بیماری بلانت یا پای پرانتزی یک نوع بیماری استخوانی است که در آن زانو به طرف خارج خم شده و پا‌ها حالت کمانی و در اصطلاح پرانتزی به خود می‌گیرند. بهترین سن برای درمان پای پرانتزی چه زمانی است؟
این بیماری می‌تواند کودکان و حتی بزرگسالان را درگیر کند که علت آن هم ناشناخته است. اما برخی پزشکان دلایل ژنتیکی، چاقی و کمبود برخی ویتامین‌ها چون ویتامین D را عاملی در ایجاد می‌دانند. با توجه به شدت و سن بیمار روشهای درمانی متفاوتی برای عارضه پای پرانتزی وجود دارد.
داشتن برنامه‌ای مناسب و صحیح جهت مقابله با پای پرانتزی بسیار حائز اهمیت است. این برنامه می‌تواند تشخیص دقیق و زودهنگام، درمان در سریع‌ترین زمان و هماهنگی نوع درمان با شدت عارضه و درنتیجه بهبودی بیماری باشد تا نیازی به انجام عمل پای پرانتزی نباشد. همچنین پزشک معالج باید جهت شناسایی عوامل خطرزا مهم مثل چاقی در تشدید این عارضه آماده باشد.
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی چه زمانی است؟
بهترین سن برای درمان پای پرانتزی سنین نوزادی به خصوص تا سن ۳ سالگی است. از آنجا که در این سنین استخوان‌های کودک در حال رشد و تکامل است با شیوه‌های درمانی غیر تهاجمی و راحت‌تر می‌توان پای پرانتزی را اصلاح کرد. در سنین بزرگسالی و حتی در دوران جوانی و نوجوانی فاکتور سن به دلیل تکامل کامل استخوان‌ها، تاثیری چندانی در نتیجه و انتخاب شیوه درمان نخواهد داشت.
آیا می‌توان بدون جراحی زانوی پرانتزی را اصلاح کرد؟
همان طور که اشاره شد، روشهای مختلفی در درمان زانوی پرانتزی وجود دارد که با توجه به سن (در مورد کودکان)، شرایط بیمار و شدت عارضه از روشهای متعددی استفاده می‌شود. می‌توان گفت روشهای بدون جراحی چون فیزیوتراپی، بریس، آتل‌بندی و… در سنین پایین و در شرایطی که شدت عارضه پای پرانتزی خفیف تا متوسط است، مورد استفاده قرار میگیرد.
متخصص ارتوپد با توجه به شرایط بیمار روشهای غیر جراحی و جراحی را برای بیمار پیشنهاد خواهد کرد تا بهترین نتیجه از اصلاح پای پرانتزی حاصل بشود.
چرا باید پای پرانتزی را اصلاح کنم؟
پای پرانتزی کودکان اغلب تنها باعث مشکلات ظاهری مثل خم شدن ساق پا و مشکل در راه رفتن می‌شود اما نمی‌تواند باعث دردناک شدن پا‌ها شود. در کودکان برای اصلاح ظاهر پا‌ها و بهبود راه رفتن حتما باید پای پرانتزی اصلاح شود.
همچتین در بزرگسالان علاوه بر اینکه ظاهر پا‌ها از حالت طبیعی خارج می‌شود و در اصطلاح حالت کمانی به خود میگیرد و مشکلاتی هم در نحوه راه رفتن ایجاد میکند، عوارض زیادی چون دردناک شدن پا‌ها نیز به دنبال خواهد داشت. از این رو از جمله دلایلی که باید پای پرانتزی را اصلاح کنیم شامل موارد زیر است:
- برای رفع مشکلات ظاهری در پا‌ها (خم شدن ساق زیر زانو به خارج)
- جهت رفع مشکلات ایجاد شده در راه رفتن
- پیشگیری از ایجاد آرتریت مفصل زانو
- رفع دردهای ناشی از پای پرانتزی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
پای پرانتزی در کودکان تا سن دو سالگی شایع است و اگر بعد از این سن، عارضه نام برده خود به خود اصلاح نشد، پیگیری پزشکی لازم خواهد بود.
یک نوع دیگر پای پرانتزی در سنین نوجوانی و جوانی رخ می‌دهد و می‌تواند تا سنین میانسالی هم ادامه داشته باشد که در این صورت مداخلات پزشکی و مراجعه به پزشک جهت دریافت درمان ضروری است.
نحوه اصلاح پای پرانتزی در بزرگسالان
با توحه به شدت پای پرانتزی در بزرگسالان می‌توان از روشهای درمانی متفاوت استفاده کرد. در مجموع روشهای موثر در اصلاح پای پرانتزی بزرگسالان شامل موارد زیر است:
۱_ درمان پای پرانتزی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش ویژه‌ای در اصلاح پای پرانتزی خفیف تا متوسط در بزرگسالان دارد. با استفاده از حرکات اصلاحی (حرکات کششی، تقویتی، اصلاح با کش) و دستگاه فیزیوتراپی تا حد زیادی می‌توان به جلوگیری از پیشرفت این ناهنجاری و در مجموع اصلاح پای پرانتزی کمک کرد.
۲_ درمان پای پرانتزی با بریس
استفاده از بریس یا همان زانوبند به طور معمول اولین راه درمانی است که برای بیماران بزرگسال مبتلا به پای پرانتزی خفیف تا متوسط توسط پزشک توصیه می‌شود. زانوبند معمولاً ران تا انگشتان پای فرد را در برگرفته و پشتیبانی میکند. مدت استفاده از بریس ممکن است بر حسب نظر پزشک و شدت عارضه چندین ماه طول بکشد.
۳_ درمان پای پرانتزی با آتل‌بندی
یکی دیگر از روشهای درمانی برای اصلاح پای پرانتزی، آتل بندی و گچ گرفتن پا است. این روش هم مانند دیگر روشهای غیر تهاجمی بیشتر در بیمارانی که حالت خفیفی از پای پرانتزی دارند، استفاده می‌شود
۴_ درمان پای پرانتزی با جراحی
به غیر از روشهای درمانی چون فیزیوتراپی، استفاده از آتل، گچ گرفتن و بریس پا، جراحی نیز از جمله روشهای رایج در اصلاح پای پرانتزی است. این روش در صورتی استفاده می‌شود که تمام روشهای غیرتهاجمی نام برده باعث اصلاح پا‌های پرانتزی نشود.
درواقع جراحی آخرین گزینه درمانی برای بیمارانی است که از شدت بیشتری از پای پرانتزی برنج می‌برند. چندین روش جراحی برای درمان پای پرانتزی وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، جراحی استئومری پای پرانتزی است که در آن پزشک جراح با برش استخوان و تنظیم مجدد آن به حالت طبیعی‌تر باعث اصلاح پای پرانتزی می‌شود. در بیشتر مواقع این روش جراحی جهت کسب نتایج سریع‌تر و به نوعی زودهنگام استفاده می‌شود.
یک نوع دیگر جراحی پای پرانتزی، همی اپی فیزیودز است که در آن شکل استخوان را در طی زمان اصلاح میکند. این روش جراحی بیشتر برای کودکان و نوجوانان در حال رشد استفاده می‌شود.
۵_ مصرف ویتامین D و کلسیم
در کنار روشهای قطعیِ درمان، اصلاح سبک زندگی و مصرف کلسیم و ویتامین D می‌توانند برای تقویت استخوان‌ها و مفاصل زانو استفاده شوند. مصرف این مکمل‌ها به عنوان روشهای پیشگیری‌کننده از ایجاد پای پرانتزی ناشی از نرمی استخوان است. در مجموع روشهای پیشگری کننده از ایجاد پای پرانتزی ناشی از نرمی استخوان شامل موارد زیر است:
- مصرف مواد غذایی سالم
- انجام تمرینات ورزشی سبک
- جلوگیری از افزایش وزن
- مصرف منظم ویتامین D و کلسیم
دکتر غلامرضا نادری جراح و متخصص ارتوپدی در تهران
