پوکی استخوان در لغت به معنای استخوان های سوراخ دار است. این مشکل زمانی رخ می دهد که استخوان ها مواد معدنی خود همچون کلسیم را بسیار سریع از دست می دهند و بدن نمی تواند آنها را جایگزین کند. این استخوان ها، تراکم کمتری دارند، استحکام خود را از دست می دهند و به راحتی می شکنند.
بسیاری از افراد تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، متوجه نمی شوند که به پوکی استخوان مبتلا هستند، چرا که این مشکل هیچ گونه علائم یا نشانه ای ندارد. به همین دلیل، پوکی استخوان اغلب “بیماری خاموش” نامیده می شود. پوکی استخوان بیشتر در زنان میانسال و مسن رخ می دهد، گرچه، مردان نیز ممکن است به آن دچار شوند.
اگر به پوکی استخوان مبتلا هستید، با تغییرات سبک زندگی و درمانهای پزشکی می توانید از پوسیدگی و تحلیل رفتن استخوان جلوگیری کنید و احتمال شکستگی های استخوان را به حداقل برسانید.
پیشگیری از پوکی استخوان
هم مردان و هم زنان از سنین جوانی می توانند برای پیشگیری از پوکی استخوان، اقدامات زیر را انجام دهند:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع که سرشار از میوه ها و سبزیجات تازه و غلات کامل است.
- خوردن غذاهای غنی از کلسیم
- جذب ویتامین دی کافی
- اجتناب از سیگار کشیدن
- محدود کردن مصرف الکل
- محدود کردن کافئین
- انجام تمرینات قدرتی به کمک وزن بدن
1_ رژیم غذایی غنی از کلسیم و پوکی استخوان
برخورداری از یک رژیم غذایی متعادل و سالم که سرشار از غذاهای متنوع و جذب کلسیم کافی است، یک گام ضروری برای ساختن و حفظ استخوان های سالم و قوی است. اگر کلسیم کافی در خون شما موجود نباشد، بدن کلسیم را از استخوان ها می گیرد. اطمینان از وجود کلسیم کافی در رژیم غذایی، یک اقدام مهم برای حفظ تراکم استخوان هاست.
برای افراد بزرگسال، روزانه مصرف ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم توصیه می شود. توصیه می شود زنان یائسه و مردان بالای ۷۰ سال، ۱۳۰۰ mg کلسیم در روز مصرف کنند. کودکان بسته به سن آنها، به ۱۳۰۰ mg کلسیم نیاز دارند. لبنیات دارای بالاترین سطح کلسیم هستند، اما منابع دیگری برای جذب کلسیم مانند ساردین ها، اسفناج و بادام ها وجود دارد.
2_ پیشگیری از پوکی استخوان با مصرف ویتامین دی
ویتامین دی و کلسیم، تراکم استخوان را افزایش می دهند. دلیل اهمیت ویتامین دی این است که به بدن شما کمک می کند کلسیم موجود در رژیم غذایی را جذب کند. ما مقدار زیادی از ویتامین دی مورد نیاز بدن خود را از نور خورشید می گیریم و برای تولید ویتامین دی کافی توصیه می شود افراد با توجه به نوع پوست، موقعیت جغرافیایی و فصل، به طور ایمن در معرض نورخورشید قرار بگیرند. ویتامین دی در غذاهای زیر نیز به مقدار کم وجود دارد:
- ماهی های پرچرب (سالمون، قزل آلا، شاه ماهی خال مخالی)
- جگر
- تخم مرغ
- غذاهای غنی شده مانند شیرهای کم چرب و کره مارگارین
برای بیشتر افراد، دریافت مقادیر کافی ویتامین D از طریق رژیم غذایی به تنهایی امکان پذیر نیست. اگر نگران هستید که به مقدار کافی ویتامین دی دریافت نمی کنید، در مورد مصرف مکمل های ویتامین دی با پزشک خود صحبت کنید.
3_ ورزش و پیشگیری از پوکی استخوان
ورزش های تحمل وزن بدن، موجب تقویت تراکم استخوان و بهبود تعادل می شوند، بنابراین احتمال افتادن و آسیب دیدن کاهش پیدا می کند. این تمرینات، پوکی استخوان تثبیت شده را درمان نمی کنند. قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید، مخصوصاً اگر سبک زندگی ساکنی دارید، سن شما بالای ۷۰ سال است و یا یک مشکل پزشکی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
فعالیت های با تحمل وزن بدن مانند پیاده روی سریع، دوی آهسته، تنیس، نتبال یا رقص را انتخاب کنید. با اینکه ورزش های بدون تحمل وزن بدن مانند شنا و دوچرخه سواری، بعلت مزایای سلامتی دیگر خود عالی هستند، اما موجب تحریک رشد استخوان نمی شوند.
ترکیبی از ورزش های تحمل وزن بدن و ورزش های قدرتی در طول هفته می تواند برنامه ایده آلی باشد. برنامه ریزی کنید که چهار تا شش بار در هفته، به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش هایی که برای تحریک رشد استخوان، مفید هستند، باید به طور منظم انجام شوند و تنوع داشته باشند.
