ویتامین D نوعی ماده مغذی است که برای سلامت استخوان ها بسیار مهم و ضروری می باشد. مطالعات زیادی نشان می دهد که کمبود ویتامین D می تواند باعث افزایش درد مفاصل و عضلات شود. کمبود ویتامین D همچنین می تواند بر سلامت جسمی و روانی شما تاثیر بگذارد. افراد زیادی از کمبود ویتامین D رنج می برند اما از آن اطلاع ندارند. علائم جسمانی کمبود ویتامین D ممکن است شامل درد عضلانی در محل مفاصل، از جمله درد آرتریت روماتوئید (RA) باشد که اغلب در زانوها، پاها و باسن (مفصل ران) ایجاد می شود.
در این مقاله، ارتباط بین ویتامین D و درد مفاصل بررسی شده و همچنین درمورد نحوه دریافت ویتامین D مورد نیاز بدن و مقدار مصرف روزانه آن صحبت می کنیم.
چرا به ویتامین D نیاز داریم؟
ویتامین D یک ماده مغذی است که به تنظیم میزان کلسیم بدن کمک می کند. این ویتامین برای سلامت استخوان ها نیز بسیار مهم است. به طوری که کمبود ویتامین D باعث نرم شدن و ضعیف شدن استخوان ها می شود. این بیماری در بزرگسالان استئومالاسی و در کودکان راشیتیسم نامیده می شود. ویتامین D همچنین می تواند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند.
به علاوه، این ویتامین بر سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر می گذارد و می تواند به کنترل بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید (RA)، دیابت نوع ۱ و بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) کمک کند. علائم کمبود ویتامین D از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما علائم رایج آن عبارتند از:
- خستگی
- درد مفاصل
- درد و ضعف عضلانی
- درد استخوان ها
- مشکلات تنفسی
- مشکلات عصبی از جمله بی حسی
- خلق و خوی پایین، به خصوص افسردگی فصلی (SAD)
کمبود چه ویتامینی باعث درد مفاصل می شود؟
ویتامین D برای عملکرد استخوان ها و عضلات حیاتی است و ممکن است اثرات ضد التهابی نیز داشته باشد. به همین دلیل، بسیاری از افراد معتقدند که ویتامین D در کاهش درد مفاصل (به خصوص زمانی که علت آن التهاب است) نقش دارد.
برخی تحقیقات نشان می دهد که ارتباطی میان کمبود ویتامین D و بیماری آرتریت روماتوئید (RA) وجود دارد. آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن است که مفاصل را درگیر می کند. مصرف مکمل های ویتامین D برای پیشگیری از پوکی استخوان مفید است.
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، بیشتر در معرض خطر شکستگی های ناشی از پوکی استخوان هستند و درد مفاصل بیشتری را نیز تجربه می کنند. بنابراین مصرف مکمل به این افراد توصیه می شود.
درد مفاصل معمولا یکی از علائم التهاب است. اگرچه هنوز درک درستی از نقش مواد غذایی در کاهش درد مفاصل وجود ندارد، اما نباید تاثیر رژیم غذایی و برخی مواد مغذی را نادیده بگیرید. سایر مواد مغذی که ممکن است به تسکین درد مفاصل کمک کنند عبارتند از:
- پروبیوتیک ها (ماست سنتی، برخی پنیرها و...)
- اسیدهای چرب امگا ۳
- کلسیم
- ویتامین K
بررسی های اخیر محققان نشان می دهد که داشتن رژیم غذایی مدیترانه ای می تواند به کنترل درد و بهبود سلامت جسمانی کمک کند. علاوه بر این، یک رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان های طبیعی مثل میوه ها و سبزیجات، آجیل و دانه ها می تواند سلامت کلی بدن را افزایش داده و خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش دهد.
چگونه ویتامین D موردنیاز بدن خود را دریافت کنیم؟
بدن ما می تواند ویتامین D مورد نیاز خود را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید کند یا آن را از طریق رژیم غذایی دریافت کند. منابع اصلی ویتامین D عبارتند از:
۱_ نور خورشید
هنگامی که پوست بدن در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن می تواند ویتامین D را از پرتو ماوراء بنفش (UVB) نور خورشید تولید کند. اگرچه نور خورشید یک منبع عالی ویتامین D است، اما برای جلوگیری از آفتاب سوختگی باید از آفتاب گرم و سوزان ظهر اجتناب کنید. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می تواند باعث آسیب پوستی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.
در ماه های زمستان که تابش نور خورشید کمتر است، دریافت ویتامین D موردنیاز بدن از طریق نور خورشید دشوارتر می شود، بنابراین باید این ویتامین را از منابع غذایی دریافت کنید.
۲_ مواد غذایی
موسسه ملی بهداشت و سلامت امریکا (NIH) توصیه می کند که بزرگسالان روزانه ۱۵ میکروگرم ویتامین D دریافت کنند. مواد غذایی زیر برخی از معدود غذاهای سرشار از ویتامین D هستند. بنابراین در صورت امکان، رژیم غذایی هر روز شما باید شامل برخی از این موارد باشد:
- ماهی های روغنی مانند سالمون، ماهی خال مخالی و ماهی تن
- شیر غنی شده
- جگر گاو
- زرده تخم مرغ
- قارچ
- غلات صبحانه غنی شده
۳_ مکمل ها
برخی از افراد، مانند گیاهخواران یا افراد مسن، ممکن است برای دریافت ویتامین D کافی (به خصوص در فصل زمستان) دچار مشکل شوند. مصرف مکمل های ویتامین D می تواند برای افراد زیر مفید باشد:
- افراد مسن، زیرا در این افراد پوست بدن توانایی سنتز ویتامین D را از دست می دهد.
- افرادی که پوست تیره تری دارند، زیرا در این افراد ممکن است تولید ویتامین D با استفاده از نور خورشید برای پوست دشوارتر باشد.
- نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، زیرا سطح ویتامین D آن ها به فرد دیگری وابسته است.
دکتر غلامرضا نادری، متخصص ارتوپد، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران