شکستگی فیبولا یک شکستگی جزئی یا کامل از استخوان فیبولا (نازک نی) است. بین دو استخوان ساق پا، نازک نی استخوان کوچک تر است که بین زانو و مچ پا قرار دارد و به ثابت نگه داشتن مفصل مچ پا کمک می کند.
شکستگی می تواند ناشی از یک ضربه ی محکم، صدمه و آسیب دیدن در ورزش یا هر ضربه ی مستقیم به قسمت خارجی ساق پا باشد. همچنین، می تواند در نتیجه ی آسیب مچ پا رخ دهد.
به عنوان مثال، انرژی درگیر در پیچش شدید مچ پا می تواند پا را به سمت بالا جا به جا کند و منجر به شکستگی در قسمت فوقانی فیبولا شود. شکستگی های فیبولا در ورزش هایی مانند بسکتبال رخ می دهند که نیاز به تغییر سریع در جهت یا فرود بعد از یک پرش بلند دارند.
بیشتر شکستگی‌های فیبولا شامل پارگی رباط های نگهدارنده یا شکستگی استخوان درشت نی مجاور (تیبیا) است. در این مقاله سه نوع شکستگی استخوان نازک نی یا فیبولا را همراه با علائم، عوارض و نحوه درمان هر کدام از آن ها شرح می دهیم.
استخوان فیبولا دقیقا کجاست؟
فیبولا که استخوانی بلند و نازک است، درست از زیر مفصل زانو در قسمت بیرونی ساق پا شروع می شود و تا مچ پا ادامه می یابد. استخوان بزرگ تر ساق پا یعنی استخوان درشت نی، بیشتر وزن بدن را تحمل می کند و فیبولا به ثابت نگه داشتن مفصل مچ پا کمک می کند.
فیبولا برای حفظ وزن بدن کار چندانی انجام نمی دهد. با وجود این، کارهای مهمی انجام می دهد و استخوانی است که در آن رباط ها به مفاصل زانو و مچ پا متصل می شوند.
جراحان گاهی اوقات در صورت نیاز به استخوان برای جراحی در بخش دیگری از بدن، از بخشی از فیبولا استفاده می کنند؛ این فرآیند پیوند استخوان نامیده می شود. حتی پس از این که پیوند استخوان قسمت بزرگی از نازک نی را گرفته باشد، افراد همچنان می توانند عملکرد خوبی داشته باشند.
انواع شکستگی فیبولا
سه نوع شکستگی فیبولا عبارتند از:
- شکستگی فیبولا در اثر آسیب به مفصل مچ پا
- شکستگی فیبولا که بعد از شکستگی استخوان درشت نی رخ می دهد
- شکستگی های استرسی استخوان فیبولا (ترک های کوچک ناشی از استفاده ی بیش از حد)
امکان آسیب های دیگری نیز به فیبولا وجود دارد اما کمتر شایع هستند. رایج ترین شکستگی های فیبولا با اختلاف، آسیب های مفصل مچ پا است که معمولاً مچ پا دچار سستی یا پیچ خوردگی می شود و در این فرآیند، استخوان فیبولا آسیب می بیند.
علائم شکستگی استخوان فیبولا
شکستگی استخوان فیبولا عموماً همراه با آسیب به سایر استخوان ها، رباط ها و تاندون های اطراف زانو و مچ پا ایجاد می شود. شایع ترین علائم شکستگی فیبولا عبارتند از:
- درد در قسمت خارجی ساق پا
- ورم در ناحیه ی شکستگی
- کبودی
آسیب های مچ پا بر اثر شکستگی فیبولا
شکستگی فیبولا معمولاً به عنوان بخشی از آسیب مچ پا رخ می دهند. در صورت شکستگی فیبولا، مفصل مچ پا نیز باید از نظر آسیب احتمالی بررسی شود. شایع ترین نوع شکستگی که در استخوان فیبولا رخ می دهد آسیب انتهای استخوان فیبولا در نزدیکی مفصل مچ پا است. این آسیب مانند پیچ خوردگی یا چرخش مچ پا به نظر می رسد و اغلب درمان آن نیز یکسان است.
1_ شکستگی در سطح مچ پا بدون آسیب دیگری
این آسیب ها که به نام شکستگی قوزک پا شناخته می شوند، زمانی رخ می دهند که مچ پا به طرز نامناسبی پیچ بخورد یا خم شود (ولی قسمت داخلی مچ پا تحت تأثیر قرار نگیرد). در صورتی که مفصل مچ پا درگیر نباشد، این آسیب ها اغلب با محافظت ساده قابل درمان هستند.
در این شرایط، عموماً استفاده از یک بریس برای حمایت از مچ پا کافی است. همچنین اغلب برای کاهش تورم و درد، تا چند روز یا چند هفته از عصا استفاده می شود. بعد از کم شدن درد، می توان درمان را شروع کرد. این درمان شامل انجام تمرینات حرکتی، تقویتی و پیاده روی است.
2_ شکستگی فیبولا همراه با آسیب مچ پا
شکستگی های فیبولا که با آسیب قسمت داخلی مچ پا همراه هستند، قوزک داخلی یا رباط دالی را نیز درگیر می کنند و اغلب به درمان تهاجمی تری نیاز دارند. در چنین مواردی که شکستگی دو قوزکی پا نامیده می شود عموماً برای تثبیت مفصل مچ پا به عمل جراحی نیاز خواهد بود. مفصل مچ پا ممکن است بدون جراحی در حالتی نامناسب بهبود پیدا کند که با گذشت زمان منجر به آرتروز مچ پا می شود.
همچنین ممکن است در اثر شکستگی فیبولا، سندسموز مچ پا نیز آسیب ببینند. سندسموز گروهی از رباط ها هستند که دو استخوان ساق را درست بالای مفصل مچ پا در کنار یکدیگر نگه می دارند. در صورت آسیب دیدن سندسموز در مچ پا، برای تنظیم و ترمیم مجدد استخوان ها به عمل جراحی احتیاج است.
شکستگی های شفت تیبیا و فیبولا
صدمات شدید ناشی از تصادفات اتومبیل، آسیب های ورزشی یا زمین خوردن گاهی منجر به آسیب هر دو استخوان تیبیا و فیبولا در بالای مفصل مچ پا می شود. این آسیب ها عموماً به عنوان شکستگی های «تیب-فیب» شناخته می شوند و ترمیم و تراز مجدد استخوان های ساق پا در این موارد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
در مواردی که استخوان تیبیا با جراحی ترمیم می شود، فیبولا معمولاً به جراحی جداگانه نیاز ندارد. در بعضی از شکستگی های استخوان ساق پا استفاده از یک گچ پای بلند (از ران تا پا) بدون نیاز به عمل جراحی پشتیبانی لازم را فراهم می کند.
شکستگی های استرسی فیبولا
در صورتی که فشارهای مکرری به فیبولا وارد شود، ممکن است این استخوان بشکند. این نوع آسیب به شکستگی استرسی معروف است و دوندگان مسافت های طولانی و کوهنوردان در معرض خطر آن هستند. درد شکستگی استرسی به تدریج شروع شده و معمولاً با افزایش سطح فعالیت بدتر و با استراحت برطرف می شود.
درمان شکستگی استخوان فیبولا
نحوه ی درمان شکستگی فیبولا به مواردی مانند این که شکستگی در کجا قرار دارد و آیا استخوان ها یا رباط های دیگری نیز آسیب دیده اند یا خیر، بستگی دارد. ممکن است یکی از گزینه های درمان، جراحی باشد اما معمولاً ابتدا از یک آتل یا گچ گرفتن استفاده می کنند.
آتل و گچ، به ثابت نگه داشتن و حرکت نکردن پا کمک می کنند و استخوان می تواند خود را بدون نیاز به جراحی ترمیم کند. در صورت امکان، پزشک می تواند استخوان های شکسته را بدون جراحی دوباره هم تراز نماید.
شکستگی های فیبولا معمولاً به سرعت بهبود می یابند اما بعضی آسیب های پیچیده تر ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشند. به همین دلیل حتماً بایستی به پزشک متخصصی که با شکستگی های فیبولا آشنایی دارد مراجعه نمود تا وی آسیب را ارزیابی کند و مناسب ترین درمان را به بیمار توصیه نماید.
1_ جراحی استخوان فیبولا
در موارد شدید و پیچیده مانند زمانی که استخوان از پوست بیرون زده یا چند تکه شده است، برای تثبیت و بهبود شکستگی فیبولا ممکن است گزینه ی جراحی را توصیه کنند. این جراحی می تواند شامل موارد زیر باشد:
_ جااندازی باز
در معرض جراحی قرار دادن استخوان برای بازگرداندن آن به جای خود معمولاً در شکستگی های باز که در آن استخوان از پوست بیرون زده است، انجام می شود. این روش عموماً با تثبیت داخلی یا خارجی همراه است.
_ تثبیت خارجی
روشی متداول برای ترمیم فیبولا با استفاده از پین، گیره و میله برای تثبیت شکستگی از بیرون.
_ تثبیت داخلی
اتصال مجدد فیزیکی استخوان های شکسته با ابزاری مانند پیچ ها، صفحات، میله ها و میخ هایی که در زیر پوست باقی خواهند ماند.
_ پینینگ از طریق پوست
قرار دادن سیم هایی برای نگه داشتن تکه های استخوانی در جای خود تا زمان بهبودی. سیم ها پس از بهبود شکستگی فیبولا برداشته می شوند.
عوارض شکستگی فیبولا
عوارض بعد از عمل ناشی از مشکلات مربوط به برش یا ابزار جراحی است. بافت نرم بسیار کوچکی بین پوست و استخوان وجود دارد و به همین علت ممکن است زخم ها به راحتی ترمیم نشوند. بافت نرم به عضله ها، تاندون ها، رباط ها و انواع دیگری از بافت گفته می شود که استخوان ها را احاطه کرده و به هم متصل می کنند.
بعد از جراحی، احتمال بروز عفونت وجود دارد. همچنین ترمیم زخم در افراد مبتلا به بیماری هایی مانند دیابت می تواند مشکل ساز باشد. افراد سیگاری نیز در معرض خطر بیشتری برای عوارض زخم هستند.
در برخی موارد، عوارض دیگری مانند آرتریت و بهبودی آهسته می توانند روند ترمیم را دشوار کنند. در نهایت، درد ناشی از ابزار کاشته شده غیرعادی نیست. برخی از افراد بعد از بهبود شکستگی، صفحات و پیچ های استفاده شده را خارج می کنند.
دکتر رضا نادری، جراح و فوق تخصص ارتوپد در تهران
محمد
پنجشنبه ۱۷ آبان ۳( 1 هفته پیش)
تعداد بازدید: 8
مشاهده پرسش
