تاندون آشیل در قسمت پشتی مچ پا قرار دارد و گاهی پارگی و دیگر مشکلات آن باعث میشود تا فرد به زیر تیغ جراحی رود. در این مقاله به بررسی مراقبت بعد از عمل تاندون آشیل می پردازیم.

هدف از جراحى تاندون آشيل اتصال مجدد عضلات پشت ساق به استخوان پاشنه است تا فرد بتواند قدرت لازم جهت برداشتن پا از زمين در حين راه رفتن را مجددا به دست آورد.

بهترين کانديدا براى عمل جراحى ترميم پارگى تازه يا کهنه ى تاندون آشيل فرد فعال و سالمى است که قصد دارد به فعاليت هايى نظير دو نرم، دوندگى ،دوچرخه سوارى و غيره باز گردد.

درمان غير جراحى نيز يک راه حل است ولى مزايا و معايب آن بايد توسط جراح مچ پا با بيمار بحث شود. افرادى که دچار عفونت فعال يا پوست ناسالم در أطراف محل پارگى تاندون آشيل هستند يا شرايط جسمانى نا مناسبى براى جراحى دارند نبايد تحت عمل جراحى ترميم تاندون آشيل قرار بگيرند.

ساير شرايطى که فرد را کانديداى نا مناسبى براى ترميم مى کنند عبارتند از:

١-ديابت
٢-مصرف سيگار و قليان
٣-شيوه زندگى ساکن و کم تحرک
٤-مصرف کورتون ها
٥-عدم پذيرش و درک دستورات و راهنمايى هاى بعد از عمل

روش جراحى تاندون آشيل

جراحى با بيحسى از طريق ستون فقرات يا بيهوشى عمومى انجام مى شود.ترميم پارگى تازه ( کمتر از سه هفته از پارگى گذشته باشد) معمولا آسانتر است و حتى مى توان آن را با برش جراحى بسيار کوچک انجام داد.

بهبودی بعد از عمل تاندون آشیل

ترمیم تاندون آشیل باعث اتصال دوباره انتهای تاندون پاره شده می شود، بدین ترتیب دوباره می توانید از پای خود به طور مناسب استفاده کنید.

شما ممکن است یکی از دو نوع جراحی قابل انجام را داشته باشید. در جراحی باز، پزشک یک برش در پشت پای شما ایجاد می کند. در جراحی پرکوتانئوس، پزشک از یک برش خیلی کوچک تری استفاده می کند. ابزارهای لازم برای تثبیت تاندون از طریق این برش وارد می شوند.

شما برای چند روز احساس خستگی خواهید کرد. ممکن است انتهای پا و مچ پایتان متورم شوند. ممکن است در اطراف برش روی پشت پای خود دچار بی حسی شوید. ممکن است ساق و مچ پایتان کبود شوند. شما می توانید برای کاهش تورم، روی آن ناحیه یخ قرار دهید. این تورم باید بعد از چند روز بهتر شود.

با بهبودی شما، تاندون نیز به آرامی قوی تر خواهد شد. ممکن است ۶ تا ۱۲ هفته بعد از جراحی نیاز به استفاده از پوتین یا محافظ پا (کست) داشته باشید. درابتدا، ممکن است این کار برای رو به پایین نگه داشتن پا جهت اتیام تاندون انجام شود.

 ممکن است بعد از چند هفته بتوانید وزنتان را روی پای عمل شده ی خود بیندازید. تا تا گذشت چند ماه نمی توانید مانند گذشته از پا و مچ پای خود استفاده کنید. شما نیاز به ورزش های بازتوانی برای افزایش قدرت خود دارید.

این که چه وقتی بتوانید به ورزش و تمرین های دیگری خود بازگرید بستگی به آن دارد که تا چه اندازه برنامه ی بازتوانی را درست انجام دهید و تاندون شما چگونه التیام یابد. برای بازگشتن به فعالیت هایتان پزشک یا فیزیوتراپ شما یک زمان حدودی به شما می گوید. ممکن است ۴ تا ۶ ماه بعد بتوانید به ورزش خود بازگردید.

