نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت یک نوار سفت و منقبض از عضله اسکلتی درون یک گروه عضلانی است که گاهی اوقات زیر پوست، به شکل گره های کوچک یا توده های سفت احساس می شود. این نقاط می توانند حساس باشند و منجر به ایجاد درد در ناحیه مربوطه و نواحی دیگر بدن شوند. نقاط ماشه ای همچنین ممکن است باعث کاهش دامنه حرکتی شده و مشکلاتی مثل سردرد، درد مفاصل، اختلالات چشمی و وزوز گوش را به وجود آورند.
تفاوت نقاط ماشه ای با گرفتگی عضلانی
نقاط ماشه ای با گرفتگی هایی مانند کرامپ عضلانی تفاوت دارند. این نقاط، برخلاف کرامپ ها که باعث اسپاسم کل عضله می شوند، فقط بخش کوچکی از آن را درگیر می کنند. روش هایی مثل ماساژ یا طب سوزنی می توانند در کاهش درد ناشی از این نقاط موثر باشند.
انواع نقاط ماشه ای
نقاط ماشه ای با توجه به محل ایجاد درد، به دو دسته تقسیم می شوند:
نقاط ماشه ای غیرفعال:
این نوع نقاط دقیقاً در محل ایجاد نقاط ماشه ای دردناک هستند. مثلاً اگر در عضله همسترینگ یک گره دردناک داشته باشید و کسی روی آن فشار وارد کند، شما درد را دقیقاً در همان نقطه حس خواهید کرد.
نقاط ماشه ای فعال:
این نوع نقاط علاوه بر محل خود، نواحی دیگری از بدن را هم تحت تأثیر قرار می دهند. مثلاً اگر یک نقطه ماشه ای فعال در شانه داشته باشید، ممکن است علاوه بر شانه، در بازو یا قفسه سینه نیز احساس درد کنید.
محل های شایع ایجاد نقاط ماشه ای
نقاط ماشه ای می توانند در هر جایی از بدن که بافت عضلانی وجود دارد، شکل بگیرند. اما در برخی نواحی بیشتر دیده می شوند، از جمله:
- عضلات ذوزنقه ای در دو طرف گردن، بالای شانه ها
- عضلات کمری (کواترادوس لومبوروم) در قسمت پایین کمر
- عضلات همسترینگ
- عضلات ساق پا
- نوار ایلیوتیبیال (IT band)
دلایل ایجاد نقاط ماشه ای
این نقاط معمولاً زمانی به وجود می آیند که عضله، آسیب دیده یا تحت فشار مداوم قرار بگیرد. عواملی که باعث این اتفاق می شوند، عبارتند از:
- تنش های مکرر و انقباض بیش از حد عضلات
- خواب نا کافی یا قرار گرفتن بدن در وضعیت نا مناسب هنگام خواب
- داشتن وضعیت بدنی نا مناسب برای مدت طولانی، مثلاً خم شدن مداوم در طول کار
- بی تحرکی و کمبود فعالیت بدنی
علاوه بر این، عوامل دیگری هم ممکن است در ایجاد این نقاط نقش داشته باشند:
- تغییرات هورمونی
- کمبود ویتامین B یا آهن
- عفونت ها
- بیماری های خود ایمنی
علت دقیق ابتلا به نقاط ماشه ای و این که چرا بعضی افراد بیشتر مستعد دردهای ناشی از نقاط ماشه ای هستند مشخص نیست! یکی از نظریه ها این است که نقاط ماشه ای به قدری منقبض می شوند که جریان خون در آن قسمت محدود می شود. در نتیجه، اکسیژن و مواد مغذی کافی به عضله نمی رسد و چون عضله برای ترمیم خود به این مواد نیاز دارد، یک چرخه درد ایجاد خواهد شد.
به بیان دیگر، کاهش جریان خون باعث درد می شود و درد هم به نوبه خود، جریان خون را بیشتر کاهش می دهد. قاعدتاً شکستن این چرخه برای بدن می تواند دشوار باشد و درد همچنان ادامه خواهد داشت!
بیشتر بخوانید: چرا بعد از پیاده روی زانو درد میگیرم
بیماری های مرتبط با نقاط ماشه ای
درد مزمن ناشی از نقاط ماشه ای، ممکن است فرد را در معرض خطر ابتلا به به سندرم درد میوفاسیال قرار دهد. در این سندرم، یک قسمت از بدن به طور مداوم و شدید دردناک شده و این درد می تواند مستقیماً در محل نقطه ماشه ای یا سایر نواحی بدن رخ دهد.
علاوه بر درد، این سندرم می تواند باعث علائم دیگری مثل موارد زیر شود:
- محدود شدن دامنه حرکتی
- سردرد
- وضعیت بدنی نا مناسب
- کیفیت پایین خواب
- سرگیجه
- افسردگی
روش های درمان
درمان نقاط ماشه ای با هدف کاهش درد انجام می شود، اما به دلیل پیچیدگی دردهای عضلانی، گاهی این کار بسیار چالش برانگیز خواهد بود. برخی روش ها اثرات مثبت خود را نشان داده اند، در حالی که درباره برخی دیگر شواهد علمی کافی وجود ندارد.
دارو ها
معمولاً برای کاهش درد ناشی از این مشکل، مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا آسپرین تجویز می شوند.
علاوه بر این، دارو های زیر نیز ممکن است در برخی موارد مورد استفاده قرار گیرند:
- شل کننده های عضلانی
- داروهای ضد تشنج
- داروهای ضد افسردگی
- بوتاکس
روش های غیر دارویی
برای کاهش درد ناشی از نقاط ماشه ای چندین روش درمانی غیر دارویی نیز وجود دارد که برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از:
اعمال فشار دستی:
اعمال فشار دستی شامل ماساژ بافت عمیق یا رها سازی میوفاسیال و نوعی ماساژ برای تنظیم بهتر فاسیا (بافت پیوندی اطراف عضلات) می باشد. این کار می تواند باعث بهبود جریان خون و حرکت طبیعی عضلات شود. در اعمال فشار دستی می توان از توپ تنیس، رول فومی یا ابزارهای مخصوص برای وارد کردن فشار به این نقاط استفاده نمود.
سوزن خشک:
در این روش، یک متخصص، سوزنی را وارد نقطه ماشه ای کرده و آن را درون بافت حرکت می دهد. سوزن خشک یکی از موثرترین راه ها برای کاهش درد محسوب می شود، اما ممکن است بعد از انجام آن، بیمار در محل مورد نظر کمی درد را تجربه کند.
تزریق به نقطه ماشه ای:
این روش مشابه سوزن خشک است، با این تفاوت که سوزن حاوی یک محلول (معمولاً یک بی حس کننده موضعی و -در بعضی موارد- استروئید) می باشد. قبل از انجام این روش باید توجه داشته باشید که شواهد علمی کافی در مورد اثر بخشی آن وجود ندارد.
روش اسپری و کشش:
در این روش، فیزیوتراپیست روی نقطه ماشه ای یک اسپری سرد کننده اعمال کرده و سپس عضله را می کشد تا تنش آن کاهش یابد.
اولتراسوند:
این روش با هدف کاهش درد به کمک گرم کردن عضله انجام می شود. البته، در این مورد نیز تحقیقات درباره اثر بخشی آن نتایج متفاوتی داشته اند.
جمع بندی
نقاط ماشه ای نوار های سفت و گره های کوچکی در عضلات هستند که به دلیل آسیب یا فشار مداوم روی عضله ایجاد می شوند. عواملی مانند وضعیت بدنی نامناسب، خوابیدن در حالت نامناسب یا استرس های عضلانی می توانند باعث شکل گیری این نقاط شوند. این گره های عضلانی در برخی موارد دردناک بوده و دامنه حرکتی فرد را کاهش می دهند.
اگرچه درمان این نقاط همیشه آسان نیست، اما روش های مختلفی برای کاهش درد و بهبود علائم نقاط ماشه ای وجود دارد. از جمله این روش ها می توان به دارو، فیزیوتراپی، ماساژ یا طب سوزنی اشاره کرد.
منبع: verywellhealth
