غضروف مفصلی، در انتهای استخوان های سراسر بدن وجود دارد. غضروف سالم و معمولی صاف است و باعث حرکت آسان مفاصل می شود. زمانی که غضروف آسیب ببیند، سطح صاف آن ممکن است، زبر شود. در بعضی موارد، آسیب به غضروف باعث بیرون زدگی استخوان زیر آن می شود. میکروفراکچر، تکنیکی است که برای درمان آسیب یا نقص غضروف مفصلی که باعث آشکار شدن استخوان می گردد، استفاده می شود.
جراحی میکروفرکچر زانو چیست؟
میکروفرکچر، بیشترین استفاده را در زانو دارد، اما در درمان مفاصل آرنج، باسن، مچ پا و سایر مفاصل نیز کاربرد دارد. این یک روش جراحی از طریق آرتروسکوپی است و با استفاده از یک سوزن تیز و کوچک انجام می شود. این سوزن شبکه ای از سوراخ ها را در محل آسیب غضروف، در استخوان ایجاد می کند.
این سوراخ ها به خون اجازه ورود به ناحیه آسیب دیده را می دهند تا لخته ایجاد شود. به مرور زمان، این لخته به بافت منظمی به نام فیبروکارتیلاژ تبدیل می شود که منطقه آسیب دیده را پر می کند و عملکردی مشابه غضروف طبیعی دارد، در واقع عملکرد مفصل را بازسازی کرده و علائمی مانند درد و تورم را کاهش می دهد.
میکروفراکچر، یک روش ساده و مقرون به صرفه برای درمان آسیب های کوچک در غضروف است. معمولا، از آن برای درمان نقایص بزرگ یا نقص هایی که با آسیب به استخوان زیرین همراه هستند، استفاده نمی شود. همچنین، نمی توان از آن برای درمان آرتریت روماتوئید گسترده در مفصل استفاده کرد.
بافت تولید شده توسط این روش ممکن است به نسبت بافتی که توسط روش های دیگر احیا غضروف تولید می شود، دوام کمتری داشته باشد، اما پس از چندی بیماران به نتایج مطلوبی می رسند. این روش، به عنوان درمان اولیه برای آسیب های کوچک غضروف مفصل، یک گزینه عالی است.
چرا به انجام میکروفرکچر نیاز دارم؟
هدف از این عمل جلوگیری یا کاهش آسیب بیشتر به غضروف است تا از ابتلا به آرتریت زانو جلوگیری شود. این روش می تواند کمک کند تا نیاز به جراحی تعویض جزئی یا کلی زانو، به تأخیر بیفتد. همچنین، برای درمان زانو درد ناشی از آسیب غضروف نیز استفاده می شود.
مراقبت های بعد از جراحی میکروفرکچر
توصیه می شود که بعد از میکروفرکچر، برای مدت طولانی توانبخشی را ادامه دهید. بسته به محل آسیب غضروف مفصلی، بیماران باید ۶ هفته از عصا استفاده کنند تا هیچ وزنی به زانو وارد نشود. در برخی موارد، می توانند وزن خود را روی زانو قرار دهند، اما باید به مدت ۶ هفته، هنگام راه رفتن برای صاف نگه داشتن زانو از بریس استفاده کنند.
به مدت ۶ هفته پس از عمل، استفاده از دستگاهی برای خم کردن زانو، به نام دستگاه حرکت مداوم غیرفعال (CPM) و روزانه ۶-۸ ساعت، توصیه می شود. بازگشت به ورزش معمولاً ۶-۹ ماه پس از جراحی به تأخیر می افتد.
آیا بعد از انجام میکروفرکچر نیاز به فیزیوتراپی دارم؟
فیزیوتراپی، ممکن است بلافاصله پس از عمل در اتاق ریکاوری انجام شود. همچنین از دستگاهی به نام CPM استفاده می شود، این دستگاه روزانه ۶-۸ ساعت و معمولا به مدت ۶ هفته پس از جراحی باید استفاده شود. از پزشک خود راجع به زمان استفاده از آن بپرسید. پزشک به مرور تمریناتی که انجام می دهید را افزایش می دهد تا زمانی که بتوانید زانوی خود را به طور کامل حرکت دهید.
تمرینات، ممکن است باعث بهبود بهتر غضروف جدید شوند. باید به مدت ۶-۸ هفته پس از عمل، وزن خود را روی زانو قرار ندهید، مگر اینکه خلاف آن به شما گفته شود. قرار ندادن وزن روی زانو، به رشد غضروف جدید کمک می کند و از این رو برای راه رفتن به عصا نیاز دارید. در مورد میزان وزن مجاز وارده بر روی زانو، با پزشک خود مشورت کنید. ۳-۶ ماه بعد از جراحی باید همچنان فیزیوتراپی را ادامه دهید و تمرینات ورزشی را در خانه انجام دهید.
عوارض و خطرات جراحی میکروفرکچر
به طور کلی، خطرات مربوط به بیهوشی و جراحی عبارتند از:
- واکنش به داروها
- مشکلات تنفسی
- خونریزی
- لخته شدن خون
- عفونت
خطرات میکروفراکچر:
- تجزیه غضروف در طول زمان. غضروف جدیدی که توسط میکروفراکچر تولید می شود، از غضروف اصلی بدن قوی تر نیست و ممکن است سریع تر تجزیه شود.
- ناحیه ای با غضروف ناپایدار، در طول زمان و با پیشرفت دژنراسیون، بزرگ تر می شود، و درد بیشتری ایجاد می کند.
- افزایش سفتی زانو.
آمادگی های لازم برای انجام جراحی
- به پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می کنید، حتی گیاهان دارویی و مکملهای بدون نسخه، اطلاع دهید.
- ممکن است نیاز باشد مصرف داروهای ضد انعقاد خون، مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و ...، را متوقف کنید.
- در مورد داروهای مصرفی مجاز در روز عمل، با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر دیابت، بیماری قلبی یا شرایط پزشکی دیگری دارید، جراح از شما می خواهد پیش از عمل، برای درمان آن ها اقدام کنید.
- به پزشک خود در مورد سابقه مصرف الکل در این مدت (بیش از ۱-۲ نوشیدنی در روز)، اطلاع دهید.
- اگر سیگار میکشید، تلاش کنید آن را ترک کنید. سیگار میتواند فرآیند بهبود زخم و استخوان را کندتر کند.
- به پزشک خود اطلاع دهید که آیا قبل از جراحی سرماخوردگی، آنفولانزا، تب، تبخال یا سایر بیماری ها را داشته اید یا خیر.
- ممکن است از شما بخواهند حداقل ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از عمل چیزی ننوشید و نخورید.
- داروهای تجویزی پزشکتان را با یک جرعه کم آب مصرف کنید.
دکتر رضا نادری، جراح و متخصص ارتوپد در تهران