تاندون آشیل یک تاندون قویست که عضلات پشت ساق را به استخوان پاشنه وصل می کند. اگر این تاندون بیش از حد کشیده شود ممکن است به طور کامل یا ناقص پاره شود.
اگر شما مبتلا به پارگی تاندون آشیل شوید ممکن است صدای شبیه ترکیدن را حس کنید که به دنبال آن درد شدید و ناگهانی در پشت ساق و مچ پا ایجاد می شود و می تواند مانع راه رفتن عادی شما شود.
علائم پارگی تاندون ساق پا
| علامت بالینی | توضیح |
|---|---|
| درد ناگهانی و شدید | اغلب به‌صورت ناگهانی و شدید در ناحیه پشت ساق پا یا پاشنه احساس می‌شود. |
| صدای “پاپ” یا “ترکیدن” | بیماران اغلب صدایی مشابه ترکیدن یا پاره شدن چیزی را هنگام آسیب می‌شنوند. |
| ناتوانی در راه رفتن یا ایستادن روی پنجه | فرد قادر به ایستادن روی پنجه پا یا بلند کردن پاشنه از زمین نیست. |
| تورم و کبودی | ناحیه‌ی آسیب‌دیده دچار ورم و کبودی قابل توجه می‌شود. |
| فرو رفتگی در محل پارگی | گاهی در معاینه، یک فرورفتگی کوچک در مسیر تاندون قابل لمس است. |
| کاهش قدرت عضله ساق | قدرت عضلات ساق، مخصوصاً هنگام فشار دادن پا به پایین، به‌طور محسوس کاهش می‌یابد. |
| درد هنگام لمس | لمس ناحیه‌ی پشت ساق معمولاً با درد همراه است. |
علل پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل به شما کمک می کند که نوک پا را به سمت پایین بیاورید و روی انگشتان پا بایستید و هنگام راه رفتن پا را پس از فشردن به زمین از روی زمین بردارید.در واقع هر وقت که راه می روید از تاندون آشیل کمک می گیرید.
پارگی معمولا در محدوده ی ۶ سانتیمتری فاصله از محل اتصال تاندون به استخوان پاشنه رخ می دهد زیرا این بخش جریان خون کمی دارد. پارگی معمولا بر اثر افزایش ناگهانی در مقدار فشار بر تاندون آشیل رخ می دهد مثل:
- افزایش شدت تمرینات ورزشی به ویژه آن هایی که با جهش و پرش همراهند.
- افتادن از ارتفاع
- افتادن داخل چاله یا گودال
عوامل خطرساز در پارگی تاندون آشیل
عواملی که خطر پارگی تاندون آشیل را زیاد می کنند عبارتند از:
- سن.بیشتر پارگی ها در سن بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می دهند.
- جنس.در مردان ۵ برابر شایعتر از خانم هاست.
- ورزش های تفریحی.پارگی آشیل درورزش هایی که با دویدن پریدن و استارت ها و توقف های ناگهانی همراهند بیشتر رخ می دهد مانند فوتبال و بسکتبال و تنیس.
- تزریق کورتون.تزریق کورتون به داخل مچ پا یا اطراف تاندون آشیل خطر پارگی آن را زیاد می کند.
- بعضی آنتی بیوتیک ها. سیپروفلوکساسین و لوو فلوکساسین باعث افزایش خطر پارگی تاندون آشیل می شوند.
تشخیص پارگی تاندون آشیل
پزشک شما در هنگام معاینه ساق شما را از نظر تورم و حساسیت دردناک در برابر لمس بررسی می کند.در بسیاری موارد پارگی کامل تاندون پزشک می تواند فاصله ی خالی را در مسیر تاندون لمس کند.
