شکستگی مچ پا به این معنی است که یک یا چند استخوانی که مفصل مچ پا را تشکیل می دهند، شکسته می شوند. شکستگی مچ پا می تواند از یک شکستگی ساده در استخوان گرفته تا شکستگی های متعدد باشد که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. این نوع شکستگی ها با ضرب دیدگی مچ پا متفاوتند و می توانند بسیار دردناک باشند. در برخی از موارد، شما ممکن است به مدت چند ماه نتوانید وزن بدن خود را روی مچ پایتان قرار دهید و این موضوع روی توانایی شما برای راه رفتن، رانندگی، ورزش و کار کردن تأثیر می گذارد. با اینکه شکستگی مچ پا در تمام گروه های سنی اتفاق می افتد، اما معمولاً در بزرگسالان شایع تر است؛ در حقیقت، این شکستگی ها چهارمین نوع شکستگی های شایع در بزرگسالان هستند.

آناتومی مچ پا
سه استخوان، مفصل مچ پا را تشکیل می دهند:
- تیبیا: استخوان درشت نی ساق پا
- فیبولا: استخوان کوچکتر پایین پا
- تالوس: استخوان کوچکی که بین استخوان پاشنه ی پا، تیبیا و فیبولا قرار دارد.
بخش های خاص تیبیا و فیبولا که مچ پا را تشکیل می دهد، عبارتند از:
- قوزک داخلی که استخوان برجسته ی کوچک در بخش داخلی مچ پا و در انتهای تیبیا می باشد.
- قوزک خلفی: قسمت پشتی استخوان درشت نی ساق پا می باشد.
- قوزک جانبی: استخوان برجسته در قسمت خارجی مچ پا در انتهای استخوان فیبولا می باشد.
مفصل مچ پا به شما این امکان را می دهد که کف پای خود را بالا و پایین ببرید و آن را به طرفین حرکت دهید و مفصل سیندسموز، پایداری و حفاظت بیشتری از پا فراهم می کند. پزشکان شکستگی های مچ پا را با توجه به ناحیه ی استخوانی که شکسته شده، طبقه بندی می کنند. برای مثال، شکستگی در انتهای فیبولا، شکستگی قوزک جانبی نامیده می شود، اما در صورتی که هم استخوان تیبیا و هم استخوان فیبولار بشکنند، شکستگی دو قوزکی نامیده می شود.
دو مفصل در شکستگی مچ پا دخیل هستند:
مفصل مچ پا: جایی که تیبیا، فیبولا و تالوس با هم برخورد می کنند.
مفصل سیندسموز: مفصلی بین تیبیا و فیبولا می باشد که توسط رباط ها در کنار هم نگه داشته می شود.
انواع شکستگی مچ پا
شکستگی های مچ پا را می توان بر اساس میزان حرکت قطعات استخوان در خارج از وضعیت طبیعی خود طبقه بندی کرد:
شکستگی بدون جا به جایی:
شکستگی مچ پا بدون جابه جایی زمانی رخ می دهد که استخوان ها از جای خود خارج نمی شوند. این شکستگی ها به جراحی نیازی ندارند.
شکستگی با جا به جایی:
شکستگی مچ پا با جا به جایی زمانی رخ می دهد که قطعات شکسته ی پا از جای اصلی خود جدا می شوند. در این شرایط، ممکن است استخوان در یک، دو یا سه ناحیه شکسته شود و مفصل مچ پا نیز ممکن است جا به جا شود. اکثر این شکستگی ها نیاز به جراحی دارند.
شکستگی باز:
زمانی که استخوان های شکسته، از پوست بیرون می زنند، شکستگی باز یا مرکب نامیده می شوند. شکستگی باز، یک شرایط اورژانسی است و باید هرچه سریعتر از طریق جراحی درمان شود. زیرا وجود زخم باز در شکستگی باعث می شود مواد، آلودگی ها و چرک های خارجی به شکستگی نفوذ کنند و خطر عفونت افزایش پیدا کند.

علت شکستگی مچ پا
بسیاری از انواع آسیب ها می توانند موجب شکستگی مچ پا شوند که عبارتند از:
- پیچ خوردن، چرخیدن یا غلتیدن مچ پا هنگام راه رفتن یا دویدن
- زمین خوردن یا سقوط از ارتفاع مانند سقوط از یک نردبان
- ضربه در حین تصادف رانندگی
علائم اصلی شکستگی مچ پا
علائم شایع شکستگی مچ پا عبارتند از:
- ورم
- کبودی
- حساسیت به لمس
- درد شدید و فوری
- ناتوانی در قرار دادن وزن بدن روی پای آسیب دیده
- تغییر شکل پا، به ویژه اگر مفصل مچ پا نیز جا به جا شده باشد.
- بیحسی و سردی در پا (در برخی از موارد)
روند درمان شکستگی مچ پا
معاینه ی فیزیکی
بعد از صحبت در مورد سوابق پزشکی و نحوه ی وقوع حادثه، پزشک مچ پا، قسمت پایین پا و کف پا را به دقت معاینه می کند.
آزمایشات تصویربرداری
اگر پزشک به شکستگی مچ پا مشکوک شود، یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر را برای تشخیص و ارزیابی شکستگی توصیه می کند:
تصویر رادیولوژی: اکثر شکستگی های زانو با رادیولوژی قابل تشخیص هستند. تصویر رادیولوژی با استفاده از اشعه ی ایکس تصاویری از ساختارهای متراکم مانند استخوان ایجاد می کند و نشان می دهد که در چه جایی استخوان ها شکسته شده اند و یا از جای خود خارج شده اند. این تصاویر همچنین نشان می دهند که استخوان در چند نقطه شکسته است. پزشک شما ممکن است از پا و کف پای شما نیز تصویربرداری کند تا مطمئن شود که آسیب دیگری وجود ندارد.
بسته به نوع شکستگی پا، پزشک ممکن است روی مچ پا فشار وارد کند و عکس خاصی به نام تصویر اشعه ی ایکس فشاری بگیرد. این تصویر برای تعیین شکستگی سیندسموز (ناحیه ی بین قسمت پایین تیبیا و فیبولا) گرفته می شود.
سی تی اسکن: سی تی اسکن تصاویر دقیقی از مچ پا فراهم می کند و گاهی اوقات برای بررسی بیشتر آسیب مچ پا انجام می شود. این آزمایش تصویربرداری برای بررسی میزان آسیب مفصل مچ پا مفید است.
ام آر آی: اسکن ام آر آی، تصاویری با رزولوشن بالا هم از استخوان ها و هم از ساختارهای بافت نرم مانند رباط ها فراهم می کند. از آنجا که اسکن های ام آر آی، از آزمایشات تصویربرداری دیگر حساس تر هستند، ممکن است برای تشخیص آسیب به رباط ها استفاده شوند.
نظرات بیماران دکتر نادری بعد از عمل مچ پا
مدت زمان بهبود شکستگی مچ پا
مدت زمان بهبودی شکستگی های مچ پا می تواند بسته به آسیب شما متفاوت باشد. با اینکه بهبودی اکثر شکستگی های مچ پا حداکثر شش ماه زمان می برد، ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا رباط ها و تاندون های درگیر بهبود پیدا کنند. صرف نظر از نوع درمانی که دریافت می کنید، پزشک به احتمال زیاد با تکرار تصویر رادیولوژی، بهبودی استخوان را بررسی می کند که معمولاً بعد از شش هفته انجام می شود.
عوارض بعد از شکستگی مچ پا
بسیاری از بیماران به مدت چند ماه، سفتی و ورم در مچ پای آسیب دیده را حتی بعد از بهبود شکستگی تجربه می کنند. تمرینات توانبخشی به بهبود حرکت در ناحیه مچ پا و پیشگیری از سفتی کمک می کنند. ورم نیز با بالابردن پاها قابل تسکین است. سایر عوارض کلی شامل بدجوش خوردگی و به طور کلی جوش نخوردن می شوند. برخی از عوارض نیز مربوط به جراحی می باشند که عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی
- آسیب به رگ های خونی، تاندون ها و عصب ها
- مشکلات مربوط به صفحات یا پیچ های مورد استفاده برای ترمیم مچ پا
- آرتروز
افراد سیگاری، دیابتی یا مسن، بیشتر در معرض خطر عوارض بعد از جراحی قرار دارند.