این لیست به شما خواهد گفت که بهبودی شما چقدر زمان می برد. اما بهبودی هر شخص با شخص دیگر متفاوت خواهد بود. کارهای زیر را انجام دهید تا هرچه سریع تر بهبود یابید.

بیشتر بخوانید: پارگی مینیسک زانو چگونه درمان می شود؟

مراقبت های لازم بعد از عمل تاندون آشیل

فعالیت ها بعد از عمل تاندون آشیل

وقتی احساس خستگی کردید، استراحت کنید. خواب کافی به بهبودی شما کمک خواهد کرد. در حالتی بخوابید که پای عمل شده تان بالا باشد. پزشکتان به شما خواهد گفت که بهترین موقعیت قرار گیری پا و مچ پایتان چگونه است. تا حد امکان در روزهای نخست پای خود را بالا نگه دارید (مانند قرار دادن آن روی بالش).

ممکن است ۶ تا ۱۲ هفته نیاز به استفاده از پوتین یا محافظ پا داشته باشید، تا پایتان را از حرکت نامناسب دور نگه دارد. شما می توانید برای حرکت در خانه و انجام کارهای روزانه خود از عصا استفاده کنید.

ممکن است بتوانید ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از جراحی دوش بگیرید، اگر پزشکتان آن را تایید کرده باشد. وقتی دوش می گیرید، با پوشاندن بانداز زخمتان به وسیله پلاستیک آن را خشک نگه دارید. ممکن است بهتر باشد از یک چارپایه برای نشستن استفاده کنید. اگر پزشک یک پابند برای شما قرار داده، فقط درصورتی که خودش تایید کرد آن را دربیاورید.

اگر پزشکتان اجازه دوش گرفتن یا درآوردن پابند را نداد، می توانید با اسفنج خودتان را بشویید. تا قبل از تایید پزشکتان حمام، شنا، استفاده از وان گرم، صابون زدن به پا برای شما ممنوع است. شما وقتی توانستید حرکت پا و مچتان را کنترل کنید، عصا را کنار گذاشتید و دیگر از داروی مسکن استفاده نکردید می توانید رانندگی کنید. این مورد معمولا ۴ تا ۶ هفته زمان می برد.

مدت استراحت بعد از عمل تاندون آشیل

این که چه وقتی بتوانید به کار خود بازگردید بستگی به شغلتان دارد. اگر کار شما نشسته است، می توانید ۱ تا ۲ هفته بعد به کارتان بازگردید. اما اگر هنگام کارتان ایستاده هستید، ممکن است ۶ تا ۸ هفته زمان ببرد. اگر کار شما نیازمند فعالیت های جسمی زیاد است، ممکن است بازگشت به آن ۳ تا ۶ ماه زمان ببرد.

رژیم غذایی بعد از عمل تاندون آشیل

شما می توانید همان غذاهای همیشگی را بخورید. اگر معده شما ناراحتی دارد، غذهای معمولی، کم چرب مانند برنج ساده، مرغ پخته شده، نان تست و ماست را امتحان کنید. نوشیدن آب فراوان فراموش نشود.

ممکن است احساس کنید حرکات روده تان بعد از جراحی مثل همیشه سالم نیست. این موضوع متداول است. سعی کنید از بروز یبوست و زور زدن هنگام دفع خودداری کنید. ممکن است نیاز باشد روزانه از مکمل های فیبر استفاده کنید. اگر برای چند روز شکمتان کار نکرد، از پزشکتان در مورد مصرف یک ملین خفیف بپرسید.

داروها بعد از عمل تاندون آشیل

در صورت لزوم پزشکتان به شما می گوید چه زمانی داروهایتان را دوباره مصرف کنید. همچنین ممکن است پزشکتان به شما داروی جدید بدهد.

