خار پاشنه، یک برآمدگی استخوانی در ناحیه کف پا، یعنی زیر کف پا است. این مشکل مربوط به رسوبات کلسیمی است که بین قوس پا و پاشنه رشد می کنند. در واقع، از قسمت زیرین پاشنه به سمت قوس پا امتداد یافته و زائده هایی نوک تیز یا قلاب مانند ایجاد می کند. در بیشتر مواقع درمان خار پاشنه در منزل امکان پذیر نبوده و برای درمان حتما باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
خار پاشنه و فاشیای کف پا (التهاب در سراسر پا) معمولاً همزمان با هم رخ می دهند. هر چند، این دو عارضه می توانند به طور مستقل نیز بروز پیدا کنند. علاوه بر این، خار پاشنه می تواند با بیماری های زمینه ای که باعث آرتریت می شوند، مرتبط باشد که عبارتند از اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت واکنشی و DISH (هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر).
این وضعیت اغلب در افرادی با سبک زندگی فعال رخ می دهد. افرادی که خار پاشنه دارند معمولاً هنگام ورزش یا راه رفتن درد و حساسیت شدید را تجربه می کنند. این بدان علت است که خارها هنگام پایین آمدن پاشنه ی پا، فرو رفته و به پاشنه فشار وارد می کنند.
گزینه های درمان خار پاشنه در منزل و مطب پزشک
چندین گزینه ی مختلف برای درمان خار پاشنه – از تسکین درد گرفته تا درمان عارضه – وجود دارد که می توانید آنها را امتحان کنید. در ادامه ی این مطلب به چند گزینه ی درمانی برای خار پاشنه می پردازیم:
۱- استفاده از کفش و کفی طبی
درد ناشی از خار پاشنه معمولاً به دلیل فشار ناموزون و تکیه گاه ضعیف قوس پا به وجود می آید. اینجاست که کفی های مخصوص کفش وارد عمل می شوند. این کفی ها با پخش یکنواخت فشار و ایجاد حمایت بیشتر از پاشنه پا، فشار روی پاشنه و درد را کاهش می دهند.
کفش های طبی راحت و خوش پوش می توانند اثرات مشابهی داشته باشند. این کفش ها نیز فشار را کاهش داده و درد پاشنه ی پا را تسکین می دهند. بهترین گزینه برای افراد مبتلا به خار پاشنه، کفش های ورزشی با کفی نرم است. در هنگام ارزیابی راحتی کفش، باید به موارد زیر توجه نمود:
- نگهداری محکم از پاشنه پا
- کمی بلندتر بودن قسمت پاشنه
- انعطاف پذیری متوسط
2_ کمپرس یخ
سرما درمانی که به معنی استفاده ی موضعی از یخ است، به تسکین بافت های ملتهب کمک می کند. همین موضوع برای خار پاشنه نیز صدق میکند و یخ میتواند هم درد پا و هم تورم ناشی از آن را کاهش دهد.
- به راحتی کیسه های یخ را درون پارچه ای بپیچید و روی پاشنه پا قرار دهید.
- برای نگه داشتن بسته های یخ، از کمپرس سرد استفاده کنید.
- آن را حدود ده دقیقه روی پاشنه نگه دارید و سپس بردارید.
- این فرایند را چند بار در روز تکرار کنید.
3_ فیزیوتراپی
تمرینات کششی برای فاشیای کف و ساق پا می تواند ماهیچه های پا را شل کند. این کار به طور قابل توجهی فشار روی خار پاشنه پا را کاهش می دهد. تمریناتی مانند خم شدن پا و کشش ساق پا، از مفیدترین تمرینات کششی هستند. این تمرینات پس از تجویز پزشک ارتوپد یا متخصص پا، می توانند در خانه و یا در کلینیک فیزیوتراپی انجام شوند.
4_ داروهای ضد التهابی
داروهای ضد التهابی بدون نسخه می توانند درد پاشنه و التهاب آن را تسکین دهند و بدین صورت از آسیب بیشتر جلوگیری کنند. رایج ترین داروهای مورد استفاده برای خار پاشنه عبارتند از:
- ایبوپروفن
- آسپرین
- ناپروکسن سدیم
5_ داروهای تزریقی برای درمان درد خار پاشنه پا
لازم به ذکر است که تزریق استروئیدها (کورتیزون) برای تسکین درد است و نه برای درمان خار پاشنه پا. در واقع این تزریق ها باعث کاهش درد و ورم در قسمت های آسیب دیده می شوند و تنها برای موارد پیشرفته تری تجویز می شوند که داروهای ضد التهابی OTC برای آنها مؤثر نبوده اند.
6_ جراحی پاشنه پا
در صورت التهاب مزمن خار پاشنه، احتمالاً جراحی پاشنه ضروری خواهد بود. جراحی در صورتی توصیه می شود که این عارضه برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و تمام گزینه های درمانی غیر جراحی رد شده باشد.
خوشبختانه روش های درمانی ذکر شده در بالا در اکثر موارد مؤثر هستند، بنابراین معمولاً نیازی به جراحی نیست. پزشک علاوه بر درمان خارهای استخوانی، قرار است تحرک پا را بهبود بخشیده و درد را تسکین دهند.
7_ درمان خار پاشنه در منزل
در مواردی که چندان شدید نیستند، درمان های خانگی طبیعی نیز می توانند مفید باشند. مؤثرترین درمان ها شامل نمک اپسوم، سرکه سیب، جوش شیرین و روغن نارگیل است. همچنین، لازم به ذکر است افرادی که از خار پاشنه رنج می برند، باید تا حد امکان استراحت کنند. به آنها توصیه می شود از فعالیت هایی که علائم خار پاشنه را تشدید می کنند، مانند ایستادن و دویدن به مدت طولانی خودداری کنند.
دکتر رضا نادری، جراح و متخصص ارتوپد