طبق تحقیقات انجام شده، پیشبینی می شود که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۵۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا خواهند شد. از این رو، دیابت در واقع شیوع بسیار سریعی در میان بیماری های غیرعفونی دارد. زخم پا، عارضه ای شایع در بیشتر موارد دیابتی است. اما آیا درمان قطعی برای زخم پای دیابتی وجود دارد…
این زخم ها که روی پوست کف پا ایجاد می شوند، ناشی از رگ ها یا عصب های آسیب دیده ی اطراف کف پا هستند. این آسیب صرفاً به دلیل سطح قند خون کنترل نشده یا بالا رخ می دهد.
نکته ی مهم و نگران کننده در چنین عارضه ای این است که بیمار به علت ضعیف بودن انتقال حسی، از شدت زخم کف پای خود به خوبی آگاه نیست. بنابراین، به تمام افراد مبتلا به دیابت توصیه می شود که مدام هرگونه نشانه و علائمی از زخم پای دیابتی خود را بررسی کنند.
آیا زخم پای دیابتی درمان قطعی دارد؟
درمان زخم پای دیابتی در مراحل اولیه راحت تر است، که در ادامه به آن پرداخته ایم. اما در صورتیکه درمان مناسب در مراحل اولیه اعمال نشود، نیازمند تخلیه زخم، استفاده روزانه از پانسمان های نمکی یا مشابه آن جهت ایجاد محیطی مرطوب برای زخم، درمان آنتی بیوتیکی با یا بدون مداخله ی جراحی در صورت وجود استئومیلیت یا عفونت بافت نرم، کنترل بهینه گلوکز خون و ارزیابی و اصلاح نارسایی شریانی محیطی است.
با کلیک روی لینک زیر مراحل اولیه زخم دیابتی را مشاهده می کنید:
اقدام بعدی برای زخم دیابتی شدید چیست؟
در چنین شرایطی، فوراً باید به پزشک مراجعه نمود. پزشک، پا را به طور کامل معاینه کرده و سپس مؤثرترین درمان را برای زخم پای دیابتی تجویز می کند. در اغلب موارد جدی زخم های کف پا، جراحی های عروقی بهترین گزینه هستند. این جراحی ها چندان پیچیده نیستند و بهبودی سریعی برای بیمار به ارمغان می آورند.
برای تقویت بهبود زخم در فرد مبتلا به دیابت و زخم کف پای نوروپاتیک، در صورتی که درمان تخلیه غیر جراحی ناموفق بود؛ پزشک افزایش طول تاندون آشیل، تراشیدن سر استخوان کف پا (متاتارس) یا آرتروپلاستی مفصل را در نظر خواهد گرفت.
بنابراین، افرادی که با علائم جدی زخم پای دیابتی دست و پنجه نرم می کنند می بایست در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرند.
شما میتوانید دیگر دلایل درد کف پا را در لینک زیر مشاهده کنید:
علت درد کف پا
پمادهایی برای درمان زخم پای دیابتی در مراحل اولیه
کرم یا پمادهای مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارند. در مطلب زیر به بررسی چند مورد از پمادهای تأثیرگذار برای زخم پای دیابتی خواهیم پرداخت:
۱_ کلوتریمازول
کلوتریمازول یکی از مؤثرترین پمادها برای پیشگیری و درمان عفونت در زخم پای دیابتی است. این دارو به دسته ی ایمیدازول ها تعلق دارد و یک پماد ضد قارچی است که با توقف رشد قارچ های عامل عفونت عمل می کند.
۲_ سیلور سولفادیازین
پانسمان ها و پمادهای بر پایه ی نقره احتمالاً بهترین کرم های موضعی برای بهبود زخم پای دیابتی هستند. سیلور سولفادیازین یک آنتی بیوتیک موضعی است که از عفونی شدن زخم های باز جلوگیری می کند.
این کرم، رشد باکتری در زخم را متوقف کرده و از شیوع باکتری به خون یا بافت های پوستی مجاور جلوگیری می کند و بدین طریق، خطر عفونت های جدی خون (سپسیس) را کاهش می دهد. سیلور سولفادیازین معمولاً با نام تجاری سیلوادن در بازار عرضه می شود.
۳_ پلی هگزا متیلن بیگوانید
پلی هگزامتیلن بیگوانید (که معمولاً با عنوان PHMB یا پلی هگزانید شناخته می شود)، ماده ای ضد عفونی کننده است که به طور گسترده در پانسمان ها و پمادهای زخم پای دیابتی به کار می رود.
PHMB دارای خواص ضد میکروبی فوق العاده ای است که از رشد و تکثیر عوامل بیماری زا در داخل و اطراف زخم پای دیابتی جلوگیری می کند. از این رو، PHMB به طور مؤثری از بروز عفونت در زخم پای دیابتی جلوگیری کرده و با آن مقابله می نماید.
۴_ کادکسومر آیودین
پماد ید کادکسومر نیز یکی دیگر از داروهای بسیار مؤثر برای پانسمان زخم های دیابتی کف پا است. این پماد اثر ضد میکروبی و ضد عفونی کننده دارد. پماد کادکسومر آیودین با از بین بردن ضایعه ها و سلول های آلوده ی پوست از داخل و اطراف زخم، باعث ترمیم سالم تر و سریع تر آن می شود. این پماد با نام های تجاری آیدوزورب و Cadress در بازار موجود است.
۵_ پماد عسل طبی
عسل به عنوان پانسمان طبیعی و عالی زخم پای دیابتی شناخته می شود؛ زیرا دارای خواص ضدالتهابی، ضد عفونی کننده و آنتی بیوتیک است که به تسکین درد و خارش زخم پای دیابتی کمک می کند.
همچنین، استفاده از عسل به صورت موضعی، محیطی با pH کم ایجاد کرده و در نتیجه سرعت رشد بافت های جدید و ترمیم زخم را افزایش می دهد. مزایای متعدد عسل به عنوان پانسمان، منجر به ساخت پمادهای عسل پزشکی مانند Manuka، First Honey و غیره شده است.
۶_ مترونیدازول برای درمان زخم پای دیابتی
مترونیدازول پمادی بسیار مؤثر برای زخم پای دیابتی ای است که عفونت باکتریایی غیرهوازی دارد. مترونیدازول دارای اثرات آنتی بیوتیکی است و در نتیجه به بهبودی زخم های باکتریایی در زخم پای دیابتی کمک می کند. این پماد همچنین خواص ضد التهابی دارد و در نتیجه تورم و قرمزی اطراف زخم پای دیابتی را نیز کاهش می دهد.
۷_ باسیتراسین زینک
باسیتراسین روی، پمادی است که برای مراحل اولیه زخم پای دیابتی تجویز می شود. این پماد یک آنتی بیوتیک موضعی است که از رشد میکروبی در بریدگی های جزئی، خراش ها و جراحات جلوگیری کرده و در نتیجه از عفونی شدن آن ها و تبدیلشان به زخم های جدی پای دیابتی پیشگیری می کند.
مواردی که نام بردیم، رایج ترین و مفیدترین پمادها برای زخم پا بودند و مدت زمان استفاده از آن ها برای زخم پای دیابتی کاملاً به شرایط زخم و بیمار بستگی دارد.
نکاتی برای اطمینان از بهبود سریع زخم پای دیابتی
- مصرف غذاهای غنی شده با روی، به کنترل سطح قند خون کمک می کند. روی همچنین باعث بهبود سریع بافت های بدن می شود. بنابراین، بیماران باید تخم مرغ، حبوبات و آجیل را به طور منظم مصرف کنند.
- روغن بذر کتان، مرهم فوق العاده ای برای زخم پای دیابتی است. این روغن، سرشار از چربی های امگا ۳ است که ماده ای بسیار ضروری برای سلامت سیستم عروقی محسوب می شود. بدین ترتیب، روغن کتان روند بهبود زخم پای دیابتی را تسریع می کند.
- ویتامین E از رشد عفونت در زخم پای دیابتی جلوگیری می کند. بنابراین، بیماران بایستی به طور منظم آووکادو، فلفل دلمه ای و آجیل مصرف نمایند.
- قهوه، مادی ای بسیار عالی برای بهبود جریان خون در کف پا است. افزایش جریان خون باعث تحریک واکنش ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت زخم پا و بهبود سریع آن خواهد شد.
دکتر رضا نادری، متخصص ارتوپد در تهران
