از آنجایی که دلایل احتمالی زیادی برای درد پاشنه پا و علت درد کف پا وجود دارد، تشخیص صحیح علت درد اهمیت زیادی دارد. پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا می تواند علل احتمالی را بررسی کند و علت اصلی درد پاشنه پا را تشخیص دهد.
درد پاشنه پا، به خصوص درد تیز پاشنه، اغلب ناشی از خارپاشنه است. درد پاشنه پا همچنین ممکن است ناشی از علت های دیگری مانند شکستگی، تاندونیت (التهاب تاندون آشیل یا آشیل پا)، آرتریت یا التهاب مفصل (آرتریت سپتیک)، تحریک اعصاب و یا کیست (در موارد نادر) باشد.
فاشئیت کف پا چیست؟
فاشئیت کف پا یا فاشئیت پلانتار، در واقع به التهاب رباط کف پا گفته می شود. فاسیای پلانتار، رباطی است که از پاشنه پا تا انگشتان پا امتداد می یابد. در این وضعیت، ابتدا فاسیا تحریک و سپس ملتهب شده و در نتیجه، درد پاشنه پا ایجاد می شود.
علت درد کف پا یا فاشئیت کف پا
شایع ترین علت فاشئیت کف پا، مشکلات ساختاری پا می باشد. برای مثال، افرادی که دچار مشکلات قوس کف پا هستند (صاف بودن کف پا بیش از حد یا قوس زیاد کف پا) بیشتر مستعد ابتلا به فاشئیت کف پا می باشند.
پوشیدن کفشهای نامناسب روی سطوح سخت و صاف، فشار غیرطبیعی بر روی کف پا وارد می کند و می تواند منجر به فاشئیت کف پا شود. این اتفاق به خصوص زمانی رخ می دهد که فرد به دلیل کار خود و یا دلایل دیگر، برای مدت طولانی می ایستد. چاقی و فعالیت زیاد نیز ممکن است منجر به فاشئیت کف پا شود.
علت درد کف پا هنگام راه رفتن
وقتی پاهای شما به کفشهایتان ساییده میشود، میتوانید قسمتهایی از پوست ضخیم به نام پینه یا میخچه پیدا کنید. و فشار بیش از حد کفش به کف پای شما میتواند روزنهای برای عفونت ویروسی به نام زگیل کف پا ایجاد کند. اگر کفشهای شما مشکلی ندارند، ممکن است یکی از چندین بیماری را داشته باشید که باعث درد پا میشود.
آرتریت، شکستگی یا شکستگی استخوان، نقرس، تاندونیت، فاشیای کف پا همگی می توانند باعث آسیب به پا شوند. با افزایش سن و فرسودگی مفاصل، احتمال بروز مشکلات پا بیشتر می شود. اضافه وزن فشار بیشتری به پاهای شما وارد می کند که می تواند منجر به درد نیز شود.
علائم فاشئیت کف پا چیست؟
علائم فاشئیت کف پا عبارتند از:
- درد در قسمت تحتانی پاشنه پا
- احساس درد در قوس کف پا
- دردی که به محض ایجاد شدن بدتر می شود.
- دردی که در طول چند ماه افزایش می یابد
- تورم در قسمت تحتانی پاشنه پا
🔔 افراد مبتلا به فاشئیت کف پا، اغلب صبح ها وقتی که از خواب بیدار می شوند و یا بعد از نشستن طولانی مدت، بیشترین درد را تجربه می کنند. معمولا بعد از چند دقیقه پیاده روی، درد کاهش می یابد. زیرا راه رفتن باعث کشیدگی فاسیا می شود. در برخی از افراد، درد فروکش می کند اما پس از ایستادن طولانی مدت، برمیگردد.
تشخیص فاشئیت کف پا
برای تشخیص، پزشک متخصص یا جراح پا و مچ پا، ابتدا یک شرح حال از بیمار می گیرد و سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند. سپس پای بیمار را معاینه کرده و در صورت تشخیص فاشئیت کف پا، سایر علل احتمالی درد پاشنه را رد می کند.
