هالوکس واروس ( hallux varus ) نوعی بدشکلی در انگشت شست پا است که در آن، اولین مفصل متاتارسال هالوکس (همان انگشت شست) به سمت داخل بدن منحرف می‌شود. این عارضه علائمی مانند انحراف در ظاهر انگشت ، درد ، مشکلات تعادلی و … باشد.

هالوکس واروس بر خلاف وضعیت معکوس خود، یعنی هالوکس والگوس (انحراف شست)، مشکل شایعی نیست. اما در جوامعی که پوشیدن کفش خیلی معمول نیست، تعداد زیادی از افراد بالغ به این بیماری مبتلا هستند.

👈هالوکس والگوس چگونه درمان می شود. برای دانستن برروی لینک زیر کلیک کنید.

هالوکس والگوس

علائم هالوکس واروس

واضح‌ترین علامت هالوکس واروس، ظاهر انگشت شست پا است که خم شده و به سمت پای دیگر منحرف می‌شود. هالوکس واروس عموماً دردناک است و معمولاً با محدودیت حرکتی، عدم ثبات و مشکلات تعادلی همراه است. بیمارانی که از این وضعیت رنج می‌برند ممکن است در راه رفتن طبیعی یا پوشیدن کفش، دچار مشکلات فراوانی باشند.

اگر هالوکس واروس بر اثر آسیب قبلی ایجاد شده باشد، زمانی که وزن بیشتری روی پا قرار بگیرد، مشکلات بیمار هم بیشتر می‌شود. اما گاهی اوقات هالوکس واروس علامت خاصی ندارد؛ یعنی مشکل به حدی نیست که فرد در استفاده از پای خود یا در وضعیت سلامت عمومی خودش مشکلی داشته باشد. معمولاً در این مواقع درمان لازم نیست.

دلایل ابتلا به هالوکس واروس 

این عارضه ممکن است مادرزادی باشد (از ابتدای تولد، همراه با فرد باشد)، یا این که به خاطر یک آسیب خاص یا استفاده‌ی طولانی مدت از کفش نامناسب ایجاد شود.

آسیب‌هایی که ممکن است باعث هالوکس واروس شوند، شامل انواع ترومای بلانت (ضربه) یا سوختگی‌های شدید هستند که ماهیچه‌ها و تاندون‌ها را منقبض می‌کنند. التهاب مفاصل یا سایر بیماری‌های التهابی هم گاهی اوقات منجر به هالوکس واروس می‌شوند.

هالوکس پا ممکن است بر اثر جراحی ناموفق انحراف شست(هالوکس والگوس)، متعاقب جراحی پلی‌داکتیلی (انگشت اضافه در پا) یا برداشت استخوان سزاموئید (کنجدی) از انگشت شست ایجاد شود. البته در این بین، جراحی ناموفق هالوکس والگوس شایع‌ترین دلیل است.

تشخیص هالوکس پا

اگر گمان می‌کنید که به این بیماری مبتلا شده‌اید، بهترین کاری که می‌توانید بکنید این است که به یک پزشک متخصص بیماری‌های پا مراجعه کنید.

پزشک، سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند تا متوجه شود که آیا قبلاً عمل جراحی برای درمان انحراف شست، پلی‌داکتیلی، یا مشکلات دیگری مربوط به پا داشته‌اید یا خیر. پزشک باید از سوابق پزشکی خانواده‌ی شما هم اطلاع پیدا کند؛ برای مثال این که یکی از خویشاوندان شما در گذشته به هالوکس واروس مبتلا شده باشد.

هالوکس واروس چگونه درمان می‌شود؟

اگر هالوکس واروس خفیف در مراحل اولیه تشخیص داده شود، آتل‌بندی مؤثر است؛ اما در مراحل پیشرفته‌تر این روش کمتر نتیجه می‌دهد. اگر بیمار نشانه‌ی خاصی نداشته باشد؛ یعنی بدشکلی خیلی نمایان نیست و انگشت هنوز انعطاف‌پذیر است، ممکن است به درمان نیازی نباشد.

اما اگر درمان لازم است و درمان محافظه‌کارانه هم مؤثر نبوده است، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. درمان‌هایی از این دست عبارتند از:

❇ انتقال (ترانسفر) ابداکتور هالوسیس، ماهیچه‌ای که در لبه‌ی داخلی پا قرار دارد (همان سمتی که انگشت شست بیمار به آن منحرف شده است).

❇ انتقال تاندون، عملی است که در طی آن یک تاندون به مکانی منتقل می‌شود تا به صاف شدن انگشت، کمک کند.

❇ انتقال و تغییر مسیر تاندون اکستانسور شست

❇ آزاد سازی کپسول مفصلی در سمت داخل و سفت کردن یا تقویت کپسول مفصلی در سمت خارج مثلا با استفاده از ایمپلنت های مخصوص (mini Tight rope   )

❇ در موارد شدید همراه با آرتروز ممکن است نیاز به فیوژن مفصل باشد.

 جراحی هالوکس پا برای جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر در آینده هم بسیار مؤثر است. برای بهبودی بعد از عمل جراحی، پزشک به شما توصیه می‌کند تا حداقل به مدت دو هفته از قرار دادن وزن بر روی پای خود اجتناب کنید. عمل به توصیه‌های پزشک بعد از جراحی، بسیار اهمیت دارد و اگر بدون توجه به توصیه‌های پزشک از پای خود به صورت عادی استفاده کنید، خطر بازگشت بیماری و بی‌ثمر شدن عمل جراحی وجود دارد.

دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران

برای پرسش از دکتر، روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.