دو بورس در اطراف پاشنه های پا وجود دارد؛ بورس عمیق یا بورس پشت پاشنه پا (Retrocalcaneal) و بورس سطحی یا زیرپوستی.
زمانی که بورس التهاب و درد داشته باشد، این شرایط در پزشکی بورسیت نامیده می شود. بورسیت پشت پاشنه(بورسیت رتروکالکانئال) نسبت به بورسیت های زیرپوستی شایع تر می باشد.
بورسیت پاشنه چیست؟
بورسیت پاشنه، التهاب کیسه پر از مایع سینوویال (بورس) در پشت استخوان پاشنه پا می باشد. بورسیت یکی از عوامل اصلی بهبود پیدا نکردن درد در محل تاندون آشیل و یا رفع نشدن کامل این مشکل است.
علل بورسیت پاشنه
بورس به صورت یک بالشتک و روان کننده بین تاندون ها یا ماهیچه هایی عمل می کند که روی استخوان ها می لغزند. بورس ها در اطراف اکثر مفاصل بزرگ در بدن مانند مچ پا وجود دارند.
بورس پشت پاشنه در پشت مچ پا نزدیک به پاشنه قرار دارد. این جایی است که تاندون آشیل، عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می کند.
استفاده مکرر یا بیش از حد از مچ پا می تواند باعث آسیب و التهاب این بورس شود. این مشکل می تواند ناشی از پیاده روی، دویدن و یا پریدن بیش از حد باشد. این شرایط، اغلب با التهاب و پارگی تاندون آشیل (تاندونیت) همراه می باشد. گاهی اوقات بورسیت های پشت پا ممکن است با تاندونیت آشیل اشتباه گرفته شوند.
موارد زیر ممکن است موجب بروز این مشکل شوند:
- شروع یک برنامه تمرینی بسیار شدید
- افزایش ناگهانی سطح فعالیت بدون آمادگی مناسب
- تغییر سطحی که روی آن فعالیت فیزیکی انجام می شود
- سابقه آرتریت و بیماری های روماتیسمی
بورسیت پشت پاشنه (رتروکالکانئال)
بورس پشت پاشنه یک فضای کوچک ایجاد شده بین تاندون آشیل و بالای استخوان پاشنه پا می باشد .این بورس اصطکاک بین تاندون و استخوان ناشی از حرکات مکرر تاندون را که بر روی استخوان پاشنه (کالکانئوس) حرکت می کند، کاهش می دهد.
یک بورس نرمال دارای لایه نازکی ازغشای سینوویال و حاوی مقدار کمی مایع از جنس مایع مفصلی می باشد. اگر بورس در معرض فشار مکرر یا اصطکاک قرار بگیرد، این غشا ملتهب می شود. این امر باعث افزایش مقدار مایع سینوویال در بورس می شود که باعث می شود این ناحیه به لمس حساس باشد و یا ورم کند. به این حالت بورسیت رتروکالکانئال (پشت پاشنه)گفته می شود.
عوامل ایجاد بورسیت پشت پاشنه پا
بورسیت پشت پاشنه اغلب با افزایش نا متناسب فشار مکانیکی همراه است. همانطور که پیش از این گفته شد، این فشار موجب التهاب و دردناک شدن بورس می شود.
درد معمولاً در حالات زیر اتفاق می افتد:
- پس از انجام ورزش هایی جدید مانند هاکی یا دویدن
- افزایش سریع بار تمرینی
- پوشیدن یک جفت کفش جدید
بورسیت پشت پاشنه در دونده هایی شایع می باشد که برای ماراتون تمرین می کنند یا مسافت تمرینی خود را به سرعت افزایش داده اند. ما همیشه توصیه می کنیم که مسافت تمرینی خود را به سرعت تغییر ندهید. قانون ۱۰% را به یادداشته باشید، مسافت تمرین خود را بیشتر از ۱۰% در هفته افزایش ندهید.
بورسیت زیرجلدی چیست؟
بورس زیرجلدی سطحی تر می باشد (نزدیک به پوست) که بین تاندون آشیل و پوست قرار گرفته است. این بورس به عنوان بورس سطحی یا زیرجلدی شناخته شده است. این بورس می تواند ملتهب شود.
در صورتی که این ناحیه در حین لمس کردن نرم باشد و در سونوگرافی التهاب مشاهده شود، به این حالت بورسیت زیر جلدی گفته می شود. به همین ترتیب این مشکل در دونده ها و افراد بالای ۴۰ سال رخ می دهد.
علت ایجاد بورسیت زیرجلدی
بورسیت زیر جلدی که سطحی تر است (نزدیک به پوست) و معمولاً پس از ضربه ترومای بلانت (آسیب غیر نافذ) شروع می شود. دلیل معمول این مشکل، ضربه یا لگد به پاشنه توسط حریف در فوتبال یا راگبی می باشد ولی به طور شایع بر اثر استفاده از کفش نامناسب هم ایجاد می شود.
این یک حالت بسیار دردناک است و اغلب زمان زیادی طول می کشد تا برطرف شود و نیاز به تزریق استروئید با هدایت سونوگرافی برای کاهش درد دارد.
بورسیت چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص دقیق این مشکل سخت است. معاینه توسط پزشک به درستی نمی تواند بورسیت را تشخیص دهد. اگر شما می خواهید بدانید که مبتلا به بورسیت هستید، مشکل شما باید توسط سونوگرافی تشخیص داده شود. MRI نیز می تواند با دقت بالا وجود بورسیت را تشخیص دهد.
در صورت وجود تاندونیت یا التهاب تاندون آشیل، بورسیت اغلب به اشتباه تشخیص داده می شود. بورسیت اغلب با مشکلات تاندون آشیل همراه می باشد، به همین دلیل معمولاً علائم تاندون آشیل با ورزش به تنهایی رفع نمی شوند.
بیماری هایی که با بورسیت پاشنه اشتباه گرفته می شوند
شرایط دیگری که مشابه با بورسیت می توانند باشند:
- شکستگی فشاری پاشنه (stress fracture)
- تاندینوپاتی (التهاب تاندون آشیل)
- Posterior ankle impingement
- پارگی تاندون پرونئال یا تاندینوپاتی
- دردانتشاری از کمر
با معاینات بالینی و تصویربرداری مناسب، مشکل بورسیت پاشنه تشخیص داده یا رد خواهد شد. لازم به ذکر است که بورسیت پشت پاشنه می تواند علائم اولیه التهاب سیستمتیک مانند بیماری های روماتیسمی باشد. اگر پزشک شما مشکوک به آن باشد ممکن است از شما بخواهد آزمایش خون انجام دهید یا به روماتولوژیست مراجعه کنید.
این مشکل نادر می باشد اما در صورتی که از علائم زیر رنج می برید، پزشک روماتولوژیست باید شما را معاینه کند:
- مفاصل دردناک و ملتهب به ویژه اگر هر دوسمت راست و چپ بدن را تحت تأثیر قرار داده باشند برای مثال هر دو مچ دست.
- التهاب مثانه، چشم یا روده
- راش های پوستی
- سابقه ی خانوادگی آرتریت روماتویید یا اسپوندیلیت آنکیلوزان
- اگر شما احساس درد های منتشر دارید و یا همیشه خسته هستید.
درمان بورسیت پاشنه پا
اگر گزینه های درمان خانگی موفق نباشند، چندین نوع درمان دیگر برای شما وجود دارد. اگر در سونوگرافی یک بورسیت واضح وجود داشته باشد و درد ادامه داشته باشد، ممکن است تزریق تحت هدایت سونوگرافی پیشنهاد شود. ما در تزریق استروئید، برای بورسیت های پاشنه زیرجلدی و بورسیت های پشت پاشنه شدید و مزمن، پیشرفت های خوبی را مشاهده کرده ایم.
تزریق استروئید تحت هدایت سونوگرافی، ترکیبی از بیحسی موضعی و کورتیزوستروئید (یک ضد التهاب قوی) می باشد. این ماده با هدایت سونوگرافی (برای اطمینان از مکان درست تزریق) تزریق می شود. تزریق استروئید می تواند به سرعت درد شما را تسکین بخشد تا پاشنه پای شما فرصت توانبخشی داشته باشد. هدف ما برگشتن به روال طبیعی زندگی، از پیاده روی عادی گرفته تا کارکردن و یا دوی ماراتون با سرعت و ایمنی هرچه بیشتر است.
در موارد شدید و طول کشیده (۶-۱۲ ماه) که به درمان های غیر جراحی پاسخ مناسب نمی دهند عمل جراحی توصیه خواهد شد.
بورسیت ها معمولاً به درمان غیر جراحی مثل فیزیوتراپی و اورتوز ها به خوبی پاسخ می دهند.
درمان خانگی بیماری بورسیت پاشنه پا
در اینجا چند نکته مهم وجود دارد که ممکن است شما سعی در امتحان کردن آنها داشته باشید:
۱. شدت تمرین و یا دویدن خود را کاهش دهید.
۲. کفش های ورزشی مناسب و طبی بپوشید. کفش های چرم سفت یا کفش های تخت می توانند این شرایط را بدتر کنند.
۳.تقویت ماهیچه ساق پا
۴. کرم ها یا پمادهای موضعی، گرچه ابتدا باید در مورد آنها با داروساز خود صحبت کنید، چرا که برخی از افراد نسبت به آنها آلرژی دارند.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی مچ پا در تهران
ساحل
دوشنبه ۲۱ خرداد ۳( 6 ماه پیش)
تعداد بازدید: 115
مشاهده پرسش