4_ تغییرات سبک زندگی و محافظت در برابر پوکی استخوان
شما باید تحت نظر پزشک خود باشید، اما توصیه های کلی برای تغییرات سبک زندگی شامل موارد زیر می شوند:
🔔 ترک سیگار
سیگاری ها نسبت به افراد غیر سیگاری تراکم استخوان کمتری دارند.
🔔 آفتاب بگیرید
شما باید در اکثر روزهای هفته پوست خود را در معرض آفتاب قرار دهید تا تولید ویتامین دی کافی در بدن اتفاق بیفتد (اما توصیه های لازم برای قرار گرفتن در معرض آفتاب و پیشگیری از سرطان پوست را به خاطر داشته باشید).
🔔 در مصرف الکل زیاده روی نکنید
مصرف زیاد الکل، احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهد.
🔔 نوشیدنی های کافئین دار را محدود کنید
کافئین بیش از حد می تواند مقدار کلسیم جذب شده توسط بدن را تحت تأثیر قرار دهد. بیشتر از دو یا سه فنجان در روز نوشابه، چای یا قهوه ننوشید.
درمان پوکی استخوان
هیچ درمان استانداردی برای پوکی استخوان وجود ندارد. درمان بستگی به شرایط خاص شما دارد. به طور کلی، احتمال کلی شکستگی به پزشک شما کمک می کند در مورد بهترین دوره ی درمانی برای شما تصمیم بگیرد.
درمان پوکی استخوان با دارو
پزشک ممکن است در کنار رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی، برای شما دارو نیز تجویز کند.گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
1_ بیس فسفونات ها
سلولهای استخوانی در یک چرخه ثابت تشکیل می شوند و می شکنند. بیس فسفونات ها، با آهسته کردن فرایند شکستگی، تراکم استخوان را بیشتر می کنند و برای درمان پوکی استخوان مردان و زنان استفاده می شوند. این داروها در استخوان قرار می گیرند و اثرات آنها می تواند طولانی مدت باشد، اما تحقیقات نشان داده اند که پس از پنج یا هفت سال دوره درمانی، این دارو هیچ مزایایی برای استخوان ها نخواهد داشت.
2_ تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SEREMها)
نقاطی در بدن زنان که به استروژن درمانی پاسخ می دهند، گیرنده های استروژن نامیده می شوند. این داروها، عملکرد استروژن را تقلید می کنند و بنابراین تحلیل استخوان را کاهش می دهند. ثابت شده است که این داروها احتمال شکستگی های ستون فقرات را کاهش می دهند.
3_ داروی دنوزوماب
این دارو، برای افرادی که پوکی استخوان دارند سالی دوبار در زیر پوست تزریق می شود. دنوزوماب، روند شکستگی استخوان را آهسته می کند و با دوبار تزریق در سال، تأثیر آن بیشتر می شود، اما پس از قطع درمان، تراکم استخوان ممکن است کاهش پیدا کند.
4_ تستوسترون درمانی
مردانی با علائم کمبود تستوسترون و سطوح تستوسترون پایین می توانند تراکم استخوان خود را با جایگزینی تستوسترون بهبود بخشند. دوزهای تستوسترون از طریق تزریق، کاشت، پچ پوستی، کپسول خوراکی، ژل ها یا کرم ها وارد بدن می شوند تا سطوح خون را به حد طبیعی برگردانند.
5_هورمون پارا تیروئید (PTH)
غده پاراتیروئید، هورمونی به نام پاراتیروئید تولید می کند. این ماده شیمیایی، مقدار کلسیم، فسفر و منیزیم را در استخوان ها و خون تنظیم می کند. هورمون درمانی پاراتیروئید، تشکیل استخوان جدید را تحریک می کند و تراکم و استحکام استخوان را افزایش می دهد. این دارو، به صورت ی یک دوره ی ۱۸ ماهه تزریق روزانه است که برای افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید در زمانی استفاده می شود که سایر داروها، نامناسب و یا بی تأثیر باشند.
6_ هورمون درمانی در یائسگی
در زنان، هورمون جنسی زنانه به نام استروژن، نقش مهمی در حفظ استقامت بافت استخوان بر عهده دارد. یائسگی، موجب افت قابل توجهی در سطوح استروژن می شود و احتمال پوکی استخوان و شکستگی های استخوانی را افزایش می دهد. با اینکه، هورمون درمانی یائسگی، سطوح استروژن را افزایش می دهد و از پوکی استخوان بعد از یائسگی جلوگیری می کند، اما احتمال بروز مشکلات دیگری مانند ترومبوز وریدی (لخته خون در رگ ها) و سرطان سینه را افزایش می دهد.
با این حال، هورمون درمانی در یائسگی، برای درمان علائمی همچون گُرگرفتگی، تعریق و اختلال خواب در دوران یائسگی می تواند بسیار مفید باشد. استفاده طولانی مدت از این درمان برای کنترل پوکی استخوان دیگر توصیه نمی شود، اما برای زنان کمتر از ۶۰ سال که در خطر افت تراکم استخوان و پوکی استخوان قرار دارند، اولین درمان محسوب می شود.
دکتر غلامرضا نادری، متخصص ارتوپد، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
Nilofar
دوشنبه ۱۷ مهر ۲( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 2336
مشاهده پرسش
