آیا به تازگی متوجه شده اید که جوراب ها و شلوار شما تنگ و چسبان تر از قبل شده اند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا علل تورم پاها و تشخیص و درمان آن را بررسی کنیم.
علت ورم پاها چیست؟
پاها به دو دلیل عمده ورم می کنند:
1_ تجمع مایعات (ادم):
زمانی اتفاق می افتد که بافت یا عروق خونی درون پا بیشتر از آنچه که باید، مایعات را در خود نگه می دارند. این امر ممکن است بر اثر ایستادن یا نشستن طولانی مدت رخ دهد. همچنین، می تواند نشانه ی این باشد که اضافه وزن دارید، به اندازه ی کافی ورزش نمی کنید و یا به بیماری های جدی تری مبتلا هستید.
2_ وجود التهاب:
زمانی اتفاق می افتد که بافت های داخل پا، ملتهب و متورم شوند. این موضوع بعد از شکستن استخوان یا پارگی یک تاندون یا رباط، امری طبیعی است. با این حال، ممکن است نشانه ی یک بیماری التهابی جدی تر مانند آرتریت روماتوئید نیز باشد.
علت بروز التهاب و ورم پاها
اگر علت تورم پا، تجمع مایعات نیست، ممکن است ناشی از التهاب باشد که دلایل شایع ورم پا بر اثر التهاب عبارتند از:
1_ نقرس
نقرس پا، که با حمله ناگهانی و دردناک ناشی از کریستال های اسید اوریک در مفاصل که معمولاً به علت مصرف زیاد نوشیدنی یا غذاهای پرکالری به وجود می آیند.
2_ بورسیت زانو
التهاب در بورس؛ کیسه ای پر از مایع که به عنوان یک ضربه گیر بین استخوان و عضله، پوست یا تاندون عمل می کند.
3_ ابتلا به آرتروز
نوع ساییدگی و پارگی آرتریت که باعث فرسایش غضروف می شود.
4_ آرتریت روماتوئید
بیماری ای که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های مفاصل حمله می کند.
5_ عفونت، کشیدگی، رگ به رگ شدن و شکستگی استخوان
واکنش طبیعی بدن بعد از پیچ خوردن مچ پا یا شکستن استخوان، اندکی تورم خواهد بود. بدن، مایعات و گلبول های سفید خون را به داخل ناحیه آسیب دیده منتقل کرده و موادی شیمیایی آزاد می کند که به بهبودی کمک خواهد کرد.
6_ پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل بزرگترین تاندون بدن است که عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می کند و همان چیزی است که به توانایی راه رفتن، دویدن و پریدن افراد کمک می کند. در صورت پاره شدن تاندون آشیل، ممکن است صدای تقی شنیده و سپس درد شدیدی در پشت مچ و ساق پا احساس شود و احتمالاً دیگر نمی توان راه رفت.
7_ پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)
رباط صلیبی قدامی به صورت مورب در جلوی زانوی قرار می گیرد و استخوان های ساق پا را در جای خود نگه می دارد. در صورت پاره شدن این رباط، صدای تقی به گوش می رسد و ممکن است زانو از جای خود بیرون بزند. این آسیب بسیار دردناک و متورم خواهد بود.
علت تورم پاها در اثر ادم یا آب آوردن
دلایل دیگری که میتواند بر اثر آب آوردن یا ادم بوجود آید، شامل موارد زیر است:
1_ نارسایی احتقانی قلب
این عارضه زمانی رخ می دهد که قلب نتواند تمام خون مورد نیاز بدن را پمپاژ کند و در نهایت منجر به تجمع مایعات به خصوص در پاها می شود. سایر علائم نارسایی احتقانی قلب عبارتند از:
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس هنگام فعالیت یا دراز کشیدن
- خستگی
2_ مشکلات وریدی
ابتلا به ترومبوز ورید عمقی (DVT) به این معنی است که لخته خون در ورید پا وجود دارد. این لخته ی خون ممکن است جدا شده و به ریه راه پیدا کند. این اتفاق آمبولی ریه نام دارد و وضعیتی کشنده است.
یکی از اولین علائم DVT یا ترومبوفلبیت، تورم یک پا (مخصوصاً ساق پا)، به دلیل تجمع خون در آن ناحیه است. در صورت بروز تورم در یک پا یا هر یک از علائم زیر، می بایست فوراً با پزشک خود مشورت کرد:
- درد، حساسیت به لمس یا گرفتگی پا
- وجود اثر کمی از رنگ قرمز یا آبی در پوست
- گرم بودن پوست
3_ مشکلات کلیوی
بیماری کلیوی طولانی مدت زمانی رخ می دهند که کلیه ها آنطور که باید، کار نمی کنند. در نتیجه به جای تصفیه کردن آب و مواد زائد از خون، مایعات در بدن جمع شده و باعث تورم در بازوها و پاها می شود. همچنین ممکن است علائم زیر نیز بروز پیدا کنند:
- خستگی
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- تشنگی بیش از حد
- کبودی و خونریزی
4_ نارسایی حاد کلیه
از کار افتادن ناگهانی کلیه ها می تواند باعث تورم ساق، مچ و کف پا نیز بشود. با این حال معمولاً زمانی اتفاق میافتد که شخص به دلیل بیماری های دیگری در بیمارستان بستری است.
5_ مصرف داروهایی که باعث ورم در پاها می شوند
گاهی اوقات، تورم می تواند یکی از عوارض جانبی داروهای تجویزی باشد. داروهایی که به احتمال زیادی باعث تورم پاها می شوند عبارتند از:
- داروهای قلب به نام مسدود کننده های کانال کلسیم؛ مانند آملودیپین و نیفدیپین
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID)، مانند: آسپرین، سلکوکسیب، ایبوپروفن و ناپروکسن
- برخی داروهای دیابت، از جمله Actos و Avandia
- داروهای هورمونی حاوی استروژن یا پروژسترون
- بعضی از داروهای ضد افسردگی
- در صورت مصرف هر یک از این داروها و ورم کردن اندام تحتانی، بایستی با پزشک خود مشورت کرد.
6_ تورم پاها در اثر بارداری
در سه ماهه سوم بارداری، کودک در حال رشد به وریدهای پا فشار وارد می کند. این امر گردش خون را کند کرده و باعث تجمع مایعات می شود، در نتیجه موجب تورم خفیف می شود. در صورت تجربه ی سایر علائم مانند موارد زیر بایستی به پزشک خود اطلاع داد زیرا ممکن است به این معنی باشد که شخص به یک بیماری جدی به نام پره اکلامپسی مبتلا است:
- تورم شدید، به خصوص در اطراف چشم
- سردرد شدید
- تغییرات بینایی مانند تاری یا حساسیت به نور
دکتر غلام رضا نادری متخصص و جراح ارتوپد