اگر رقیق کننده خون مانند وارفارین، کلوپیدوگرل و آسپرین مصرف می کنید حتما این مسئله را با پزشک خود درمیان بگذارید. اگر لازم باشد پزشکتان به شما می گوید چه زمانی آن ها را دوباره مصرف کنید. مطمئن باشید که دقیقا می دانید پزشکتان از شما چه می خواهد.

مسکن های خود را دقیقا مانند دستور پزشک مصرف کنید. اگر پزشکتان داروی مسکنی برای شما تجویز کرده است، آن را همانند چیزی که گفته است مصرف کنید. اگر پزشکتان برای شما مسکنی تجویز نکرده است، از او بپرسید که آیا می توانید داروهای بدون نسخه مصرف کنید یا خیر.

اگر پزشکتان برای شما آنتی بیوتیک تجویز کرده است، دقیقا همانند تجویزش آن را مصرف کنید. درصورتی که احساس بهبودی کردید، مصرف آن را قطع نکنید. شما باید تمام داروهای آنتی بیوتیکتان را مصرف کنید.

اگر فکر می کنید مسکنتان باعث نارحتی معده شما می شود:

☑ دارو را بعد غذا مصرف کنید (درصورتی که پزشکتان خلاف آن را نگفته باشد)

☑ از پزشکتان بخواهید داروی دیگری برای شما تجویز کند.

مراقبت از زخم بعد از عمل تاندون آشیل

اگر زخمتان بانداژ شده است، آن را پاکیزه و خشک نگه دارید. دستورالعمل های پزشکتان را انجام دهید. شاید پزشکتان بخواهد بانداژ زخمتان را خودش بردارد. اگز پزشکتان اجازه دهد، ممکن است ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از جراحی بتوانید این کار را انجام دهید.

اگر زخمتان را با نوارهایی بسته است، بگذارید تا زمانی که خودشان کنده شوند روی زخم بمانند. آن ناحیه را پاکیزه و خشک نگه دارید.

اگر برای شما پابند تجویز کرده اند، دستورات پزشک را انجام دهید. آن را خشک نگه دارید. هیچ چیزی زیر پابند، مانند هرگونه پودر، قرار ندهید.

کفش مخصوص بعد از عمل آشیل پا

اگر بعد از جراحی پا نتوانستید کفش مخصوص بعد از عمل آشیل پا خود را پیدا کنید، بهتر است از متخصص پا مشاوره بگیرید. انتخاب کفش مناسب پس از جراحی آشيل پا تعیین می‌کند که چقدر سریع می‌توانید پس از عمل به طور کامل بهبود پیدا کنید. واقعیت این است که برخی از جراحی‌های پا بسیار پیچیده‌تر از سایرین هستند و برای بهبودی کامل، بیمار به حمایت و مراقبت‌های پس از جراحی بیشتری نیاز دارند. با در نظر گرفتن این موضوع، اولین عاملی که در انتخاب کفش برای پوشیدن بعد از جراحی پا باید در نظر گرفت، راحتی آنهاست.

ورزش بعد از عمل تاندون آشیل

انجام ورزش های برنامه ی بازتوانی یک قسمت مهم درمان است. ورزش های ابتدایی شما به بدست آوردن انعطافتان کمک می کند. همچنین ممکن است از ایجاد جای زخم (اسکار) در اطراف برش جلوگیری کند.

یخ و بالا نگه داشتن پا

برای کاهش تورم و درد، هر بار به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یخ یا کمپرس سرد روی پایتان قرار دهید. این کار را هر چند ساعت انجام دهید. بین یخ و پایتان یک لباس نازک قرار دهید.

تا سه روز بعد از جراحی در هر زمانی که توانستید پای خود را روی پالش قرار دهید تا بالا باشد. سعی کنید پایتان بالاتر از قلبتان قرار داشته باشد. این کار به کاهش تورم کمک می کند.

