید.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی و فوق تخصص مچ پا و پا