ممکن است او از شما بخواهد که روی صندلی بنشینید و پای خود را آویزان کنید یا به روی شکم روی تخت معاینه بخوابید و پای خود را از انتهای تخت آویزان کنید. سپس عضلات پشت ساق شما را می فشرد تا ببیند که آیا پنجه ی پای شما به طور خودکار به سمت پایین خم می شود یا نه.اگر این اتفاق نیفتد احتمالا تاندون آشیل پاره شده است. اگر در مورد وسعت آسیب تاندون آشیل شک وجود داشته باشد ممکن است پزشک شما در خواست سونوگرافی یا MRI بکند.
درمان پارگی تاندون آشیل پا
درمان معمولا بستگی به سن بیمار و میزان فعالیت وی و نیز شدت صدمه بستگی دارد. در کل افراد جوانتر و فعالتر با پارگی کامل تاندون نیاز به جراحی دارند و افراد مسن تر برای درمان غیر جراحی مناسب ترند.
#درمان غیر جراحی پارگی تاندون آشیل
شامل استفاده از گچ یا کفش های مخصوص است که در داخل آن ها یک گوه برای بالا آوردن پاشنه استفاده می شود.در این روش از خطرات جراحی مانند عفونت اجتناب می شود ولی خطر پارگی مجدد بیشتر است و زمان مورد نیاز برای بهبود افزایش می یابد و در صورت پارگی مجدد ترمیم جراحی دشوارتر می شود.
#جراحی پارگی تاندون آشیل
معمولا با یک برش در پشت ساق و بخیه زدن دو سر تاندون به هم انجام می شود.امروزه می توان با برش های بسیار کوچک نیز این جراحی را انجام داد.عوارض این جراحی عبارتند از عفونت و آسیب شاخه های عصبی حسی.
بازتوانی
پس از درمان جراحی یا غیر جراحی برنامه ی بازتوانی و فیزیوتراپی شروع می شود.اغلب افراد طی ۴-۶ ماه به فعالیت قبلی خود بر می گردند.
علت و درمان درد ماهیچه پشت ساق پا
ماهیچه پشت ساق پا عمدتا از دو عضله به نام‌های گاستروکنمیوس و سولئوس و یک عضله کوچک به نام پلانتاریس تشکیل شده است. این عضلات اگر بیش از حد کشیده شوند، دچار آسیب خواهند شد. آسیب عضله‌ی ساق می‌تواند در حد یک کشیدگی ساده باشد که در خانه درمان می‌شود یا در حد یک پارگی جدی که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. دلایل آسیب دیدگی ماهیچه پشت ساق پا آسیب ماهیچه عضلات پشت ساق پا اغلب اوقات در ورزش‌هایی اتفاق می‌افتد که نیاز است خیلی سریع پاهای خود را حرکت دهید تا ناگهان
پیشگیری از پارگی تاندون آشیل
اقدامات زیر برای پیشگیری از بروز مشکلات در تاندون آشیل مفید هستند و توصیه می شوند:
- عضلات پشت ساق را کشش بدهید و تقویت کنید.
عضلات پشت ساقتان را آن قر کشش بدهید که در آن ها احساس کش آمدن کامل – و نه درد – نمایید.تمرینات تقویت کننده ی عضلات پشت ساق نیز به آن ها اجازه می دهد که نیروی بیشتری را تحمل کنند .
- تمرینات ورزشی خود را متنوع کنید.
ورزشهای پر فشار نظیر دویدن را گاه با ورزش های کم فشار مثل پیاده روی و دوچرخه سواری و شنا جایگزین کنید.از فعالیت هایی که فشار بیش از حد به تاندون آشیل وارد می کنند مانند پرش و دویدن در سراشیبی بپرهیزید.
- روی سطح مناسب بدوید.
از دویدن روی سطوح سفت و لغزنده بپرهیزید.کفش های ورزشی مناسب با پاشنه ی نرم بپوشید.
- شدت تمرین و ورزش خود را به آرامی زیاد کنید.
مسافت و مدت و تناوب تمرینات خود را بیش از ۱۰ درصد در هفته افزایش ندهید.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