اگر پزشکتان به شما جوراب ساق بلند حمایتی داده است، به همان مدتی که گفته است آن را بپوشید. این کار به پیشگیری از ایجاد لخته خون کمک می کند.

دوره بعد از جراحى تاندون آشيل

بعد از جراحى معمولا يک آتل کوتاه تا زير زانو گرفته مى شود.تا دو هفته بعد از عمل اين آتل مورد استفاده است و بيمار نبايد روى پاى عمل شده وزن بگذارد. توصيه مى شود براى جلوگيرى از تورم پا بالا نگه داشته شود.

بخيه هاى پوست معمولا دو تا سه هفته بعد از جراحى کشيده مى شوند.پس از آن از بريس مخصوصى به نام air cast يا walking boot براى وزن گذارى تدريجى استفاده مى شود و فيزيوتراپى آغاز مى گردد. فرد معمولا مى تواند پس از شش ماه به فعاليت هاى روزمره خود برگردد ولى بازگشت به ورزش يک سال طول مى کشد.

عوارض جراحى تاندون آشيل

✅ بعضى از عوارض، عوارض عمومى و کلى جراحى هستند مثل عفونت،خونريزى، لخته شدن خون در وريدها (ترومبوز) و صدمه عروق و اعصاب

✅ بعضى از عوارض مخصوص جراحى تاندون آشيل هستند مثل تاخير در جوش خوردن زخم،پارگى مجدد تاندون (اين عارضه در درمان جراحى بسيار بسيار کمتر از درمان غير جراحيست) و ضخيم شدن محل جراحى (پوست و تاندون)

فیزیوتراپی بعد از عمل تاندون آشیل

پزشک شما را به یک فیزیوتراپیست معرفی می کند که یک برنامه ورزشی برای شما تنظیم شود تا دوباره قدرت در پایتان به را دست آورید. در چند هفته اول، فیزیوتراپ شما ممکن است به سادگی ساق پا را ماساژ دهد. ممکن است تمرینات مقاومتی را برای ساق پا شروع کنید که نیازی به حرکت مفصل یا تمرینات برای لگن و زانو نداشته باشید. ممکن است شروع به استفاده از دوچرخه ثابت کنید و تمریناتی را انجام دهید که قلب شما را تقویت می کند.

چه زمانی باید با اورژانس تماس بگیرید؟

هر وقت که فکر کردید نیاز به مراقبت های اورژانسی دارید با اورژانس تماس بگیرید. برای مثال در موارد زیر این کار را انجام دهید:

✴ناگهان بی هوش شدید.

✴ درد قفسه ی سینه، تنگی نفس یا سرفه ی خونی دارید.

در موارد زیر با جراح تاندون خود تماس بگیرید.

✅ دردی داشته باشید که بدتر شده و با مصرف مسکن بهبود نیابد.

✅ در پا یا زانوی خود بیحسی، احساس مورمور شدن یا احساس قلقلک داشته باشید.

✅ احساس کنید پایندتان خیلی تنگ است.

✅ پایتان سرد، بی رنگ شود یا تغییر رنگ یابد.

✅ معده ی تان دچار ناراحتی شود یا نتوانید چیزی بنوشید.

✅ بخیه هایتان باز شوند، یا زخمتان باز شود.

✅ خون ریز از بانداژ زخمتان

✅ بعد از عمل تاندون آشیل نشانه هایی از ایجاد لخته خون در پایتان داشته باشید، مانند:

✳ درد در ساق پا، پشت زانو، ران یا کشاله ی رانتان

✳ قرمزی یا تورم در پایتان

✅ بعد از عمل تاندون آشیل علائمی از عفونت داشته باشید، مانند:

✳ افزایش درد، تورم، گرمی یا قرمزی آن

✳ رگه های قرمزی که به زخمتان منتهی شوند.

✳ ترشح چرک از زخمتان

✳ تب

 دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران