استئومیلیت نوعی عفونت استخوان است که ممکن است هر استخوان بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما اغلب در استخوان های دست و پای کودکان و پشت و لگن بزرگسالان اتفاق می افتد. درمان زود هنگام این مشکل به کاهش احتمال آسیب دیدگی دائمی استخوان کمک می کند.
عدم درمان استئومیلیت می تواند منجر به عفونت خون (سپسیس) و یا آبسه استخوان شود.
علائم استئومیلیت چیست؟
علائم رایج استئومیلیت شامل موارد زیر می شود:
- تب
- درد و سفتی استخوان
- تورم، قرمزی و احساس گرما در ناحیه آسیب دیده
- خستگی
- احساس ناخوشی یا بدحالی عمومی
علت استئومیلیت چیست؟
استئومیلیت نوعی عفونت باکتریایی است که معمولاً توسط باکتری استفیلوکوکوس اورئوس (باکتری استف) ایجاد می شود. باکتری استف به طور طبیعی روی پوست انسان وجود دارد و در اغلب موارد، استخوان مربوطه ممکن است پس از یک آسیب دیدگی جدی مثل شکستگی استخوان یا جراحی به این باکتری آلوده شود. در واقع، جراحت به باکتری های پوست، فرصت ورود به بدن و آلوده کردن استخوان ها را می دهد.
در برخی موارد، زمانی که ناحیه ی دیگری از بدن مثل مجاری ادراری یا ریه عفونی می شوند، عفونت مربوطه ممکن است از طریق خون به استخوان ها سرایت کرده و استئومیلیت رخ دهد.
استئومیلیتی که ناشی از عفونت، آسیب دیدگی یا بیماری های دیگر باشد به اصطلاح « استئومیلیت حاد» نامیده می شود. در صورتی که عفونت درمان نشده و یا مجدداً عود کند به آن « استئومیلیت مزمن» می گویند.
احتمال ابتلا به استئومیلیت در افرادی با مشکلات سیستم ایمنی یا افراد مبتلا به بیماری های مزمن مثل دیابت، HIV، آرتریت روماتوئید، کم خونی داسی شکل یا بیماری کلیوی (که نیاز به دیالیز دارد) بیشتر می باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت مواجهه با علائمی مثل تب های بی دلیل که چند روز ادامه یافته است، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص استئومیلیت چگونه صورت می گیرد؟
پزشک در ابتدا علائم شما را بررسی کرده و معاینه جسمی را انجام می دهد. برای تأیید تشخیص معمولاً به آزمایشات مکمل نیاز خواهید داشت. آزمایشات رایجی که برای تشخیص استئومیلیت تجویز می گردد شامل آزمایش خون و نمونه برداری سوآب از زخم می شود.
با وجود اینکه آزمایش خون به طور دقیق بیماری استئومیلیت را تشخیص نمی دهد، اما پزشک به کمک آن می تواند علائم عفونت را شناسایی کرده و مناسب ترین درمان را در نظر بگیرد. در برخی موارد، برای شناسایی نوع باکتری عامل عفونت آزمایشی به نام کشت خون نیز تجویز می شود.
از آزمایشات دیگری که برای تشخیص استئومیلیت به کار می روند می توان به نمونه برداری یا بیوپسی از بافت استخوان (تکه ی کوچکی از استخوان برداشته شده و برای ارزیابی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می شود)، عکس برداری اشعه ایکس، MRI، سی تی اسکن، اسکن استخوان یا سونوگرافی اشاره کرد.
روش های درمانی استئومیلیت چیست؟
استئومیلیت حاد با مصرف آنتی بیوتیک به مدت ۳ الی ۶ هفته درمان می شود. در ابتدا به آنتی بیوتیک درون وریدی (IV) نیاز خواهید داشت و پس از مدتی درمان شما با آنتی بیوتیک خوراکی ادامه می یابد.
در موارد وخیمی مثل استئومیلیت مزمن، ممکن است به درمان جراحی نیاز داشته باشید. در این روش، پزشک به کمک جراحی استخوان، بافت های آسیب دیده یا صفحات عفونی استخوان را برمی دارد. البته، برای هر نوع استئومیلیتی که به آنتی بیوتیک پاسخ ندهد به جراحی نیاز خواهد داشت.