علاوه بر این، آزمایشات تشخیصی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس و یا سایر روش های تصویربرداری، ممکن است برای تشخیص علل مختلف درد پاشنه پا استفاده شوند. گاهی اوقات در بیماران مبتلا به فاشئیت کف پا، خار پاشنه نیز دیده می شود. اما به ندرت منشا درد است.
درمان فاشئیت کف پا در خانه
درمان فاشئیت کف پا را در ابتدا می توانید از خانه شروع کنید:
1_ تمرینات کششی
ورزش هایی که در آن ها عضلات ساق پا کشیده می شود، به کاهش درد و بهبودی کمک می کنند.
2_ از پابرهنه راه رفتن خودداری کنید
وقتی بدون کفش راه می روید، فشار زیادی بر روی فاسیای کف پا وارد می شود.
3_ استفاده از کمپرس سرد
می توانید چند بار در روز، یک کمپرس سرد یا کیسه یخ را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی پاشنه پای خود قرار دهید. این کار به کاهش درد و التهاب کمک می کند. بهتر است یک حوله نازک بین کیسه یخ و پای خود بگذارید و کمپرس را مستقیما روی پوست خود قرار ندهید.
4_ فعالیت خود را محدود کنید
از فعالیت های بدنی طولانی مدت خودداری کنید و به پاشنه پای خود استراحت بدهید.
5_ پوشیدن کفش مناسب
پوشیدن کفش هایی که قوس مناسب و پاشنه کمی برآمده دارند، فشار وارده بر فاسیای کف پا را کاهش می دهد.
6_ استفاده از برخی داروها
مصرف برخی از داروها، از جمله داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ممکن است به کاهش درد و التهاب کمک کند.
7_ استفاده از کف پا بند و کفی مناسب
قرار دادن کفی های طبی مخصوص در کفش ها، فشار ناشی از راه رفتن را کاهش می دهد. استفاده از کف پا بند نیز به حمایت از پا و کاهش فشار روی فاسیای کف پا کمک می کند.
8_ استفاده از ارتوز ها
ارتوتیک های سفارشی که در کفش شما قرار میگیرند، به اصلاح ناهنجاری های ساختاری زمینه ای که باعث فاسیای کف پا میشوند، کمک می کنند.
9_ تزریق دارو
در برخی موارد، از تزریق کورتیکواستروئید ها برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می شود.
10_ بی حرکت نگه داشتن پا
ممکن است پزشک توصیه کند برای بی حرکت نگه داشتن پا، به مدت چند هفته از آتل های متحرک استفاده کنید تا به پا امکان استراحت و بهبودی داده شود.
11_ اسپلینت های شبانه
استفاده از اسپلینت های شبانه به شما این امکان را می دهد تا هنگام خواب، کشش فاسیای کف پا حفظ شود. این کار ممکن است به کاهش درد صبحگاهی کف پا در برخی از بیماران کمک کند.
12_ فیزیوتراپی
ممکن است از تمرینات ورزشی و سایر وسایل فیزیوتراپی برای کمک به تسکین درد و بهبودی استفاده شود.
درمان درد کف یا پاشنه پا با جراحی
اگرچه بیشتر بیماران مبتلا به فاشئیت کف پا به درمان های غیر جراحی پاسخ می دهند، درصد کمی از بیماران ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. در صورتی که چند ماه بعد از درمان غیرجراحی، همچنان درد پاشنه پا داشته باشید، ممکن است عمل جراحی برای شما در نظر گرفته شود. پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا در مورد روش های جراحی با شما صحبت می کند و روش موثرتر را برای شما در نظر می گیرد.
صرف نظر از درمانی که برای فاشئیت کف پا انجام می شود، ممکن است علل زمینه ای که منجر به این بیماری شده، باقی بماند. بنابراین باید اقدامات پیشگیرانه را ادامه دهید. پوشیدن کفش های راحت و مناسب، تمرینات کششی و همچنین استفاده از وسایل ارتوتیک سفارشی، محور اصلی مراقبت و درمان طولانی مدت فاسیای کف پا می باشد.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران