ترمیم رباط مچ پا که تحت عنوان روش بروستروم (Brostrom) نیز شناخته می شود، شامل عمل جراحی برای محکم کردن و فشرده سازی رباط ناحیه خارجی مچ پا می باشد. این جراحی به صورت سرپایی انجام می شود و شما بعد از عمل نیازی به بستری شدن در بیمارستان نخواهید داشت.
در عمل ترمیم رباط مچ پا که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، جراح یک برش کوچک در قسمت خارجی مچ پای شما ایجاد کرده و سپس با تکنیک های خاصی رباط های شل شده ی مچ پا را محکم می کند.
مچ پا مانند یک مفصل لولایی عمل کرده و امکان حرکت به سمت بالا و پایین و چپ و راست را فراهم می سازد. کف و مچ پای شما دارای چندین رباط می باشد. رباط ها نوارهای کوتاهی از بافت مقاوم و انعطاف پذیری هستند که به ثابت نگه داشتن استخوان ها در ناحیه ی مفاصل کمک می کنند.
رباط های مچ پای شما ممکن است در اثر مشکلاتی مثل پیچ خوردگی های مکرر و برخی از اختلالات پا ضعیف شوند. آسیب دیدگی رباط مشکلاتی مثل ناپایداری و اختلالات حرکتی پا را در پی خواهد داشت.

چه کسانی به ترمیم رباط مچ پا نیاز دارند؟
اگر یک یا چند رباط در ناحیه خارجی مچ پای شما دچار کشیدگی شده و یا شل شده باشد، احتمالاً به جراحی ترمیم رباط مچ پا نیاز خواهید داشت. کشیدگی یا شل شدن رباط باعث بی ثباتی مزمن یا -به اصطلاح- خالی کردن مچ پا می گردد. علائم بی ثباتی مزمن مچ پا شامل:
- درد مزمن
- رگ به رگ شدن مکرر
- پیچ خوردن ناگهانی مچ پا در زمان راه رفتن و یا فعالیت
در ابتدا ممکن است یک پیچ خوردگی ساده در مچ پا سبب کشیده شدن و یا پارگی رباط مچ پای شما شود. همیشه اولین پیچ خوردگی راه را برای تکرار این اتفاق باز می کند. بنابراین، اگر اولین آسیب دیدگی مچ پای خود (اعم از پیچ خوردگی، رگ به رگ شدن و …) را به خوبی درمان نکرده باشید، احتمال آسیب دیدگی و کشیده شدن رباط مچ پای شما افزایش می یابد.
برخی از مشکلات پا نیز می توانند سبب بروز ناپایداری یا خالی کردن مچ پا شوند. این مشکلات عبارتند از:
- واروس پا در قسمت عقب پا
- پلانتار فلکشن
- قوس زیاد کف پا
- شلی یا بی ثباتی کلی رباط ها که معمولاً به دلیل یک بیماری ژنتیکی رخ می دهد؛ مثل سندرم اهلرز-دنلوس (Ehlers-Danlos)
در اغلب موارد، درمان مچ پای آسیب دیده با کمک فیزیوتراپی و یا لوازم مخصوص اصلاح پا صورت می گیرد. اگر درمان های محافظه کارانه برای ترمیم مچ پای شما جواب نداد، پزشک یا متخصص ممکن است جراحی ترمیم مچ پا را توصیه کند. در هر صورت به ندرت اتفاق می افتد که پزشک بعد از اولین پیچ خوردگی عمل جراحی را پیشنهاد دهد.
آیا جراحی ترمیم رباط مچ پا عوارضی به همراه دارد؟
همانطور که می دانید، تمامی عمل های جراحی عوارض خاصی بهمراه دارند، که معمولاً پیش از انجام عمل، پزشک در مورد آنها با شما صحبت می کند. برخی از عوارض این جراحی عبارتند از:
- خونریزی بیش از حد
- آسیب عصبی
- عفونت
- سفتی مفصل مچ پا
- لخته خون
- عوارض ناشی از بیهوشی
- بهتر نشدن ثبات مچ پا
بروز عوارضی که به آن اشاره کردیم به میزان زیادی به سن، آناتومی پا و سلامت عمومی شما بستگی دارد. بنابراین بهتر است قبل از عمل، هر گونه نگرانی یا سؤال در مورد عمل جراحی خود را با پزشک مربوطه در میان بگذارید. پزشک، شما را در جریان عوارضی که ممکن است برای شخص شما اتفاق بیفتد، قرار خواهد داد.
آماده سازی قبل از جراحی ترمیم رباط مچ پا
- در مورد مصرف یا قطع مصرف داروهایی مانند رقیق کننده های خون (که در حال حاضر استفاده می کنید) با پزشک مشورت کنید.
- اگر سیگاری هستید، بهتر است چند ماه قبل از عمل سیگار را ترک کنید.
- لیست کاملی از داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید (اعم از داروهای تجویزی، بدون نسخه، مکمل ها، ویتامین ها و داروهای گیاهی) را در اختیار پزشک قرار دهید.