مراقبت در خانه
اگر پس از دریافت آنتی بیوتیک وریدی در بیمارستان علائم شما بهبود یافت، ممکن است مرخص شوید. پزشک برای اطمینان از درمان عفونت، آنتی بیوتیک های خوراکی (به شکل قرص و کپسول) یا آنتی بیوتیک وریدی سرپایی (در منزل) را تجویز می کند. نکته مهم اینجاست که باید داروهای خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کرده و دوره ی درمان خود را کامل کنید.
در صورتی که همچنان علائم استئومیلیت مثل اسهال یا تب بالای ۵/۳۸ درجه سانتیگراد را تجربه می کنید، باید فوراً خود را به پزشک برسانید.
انواع استئومیلیت
بهترین درمان برای استئومیلیت به شدت بیماری شما بستگی دارد.
استئومیلیت حاد
استئومیلیت حاد معمولاً به طور ناگهانی ایجاد شده و می تواند بنا به دلایل زیر رخ دهد:
- آسیب قبلی
- زخم باز
- عمل جراحی
- شکستگی استخوان
- آبسه یک دندان
- هر گونه عفونت دیگری مثل عفونت بافت نرم، گوش یا سینوس
درمان
درمان استئومیلیت شامل مصرف یک دوره آنتی بیوتیک یا داروهای ضد قارچ می شود.
دروه ی درمان بیماران بزرگسال تا ۶ هفته بوده که شامل مصرف آنتی بیوتیک های IV و خوراکی می باشد. داروهای IV معمولاً باید در بیمارستان و توسط پزشک تزریق شوند. عوارض جانبی احتمالی مصرف آنتی بیوتیک شامل اسهال، استفراغ و حالت تهوع می شود.
در صورتی که عامل ایجاد کننده ی عفونت، باکتری های مقاوم به دارویی مثل استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین یا MRSA باشند، دوره ی درمان طولانی تر شده و به ترکیبی از داروها نیاز خواهید داشت. در برخی موارد نیز با توجه به ناحیه یا منبع عفونت ممکن است روش درمانی جراحی تجویز گردد.
استئومیلیت مزمن
استئومیلیت مزمن در اغلب موارد پس از یک دوره استئومیلیت حادی که درمان نشده یا به درمان پاسخ نداده رخ می دهد. با این وجود، در برخی موارد بیمار ممکن است از همان ابتلا به استئومیلیت مزمن مبتلا شود!
علائم استئومیلیت همیشه واضح نبوده و می توانند شبیه به علائم مشکلات دیگر باشند. همین امر تشخیص را دشوارتر خواهد کرد (به خصوص زمانی که عفونت در لگن، پشت یا ستون فقرات رخ می دهد). علائم رایج این بیماری شامل درد، تورم و حساسیت استخوان و همچنین تغییر رنگ پوست (اغلب قرمز شدن پوست) می شود.
درمان
برای درمان عفونت باکتریایی معمولاً آنتی بیوتیک تجویز می شود. ترمیم هر گونه آسیب استخوانی و برداشتن نواحی عفونی در برخی موارد به جراحی نیاز دارد. پزشک همچنین برای نفوذ بهتر آنتی بیوتیک به بافت های عفونی و بهبود زخم ها ممکن است اکسیژن تراپی هایپرباریک را توصیه کند.به طور خاص، جراحی درمان استئومیلیت شامل موارد زیر می شود:
- تخلیه: در این روش، جراح نواحی اطراف استخوان عفونی را باز کرده و چرک یا مایع انباشته شده را تخلیه می کند.
- دبریدمان: زمانی که استئومیلیت برخی از استخوان ها را از بین می برد، جراح تا جایی که ممکن است ناحیه آسیب دیده و حاشیه کوچکی از استخوان سالم و بافت های عفونی اطراف آن را بر می دارد.
- بازگرداندن جریان خون به استخوان: در صورتی که عفونت باعث اختلال در جریان خون شده باشد، این روش اجرا خواهد شد.
- برداشتن اجسام خارجی: در صورت لزوم، پزشک ممکن است پروتز ها، صفحات یا پیچ های جراحی (که در جراحی قبلی کار گذاشته شده) را درآورد.
در صورتی که فرد توانایی انجام عمل جراحی را نداشته باشد، پزشک ممکن است به مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک های IV اکتفا کند. در هر صورت، اگر این درمان بی اثر بوده و عفونت استخوان به جریان خون سرایت کند، جراحی تنها راه حل است!
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپد
منابع:healthdirect، medicalnewstoday