احساس داغی یا سوزش در کف پاها (مخصوصاً علت داغی کف پا در شب) می تواند ناشی از چند بیماری باشد. گاهی اوقات این حرارت می تواند احساسی مانند سوزن سوزن شدن، بی حسی، تیر کشیدن و یا خواب رفتن پا داشته باشد. در این مقاله، به علت داغی کف پا و تشخیص و درمان این مشکل خواهیم پرداخت.
شما همچنین میتوانید برای مطلع شدن از دلایل درد کف پا به لینک زیر مراجعه کنید:
علت درد کف پا
علت داغی کف پا
علت های احتمالی بسیار زیادی در مورد بروز احساس داغی در کف پا (مانند نوروپاتی، عفونت و کمبود ویتامین) وجود دارد.
۱_ کمبود ویتامین
عصب های سالم برای عملکرد درست خود به ویتامین ها و مواد معدنی خاصی نیاز دارند. به عنوان مثال، پایین بودن سطح ویتامین B12 و فولات می تواند منجر به نوروپاتی و در نتیجه ایجاد احساس داغی کف پاها شود. طبق تحقیقات، دلایل کمبود این ویتامین ها عبارتند از:
- رژیم غذایی نامناسب
- سوء جذب ویتامین به علت مشکلات معده
- داروهای خاص
- بارداری
- سرطان
- کم خونی داسی شکل
۲_ آسیب عصبی
آسیب عصبی که نوروپاتی نیز نامیده می شود، یک مشکل متداول با دلایل بسیار است. نوروپاتی عبارت است از اختلال در توانایی عصب جهت برقراری ارتباط با بقیه ی قسمت های بدن که ناشی از موارد زیر است:
- آسیب فیزیکی
- دیابت
- مشکلات گردش خون
- بیماری های خود ایمنی
- عدم تعادل هورمونی
- مشکلات کلیوی و کبد
- کمبود ویتامین B12
- بعضی از انواع سرطان یا داروهای شیمی درمانی
- بعضی از عفونت ها
۳_ عفونت قارچی
پای ورزشکاران یک عفونت قارچی شایع است که در قسمت های گرم و مرطوب پوست رشد می کند. علائم آن، قرمزی و خارش پوست همراه با درد بسیار سوزش آور است.
۴_ نوروپاتی دیابتی و داغی کف پا
دیابت یکی از علل اصلی نوروپاتی است. بالا بودن سطح قند خون منجر به آسیب عصبی می شود. این آسیب عصبی می تواند باعث بروز درد، احساس داغ بودن یا «آتش گرفتن» در پاها و در برخی موارد باعث بی حس شدن آن ها شود.
علاوه بر این، نوروپاتی میتواند عامل مشکلات بیشتری در پاها نیز باشد؛ زیرا تشخیص در زمانی که مشکلی وجود دارد (مانند آسیب و جراحت که ممکن است باعث بروز زخم و عفونت های مزمن پا شود)، دشوار است.
۵_ بیماری کلیوی
کلیه ها سموم را از خون تصفیه و سطح الکترولیت ها را متعادل می کنند. افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی اغلب دچار عدم تعادل الکترولیت ها در خون هستند؛ زیرا کلیه ی آن ها نیز عملکرد خوبی ندارند و این موضوع منجر به آسیب عصبی خواهد شد.
۶_ کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید به زمانی اطلاق می شود که غده ی تیروئید قادر به تولید هورمون تیروئید کافی نباشد. در صورتی که میزان هورمون تیروئید در بدن مناسب و کافی نباشد، می تواند منجر به احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در کف پا، افزایش وزن، نازک شدن موها و خشکی پوست شود.
۷_ تغییرات هورمونی، علت داغی کف پا
عدم تعادل هورمونی می تواند عملکردهای طبیعی بدن را مختل کند و باعث التهاب بافت هایی شود که قادر هستند که به عصب ها فشار وارد کنند. این فشار روی عصب ها می تواند در بلندمدت به آن ها آسیب وارد کرده و موجب داغی کف پا، بی حسی و گزگز شود.
۸_ بارداری
در این دوران، بدن تغییرات هورمونی قابل توجهی را تجربه می کند که منجر به تغییر دمای بدن و متورم و داغ شدن پاها می شود. این تغییرات عموماً موقتی هستند و بعد از زایمان با بازگشت تدریجی سطح هورمون ها به حالت عادی، برطرف می شوند.
۹_ یائسگی
احساس گرگرفتگی بین افرادی که در دوران یائسگی قرار دارند بسیار رایج است. این گرگرفتگی ها به دلیل تغییرات هورمونی در بدن آن ها اتفاق می افتد و طی چند سال رفع خواهد شد.
۱۰_ سندروم گیلن باره (GBS)
گیلن باره یک سندروم نادر است و به زمانی اطلاق می شود که سیستم ایمنی به عصب ها حمله می کند. این بیماری باعث ضعف، احساس گزگز و سوزشی می شود که از کف و ساق پا شروع شده و طی چند ساعت تا چند روز در کل بدن پیشرفت می کند.
گیلن باره یک فوریت پزشکی است، زیرا می تواند باعث فلج دیافراگم (عضله ای که به تنفس کمک می کند) شود و پزشک باید در اسرع وقت آن را ارزیابی نماید.
۱۱_ اریتروملالژیا
اریتروملالژیا یک بیماری بسیار نادر است که افراد مبتلا به آن دردی سوزش آور، گرما، قرمزی و التهاب را به ویژه در دست ها و پاهای خود تجربه می کنند. در بسیاری از موارد، علت بیماری هرگز مشخص نمی شود و در برخی موارد، دلیل آن ژنتیکی است.
۱۲_ عوامل مربوط به سبک زندگی
_ سیگار کشیدن:
سیگار کشیدن باعث تنگ شدن عروق خونی می شود. این انقباض می تواند منجر به جریان نیافتن خون کافی در عصب ها و در نتیجه، بروز آسیب بلندمدت شود.
_ اعتیاد به الکل:
نوشیدن بیش از حد الکل منجر به کاهش ویتامین ها در بدن به ویژه کاهش اسید فولیک، B6 و B12 (تیامین) می شود. هنگامی که بدن شما این ویتامین های مورد نیاز را دریافت نمی کند، ممکن است باعث بروز درد مزمن عصبی شود.
_ کفش نامناسب:
پوشیدن کفش های نامناسب مخصوصاً هنگام ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت با آن ها، میتواند منجر به بروز درد سوزش آور در پاها شوند.
_ استرس:
استرس مزمن می تواند بر روند جریان خون به عصب ها تاثیر بگذارد. هنگامی که عصب ها دچار کاهش جریان خون شوند، آسیب می بینند.
_ داروهای خاص:
بعضی از داروهای شیمی درمانی باعث نوروپاتی می شوند. پرتودرمانی نیز می تواند همین اثر را داشته باشد. همچنین داروهای دیگری که برای درمان تشنج یا فشار خون بالا استفاده می شوند نیز باعث نوروپاتی محیطی شده اند.
تشخیص علت داغی کف پا
اولین قدم برای تشخیص علت داغ شدن پاها، مراجعه به یک پزشک عمومی است.
۱_ معاینه ی بدنی
پزشک معالج سوالاتی در مورد سابقه ی پزشکی، داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید و سابقه ی سلامت خانواده تان از شما خواهد پرسید.
همچنین پزشک در مورد علائم شما نیز سوال می پرسد، مثلاً این که از چه زمانی شروع شده اند و آیا چیزی باعث تحریک یا تسکین این علائم می شود یا خیر.
معاینه ی فیزیکی شامل مشاهده ی علائم حیاتی و یک نمای کلی از نحوه ی عملکرد همه سیستم های بدن شما خواهد بود. همچنین ممکن است چند آزمایش عصبی ساده جهت بررسی وجود تغییرات در نحوه ی عملکرد اعصاب نیز انجام دهد.
۲_ آزمایش های خون
این آزمایش ها کمبود ویتامین، دیابت، اختلال عملکرد کبد یا کلیه، عفونت، اختلالات متابولیک یا علائمی که نشان می دهند سیستم ایمنی بدن شما عملکردی غیرعادی دارد را بررسی می کند.
۳_ آزمایش های عملکرد عصبی
سرعت هدایت عصبی (NCV): در این تست یک پروب با تحریک کردن اعصاب، قدرت و سرعت عملکرد عصب را آزمایش می کند.
_ الکترومیوگرافی (EMG)
در این تست، سوزنهای ریز درون ماهیچه ها قرار می گیرند تا فعالیت الکتریکی آنها را هنگام انقباض و شل شدن (ریلکس بودن) آزمایش کنند.
_ بیوپسی عصب:
در این تست، نمونه ی کوچکی از بافت عصب برای بررسی احتمال آسیب آن برداشته می شود. البته معمولاً از انجام این تست اجتناب می کنند و ابتدا آزمایش های دیگر را امتحان خواهند کرد، زیرا برداشتن نمونه از عصب ممکن است باعث آسیب رساندن به آن شود.
۴_ آزمایش های تصویربرداری
ام آر آی می تواند هر گونه احتمال تحت فشار بودن ستون فقرات را بررسی کند، زیرا این مشکل ممکن است منجر به داغی کف پا شود.
توموگرافی کامپیوتری (CT) یا سی تی اسکن می تواند هر گونه تنگی کانال نخاعی (استنوزیس نخاعی)، فتق دیسک، توده و تومورها یا سایر مسائل مربوط به استخوان که باعث مشکلات عصبی می شوند را نشان دهد.
درمان داغی کف پا
درمان به این که چه نوع آسیب عصبی رخ داده و باعث ناراحتی شما شده است، بستگی دارد. تا زمانی که سلول عصبی از بین نرفته است، درمان کردن علت مشکل می تواند به بهبودی داغی کف پاهای شما کمک کند.
مراقبت های خانگی
- سعی کنید قبل از خواب پاهای خود را به مدت ۱۵ دقیقه در آب خنک بگذارید.
- اطمینان حاصل نمایید که کفش هایتان کاملاً اندازه ی پای شما هستند و جنس جوراب هایتان به صورتی است که به پوست اجازه ی تنفس می دهند.
- هر روز کفش یکسان نپوشید و کفش های خود را بعد از هر بار استفاده، مدام در معرض هوای آزاد قرار دهید.
انجام عادت های سبک زندگی سالم مانند موارد زیر، می تواند هرگونه بروز آسیب به اعصاب را کاهش دهد:
- حفظ کردن وزن خود در محدوده ی سالم
- خودداری از قرار گرفتن در معرض مواد سمی
- رعایت یک رژیم غذایی متعادل
- اصلاح و رفع کمبود ویتامین
- ترک سیگار
- ورزش کردن به صورت منظم
- کنترل قند خون
مراقبت های پزشکی
در صورتی که داغی کف پا ناشی از بیماری های التهابی یا خود ایمنی باشند، ممکن است داروهای سرکوب کننده ی سیستم ایمنی برای رفع آن مؤثر واقع شوند.
عفونت های قارچی را می توان با استفاده از کرم های ضد قارچ موضعی، تمیز و خشک نگه داشتن پاها و مصرف داروهای خوراکی در صورت نیاز، درمان کرد.
هنگامی که منشاء مشکل، مکانیکی و ابزاری باشد؛ وسایل کمکی مانند بریس و آتل های پا و کفش های ارتوپدی می توانند کمک کننده باشند.
داروهای رایجی که برای نوروپاتی استفاده می شوند، گاباپنتین و پرگابالین است. جلوگیری از علل در حال پیشرفت نوروپاتی، مانند کنترل قند خون نیز راه های مهمی برای تسکین هستند.
همچنین، کرم های حاوی لیدوکائین یا کپسایسین نیز می توانند برخی ناراحتی ها را کاهش دهند.
دکتر رضا نادری جراح و فوق تخصص ارتوپد در تهران