- هر گونه بیماری اخیر (مثل تب و ...) را به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از عمل ممکن است به برخی آزمایشات عکسبرداری مثل اشعه ایکس یا MRI نیاز داشته باشید.
- ۱۲ ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
ممکن است قبل از لازم باشد که تغییراتی در دکوراسیون خانه ی خود ایجاد کنید تا بعد از جراحی راحت تر به کارهای خود برسید. زیرا شما برای مدتی بعد از جراحی، قادر نیستید مثل سابق روی پاهای خود راه بروید.
جراحی ترمیم رباط مچ پا چگونه است؟
چندین روش برای جراحی ترمیم رباط جانبی مچ پا وجود دارد. بهتر است درباره ی جزئیات جراحی خود از پزشک معالج سؤال بپرسید. معمولاً جراحی ترمیم رباط مچ پا توسط جراح ارتوپد انجام می شود. عمل جراحی شما ممکن است ۲ ساعت یا بیشتر به طول بی انجامد. نحوه ی انجام عمل در اغلب موارد به شرح زیر است:
- عمل شما تحت بیهوشی عمومی (معمولاً توسط داروهای آرامبخش برای راحتی بیمار) و بی حسی موضعی ناحیه آسیب دیده انجام می شود.
- پزشک پس از ضدعفونی کردن ناحیه، برشی در پوست و ماهیچه مچ پا ایجاد می کند.
- اگر جراحی شما کم تهاجمی باشد، پزشک معمولاً یک برش کوچک ایجاد می کند؛ سپس یک ابزار کوچک مجهز به دوربین را از طریق برش وارد ناحیه ی آسیب دیده کرده و جراحی را انجام می دهد.
- در طی عمل، پزشک ممکن است رباط های الوفیبولار قدامی (ATFL) و کالکانئوفیبولار (CFL) را (از ناحیه ای که این رباط ها به استخوان نازک نی مچ پا متصل می شوند) جدا کند. استخوان نازک نی استخوانی است که هم راستا با استخوان درشت نی ساق پا، در سمت خارج آن و میان زانو و مچ پا قرار گرفته است.
- سپس جراح شما این رباط ها را کوتاهتر می کند.
- بعد از این مرحله، جراح این رباط های کوتاه شده را دوباره به استخوان نازک نی می چسباند.
- در صورت لزوم، جراح شما ممکن است موارد دیگری را نیز ترمیم کند.
- در آخرین مرحله، پوست و ماهیچه های اطراف مچ پای شما بخیه زده می شود.
مراقبت های بعد از عمل ترمیم مچ پا چگونه است؟
برای چند ساعت بعد از اتمام جراحی یک پرستار وظیفه ی مراقبت از شما را بر عهده خواهد داشت. پس از عمل، مچ پای شما در آتل خواهد بود. معمولاً عمل ترمیم مچ پا یک عمل سرپایی و بدون نیاز به بستری شدن می باشد. به این معنا که شما در همان روز انجام عمل به خانه ی خود باز خواهید گشت. بنابراین شما برای رفتن به خانه به یک همراه نیاز دارید.
- برای مدت کوتاهی بعد از عمل (مخصوصاً در روزهای ابتدایی) احساس درد خواهید داشت. داروهای مسکن می تواند به کاهش این درد کمک کنند.
- با دقت به تمامی توصیه های پزشک در مورد مصرف داروها و مراقبت از زخم عمل کنید.
- قرار دادن پا در ارتفاع بالاتر از بدن می تواند به کاهش درد و ورم کمک کند.
- برای مدت حداقل چند هفته بهتر است با کمک عصا های زیر بغل راه بروید تا از اعمال فشار روی پای مربوطه جلوگیری شود.
- در صورت مشاهده ی هر گونه علائم مثل تب شدید، لرز یا افزایش درد در ناحیه مچ پا، این موضوع را بلافاصله با پزشک خود در میان بگذارید.
۱۰ روز بعد از انجام جراحی برای باز کردن بخیه ها و آتل باید مجدداً به پزشک مراجعه کنید. در این مرحله ممکن است جراح شما به عنوان جایگزین آتل، یک کفش یا گچ طبی برای شما در نظر بگیرد. پس از چند هفته، پزشک احتمالاً گچ شما را با یک بریس موقت (که قابل تعویض می باشد) جایگزین خواهد کرد. شما باید برای مدت چند ماه از این بریس پا استفاده کنید.
پزشک شما همچنین به منظور بهبود توانایی مچ پا و عضلات ناحیه ی مربوطه دستورالعمل های خاصی به شما ارائه می دهد، تا در در مراحل توانبخشی از آنها پیروی کنید. شما می توانید برای بازیابی توانایی مچ پای خود از روش های فیزیوتراپی نیز بهره ببرید. این امر به موفقیت جراحی انجام شده کمک زیادی خواهد کرد.
دکتر غلامرضا نادری، متخصص ارتوپد، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران