گچ گیری یکی از روش های استاندارد و مؤثر برای بی حرکت سازی مفاصل و استخوان های شکسته است. هدف اصلی گچ، حفظ استخوان ها در وضعیت صحیح برای جوش خوردن است. با این حال، بسیاری از بیماران پس از مدتی متوجه می شوند که گچ پای آنها شل و گشاد شده است. درک علت گشاد شدن گچ پا بسیار حیاتی است، زیرا گشاد شدن گچ می تواند روند بهبودی را به خطر بیندازد و منجر به جوش خوردن نامناسب استخوان شود.
علت اصلی گشاد شدن گچ پا چیست؟
علت گشاد شدن گچ پا عمدتا به دو فرآیند طبیعی و ضروری بدن پس از شکستگی مرتبط است: کاهش تورم اولیه و آتروفی عضلانی.
کاهش تورم
در ساعات و روزهای اولیه پس از شکستگی و گچ گیری، اندام (پا یا مچ پا) به دلیل آسیب بافتی، تورم شدیدی دارد. گچ ابتدا برای فیکس کردن استخوان در حین وجود این تورم اولیه بسته می شود.
شل شدن گچ: پس از گذشت چند روز تا یک هفته، بدن تورم و التهاب اولیه را کاهش می دهد. با کاهش حجم اندام به دلیل رفع ادم، فضای خالی بین پوست و گچ ایجاد می شود و در نتیجه گچ شل و گشاد احساس می شود. این کاهش تورم رایج ترین و طبیعی ترین علت گشاد شدن گچ پا است.
آتروفی عضلانی
هنگامی که پا در گچ قرار می گیرد، عضلات آن ناحیه برای هفته ها بی حرکت می مانند. این بی حرکتی منجر به آتروفی عضلانی (کوچک شدن و ضعیف شدن عضلات) می شود. کاهش حجم اندام: آتروفی عضلانی، حجم کلی پا را کاهش می دهد. این کاهش حجم در طول زمان، باعث می شود که گچ بر روی اندام گشاد شود.
فرسایش مواد گچ
تغییر شکل گچ: گچ های ساخته شده از مواد فایبرگلاس یا گچ سنتی، ممکن است در اثر استفاده طولانی مدت، ضربه های کوچک، یا خیس شدن جزئی، کمی شکل خود را از دست داده و شل شوند. این مورد به خصوص در اطراف زانو یا مچ پا که مفصل حرکت جزئی دارد، دیده می شود.
خطرات ناشی از گشاد شدن گچ پا
اگر گچ پا گشاد شود، نه تنها احساس ناخوشایندی ایجاد می کند، بلکه می تواند فرآیند بهبودی را به طور جدی به خطر اندازد:
- حرکت نامطلوب استخوان: وظیفه اصلی گچ، بی حرکتی مطلق استخوان شکسته است. اگر گچ شل شود، به استخوان اجازه حرکت می دهد. این حرکت (میکرو موشن) می تواند باعث جوش نخوردن یا جوش خوردن در وضعیت نادرست شود که ممکن است نیازمند جراحی مجدد باشد.
- بروز زخم های فشاری: اگر گچ بیش از حد گشاد شود، بیمار ممکن است به طور ناخودآگاه سعی کند گچ را محکم کند یا فشار ناخواسته ای به لبه های گچ وارد کند. این امر می تواند باعث حرکت گچ و ایجاد فشار و سایش در یک نقطه خاص شده و منجر به زخم شود.
- ناراحتی و خارش شدید: گشاد شدن گچ، دسترسی ذرات خارجی، گرد و غبار یا آب را به فضای زیر گچ آسان تر می کند که منجر به خارش و عفونت های پوستی می شود.
چه زمانی گشاد شدن گچ پا خطرناک است ؟
گشاد شدن جزئی گچ پس از یک هفته به دلیل رفع تورم طبیعی است، اما اگر با علائم زیر همراه باشد، مراجعه فوری به پزشک الزامی است:
- حرکت قابل مشاهده: اگر می توانید پای خود را به راحتی درون گچ به جلو و عقب حرکت دهید، یا اگر گچ می چرخد.
- درد جدید یا افزایش یافته: اگر با وجود شل شدن گچ، درد در ناحیه شکستگی افزایش یابد.
- ایجاد صداهای غیر عادی: شنیدن صدای "کلیک" یا "ساییدگی" از داخل گچ هنگام حرکت.
- زخم و تاول: مشاهده هرگونه قرمزی شدید، تاول یا زخم در لبه های گچ که به دلیل سایش ایجاد شده است.
راهکارهای درمانی برای گشاد شدن گچ
اگر گچ پا به حدی گشاد شود که وظیفه بی حرکتی خود را به خوبی انجام ندهد، پزشک یکی از روش های زیر را انتخاب می کند:
- تعویض گچ این رایج ترین راه حل است. پزشک گچ قدیمی را برداشته و یک گچ جدید و متناسب با حجم فعلی اندام (پس از کاهش تورم می گیرد.
- اضافه کردن پد و لایه های محافظ: در برخی موارد، اگر گشاد شدن جزئی باشد، ممکن است پزشک با اضافه کردن لایه هایی از پد و پنبه در فضاهای خالی، تناسب گچ را بازیابی کند.
- استفاده از آتل یا بریس در مراحل پایانی درمان که استخوان تا حدی جوش خورده است، ممکن است پزشک به جای گچ کامل از آتل یا بریس های متحرک استفاده کند که امکان تنظیم دارند.
چه کار کنیم تا گچ شل نشود؟
بیمار می تواند با رعایت برخی نکات، به تثبیت وضعیت گچ کمک کند:
_مراقبت از تورم اولیه: در روزهای اول، پا را بالا نگه دارید و از کمپرس سرد (خارج از گچ) استفاده کنید تا تورم سریع تر و کنترل شده تر کاهش یابد.
_خشک نگه داشتن گچ: رطوبت باعث ضعیف شدن گچ سنتی و تغییر شکل جزئی آن می شود. گچ باید همیشه خشک نگه داشته شود.
عدم قرار دادن اشیا زیر گچ: هرگز برای خاراندن، هیچ شی خارجی را زیر گچ نبرید، زیرا می تواند پوشش داخلی را فشرده کرده و باعث گشاد شدن نامنظم گچ شود.
نتیجه گیری
علت گشاد شدن گچ پا در بیشتر موارد ناشی از فرآیند طبیعی بهبودی یعنی کاهش تورم است. با این حال، اگر این گشاد شدگی به حدی باشد که بی حرکتی استخوان را مختل کند، ریسک جوش خوردن نامناسب به شدت افزایش می یابد. در این شرایط، مراجعه فوری به ارتوپد و گچ گیری مجدد برای اطمینان از موفقیت درمان و سلامت بلند مدت اندام، ضروری است.
همیارسیستم
