پوکی استخوان، یک بیماری مزمن طولانی مدت است که باعث کم شدن تراکم استخوان ها و شکننده تر شدن آنها می شود. اگر به پوکی استخوان مبتلا هستید، با یک آسیب خفیف یا افتادن جزئی، احتمال بیشتری وجود دارد که دچار شکستگی استخوان شوید. پوکی استخوان را می توان با دارو برای تقویت استخوان ها و از طریق تغییرات سبک زندگی مانند ورزش و ترک سیگار کنترل کرد.
علائم پوکی استخوان
شایع ترین علامت پوکی استخوان، شکستگی یک استخوان بر اثر یک آسیب خفیف مانند افتادن می باشد. دیگر علائم شامل موارد زیر می شوند:
- کوتاه شدن قد تدریجی
- کمر درد
- ترک های ریز در استخوان ها به نام شکستگی های فشاری که شبیه به درد عضلانی یا مفصلی به نظر می رسند.
چه عواملی باعث پوکی استخوان می شوند؟
پوکی استخوان بعلت کاهش در تراکم استخوان ایجاد می شود و باعث می شود استخوان های شما شکننده شوند و به راحتی بشکنند. استخوان های افراد با بالارفتن سن ضعیف تر می شوند، اما در برخی افراد این فرایند سریعتر اتفاق می افتد. اگر شما یکی از عوامل خطر این بیماری را داشته باشید، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارید.
برخی از عوامل خطر را با تغییر در سبک زندگی یا دارو می توان کاهش داد، اما برخی دیگر مانند سن را نمی توان تغییر داد. عوامل خطری که نمی توان تغییر داد، شامل موارد زیر می شوند:
- سن بالای ۷۰ سال
- زن بودن
- افتادن در گذشته
- والدین شما سابقه ی شکستگی لگن داشته باشند.
- یائسگی زودهنگام
- فعال نبودن از نظر فیزیکی
- قدرت و حجم عضله کم
- وزن بدن پایین (BMI کمتر از 20Kg)
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل بالا
- عدم مصرف غذاهای سرشار از انرژی یا پروتئین ها به اندازه کافی
بیماری هایی که باعث ابتلا به پوکی استخوان می شوند؟
- هیپوگنادیسم یا یائسگی زودهنگام
- بیماری هایی که موجب زوال استخوان می شوند، مانند آرتروز روماتیسمی.
- پرکاری یا کم کاری تیروئید
- بیماری کبد یا کلیه مزمن
- بیماری سلیاک و بیماری التهاب روده
- سندرم کوشینگ
داروهایی که باعث پوکی استخوان می شوند؟
- استروئیدها – زمانی که به مدت بیشتر از ۳ ماه استفاده شوند.
- آنتی آندروژن درمانی – داروهایی که مانع از عملکرد تستوسترون می شوند و گاهی اوقات برای درمان سرطان پروستات استفاده می شوند.
- مهارکننده های آروماتاز – داروهایی هستند که از تولید استروژن و عملکرد آن جلوگیری می کنند و گاهی اوقات برای درمان یا پیشگیری از سرطان سینه یا تخمدان استفاده می شوند.
- درمان جایگزینی هورمون تیروئید – این دارو وقتی به مدت طولانی استفاده شود، یک عامل خطر محسوب می شود.
- داروهای ضد افسردگی – به ویژه داروهایی از گروه SSRI
- مهارکننده های پمپ پروتون (PPIها) – داروهایی که از اسیدی شدن معده جلوگیری می کنند.
- تیازولین دیون (TZD) – دارویی که گاهی اوقات برای درمان دیابت استفاده می شود.
- داروهای ضد روان پریشی – داروهایی هستند که برای بیماری های روانی ماند اسکیزوفرنی استفاده می شوند.
- داروهای ضد صرع – داروهایی هستند که برای کنترل صرع استفاده می شوند.
پوکی استخوان چگونه تشخیص داده می شود؟
پوکی استخوان بر اساس سوابق پزشکی، معاینه ی فیزیکی توسط پزشک و تست تراکم مواد معدنی استخوان تشخیص داده می شود. آزمایش سنجش تراکم استخوان از اشعه ی ایکس مخصوصی برای بررسی نشانه های ضعیف شدن استخوان استفاده می کند و بر اساس نتایج، یک T-score به شما اختصاص می دهد. اگر T-Score ، ۲.۵- یا کمتر باشد، پزشک شما پوکی استخوان شما را تأیید می کند. هرچه T-Score شما بالاتر می باشد، استخوان های شما سالم تر هستند.
پوکی استخوان چگونه درمان یا کنترل می شود؟
هیچ درمان قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما علائم بیماری را می توان با دارو و تغییر در سبک زندگی کنترل کرد. پزشک شما بسته به سن، جنسیت و سوابق پزشکی، درمان های متفاوتی را به شما توصیه می کند. هدف از درمان، تقویت استخوان های شما می باشد به طوری که کمتر دچار شکستگی شوند. افتادن، منبع اصلی آسیب در افراد مسن تر می باشد و پوکی استخوان باعث می شود که این افراد حتی پس از یک افتادن جزئی نیز دچار آسیب هایی جدی شوند.
کنترل پوکی استخوان با تغییر در سبک زندگی
ورزش می تواند استخوان ها و عضلات شما را تقویت کند و خطر افتادن را کاهش دهد. پزشک یا فیزیوتراپیست می تواند به شما کمک کند که برنامه ی ورزشی ایمنی داشته باشید که مطابق با نیازهای شما باشد و خطر شکستگی استخوان های شما را کاهش دهد. این برنامه ی ورزشی ممکن است شامل تمرینات تقویتی مانند ورزش های وزنه برداری، پیاده روی سریع، دوی آهسته، تنیس یا والیبال باشد.
ورزش هایی که به بهبود تعادل شما کمک می کنند، برای جلوگیری از افتادن در آینده، مفید هستند. موارد زیر، نمونه هایی از ورزش هایی هستند که به بهبود تعادل بدن کمک می کنند:
- تای چای
- ایستادن با پاهای نزدیک به هم
- ایستادن روی یک پا
- راه رفتن به عقب
حفظ یک وزن سالم نیز می تواند به کنترل پوکی استخوان کمک کند. ترک سیگار و کاهش مصرف سیگار می تواند قدرت استخوان های شما را بهبود بخشد. کاهش احتمال افتادن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. چیدمان خانه و محل کار خود را طوری انجام دهید که احتمال افتادن در آن را کاهش دهید. پوشیدن کفش ها و عینک مناسب نیز در صورت نیاز می تواند به حفظ تعادل شما در حین حرکت کردن کمک کند.
درمان دارویی پوکی استخوان
اگر شما به پوکی استخوان مبتلا هستید، پزشک برای تقویت استخوان های شما ممکن است داروهایی را تجویز کند. این داروها می توانند از میان موارد زیر باشند:
- بیس فسفونات – برای آهسته کردن روند طبیعی کاهش تراکم استخوان، که یا به صورت قرص مصرف می شوند و یا سالی یک بار تزریق می شوند.
- دنوزوماب – یک داروی تزریقی است که سالی دوبار انجام می شود و برای کُند کردن پیشرفت پوکی استخوان استفاده می شود.
- تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMها) – این داروها برای جایگزینی استروژن در زنان یائسه استفاده می شوند.
- درمان هورمونی یائسگی (MHT) – این دارو را می توان برای زنانی تجویز کرد که زیر۶۰ سال سن دارند یا عادت ماهانه آنها در طول ۱۰ سال اخیر قطع شده است.
- تری پاراتید – این دارو در صورتی می تواند مؤثر باشد که شما داروهای دیگر را امتحان کرده اید اما استخوان های شما هنوز به راحتی می شکنند.
- گاهی اوقات پوکی استخوان می توان دردناک باشد. پزشک یا داروساز می تواند به شما در انتخاب مسکن مناسب، کمک کند.
چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
پوکی استخوان به طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما برای کاهش احتمال ابتلا به آن، اقداماتی را می توان انجام داد. مردان بالای ۵۰ سال و زنان یائسه باید در مورد سطوح کلسیم و ویتامین D با پزشک خود مشورت کنند تا در صورت لزوم کلسیم یا ویتامین D بیشتری برای آنها تجویز کند. پزشک همچنین ممکن است راهکارهای زیر را توصیه کند:
- ترک سیگار
- رسیدن به یک وزن سالم
- کاهش مصرف الکل
- ورزش های تقویت استخوان
- تمرین تعادل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید که در معرض پوکی استخوان قرار دارید یا در حال تجربه آن هستید، باید قرار ملاقاتی را با پزشک تنظیم کنید. با درمان زودهنگام پوکی استخوان، شما شانس بیشتری برای جلوگیری از شکستن استخوان در زمان پیری دارید. پوکی استخوان می تواند در میان اعضای یک خانواده شایع باشد، بنابراین، اگر اعضای نزدیک خانواده شما به این بیماری مبتلا هستند، یا اگر تاکنون بر اثر یک ضربه جزئی دچار شکستگی استخوان شده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
دکتر غلامرضا نادری، متخصص ارتوپد، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
یاسین
شنبه ۲۰ اسفند ۱( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 191
مشاهده پرسش
