آرتروز (آستئوآرتریت) زانو، اغلب تنها یک سمت زانو را درگیر می کند و منجر به ناهنجاری های رایجی همچون «زانوی پرانتزی» یا «زانوی ضربدری» می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، با تنظیم مجدد وزن اطراف زانو، می توان شرایطی را فراهم کرد که قسمت سالم مفصل زانو، فشار بیشتری را تحمل کند و توزیع وزن بدن تغییر کند. این روش که عمل اُستئوتومی نامیده می شود، درد را کاهش می دهد و نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل را نیز به تاخیر می اندازد.
چرا به عمل استئوتومی نیاز دارم؟
آرتروز زانو، معمولا به یک بخش از مفصل زانو بیشتر از دیگری فشار وارد می کند. با از بین رفتن غضروف در قسمت داخلی زانو، فضای بین استخوان هایی که قبلا توسط غضروف اشغال شده بودند، شروع به باریک شدن می کند و ممکن است باعث به وجود آمدن زانوی پرانتزی شود.
بر این اساس، اگر غضروف بخش خارجی زانو از بین برود، باعث به وجود آمدن ناهنجاری زانو ضربدری می شود. منطق جراحی استئوتومی این است که استخوان ران، از طریق روش جراحی «شکستگی کنترل شده»، مجددا سرجای خود قرار گیرد به طوریکه وزن بدن بیمار از بخش آرتریتیک به سمت غضروف سالم بخشی که آسیب ندیده است، منتقل شود.
پس از استئوتومی از یک پلیت قوی جراحی و پیچ های فلزی برای ثابت نگه داشتن استخوان استفاده می شود. بزرگترین مزیت استئوتومی، حفظ مفصل زانو به جای جایگزینی مفصل زانو با یک وسیله مصنوعی (عمل تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی)، است.
افراد مناسب برای انجام عمل استئوتومی
جراحی استئوتومی، معمولا برای بیماران جوان که آرتروز تنها یک بخش از مفصل زانوی آن ها را درگیر کرده، مناسب است. ثابت شده که استئوتومی، به افزایش طول عمر مفصل طبیعی زانو و به تاخیر انداختن عمل تعویض مفصل کمک می کند.
دلایل اصلی انجام جراحی استئوتومی
بیمارانی که درد مزمن آرتریت (یک درد مبهم) در قسمت آسیب دیده مفصل زانو دارند، نیازمند جراحی استئوتومی هستند. هدف این عمل، انتقال وزن به بخش سالم زانو، کاهش درد زانو و در نتیجه به تاخیر انداختن عمل تعویض مفصل است. این روش، به بیماران اجازه انجام فعالیت هایی همچون دویدن که در عمل تعویض مفصل ممنوع است، را می دهد.
برای اینکه واجد شرایط این عمل باشید، باید مجموعه ای از شرایط را داشته باشید، از جمله، دارا بودن رباط های سالم در اطراف زانو، دامنه حرکتی مناسب مفصل زانو و حداقل التهاب مفاصل در بخش های دیگر زانو.
ارزیابی قبل از عمل
در ابتدا، باید برای ارزیابی میزان آرتریت، از زانو تصویر برداری شود، که این خود شامل عکس برداری با اشعه ایکس از قسمت باریک شده بخش آسیب دیده زانو و همچنین استفاده از یک اشعه ایکس تخصصی برای عکس برداری از مفصل ران تا مچ پا، است.
با این روش، جراح شما می تواند تشخیص دهد که کدام بخش زانوی شما بیشترین وزن را تحمل می کند و چگونه می تواند زانوی شما را مجددا تنظیم کند تا بهترین توزیع وزن انجام شود. این احتمال نیز وجود دارد که برای ارزیابی دقیق تر غضروف باقیمانده و ارزیابی رباط ها و منیسک، اسکن MRI نیاز داشته باشید.
استئوتومی چگونه انجام می شود؟
این جراحی با توجه به شرایط شما و تشخیص پزشک به دو روش زیر انجام می شود:
1_ استئوتومی با گوه باز
در این روش جراحی، قسمت بالایی استخوان تیبیا (درست زیر مفصل زانو) را از سمت داخل برش داده و گوه ای را باز می کنند، گاهی اوقات یک تکه استخوان (اتوگرافت) که از ناحیه لگن برداشته شده یا یک تکه استخوان از یک جسد (آلوگرافت) برای باز نگه داشتن گوه و تسهیل روند بهبودی، به این بخش اضافه می کنند.
به منظور ثابت نگه داشتن این بخش، یک پلیت در اطرافش قرار می گیرد. این رایج ترین روشی است که توسط متخصصان زانو انجام می شود، زیرا قد را کوتاه نمی کند و همچنین پیچیدگی های جراحی تعویض زانو در آینده را نیز کاهش می دهد. این عمل، باعث می شود وزن بدن شما از قسمت داخلی زانو به قسمت لاترال سالم، منتقل شود.
2_ استئوتومی با گوه بسته
این روش، شامل برداشتن یک گوه از استخوان است که معمولا درست زیر مفصل و در قسمت فوقانی تیبیا قرار دارد. برای بیماران مبتلا به آرتریت که قسمت داخلی زانو تحت تاثیر قرار گرفته (پای پرانتزی)، گوه استخوانی از قسمت بیرونی استخوان تیبیا برداشته می شود.
پس از برداشتن گوه استخوان، دو انتهای استخوان در کنار هم قرار می گیرند و با یک پلیت و گیره های فلزی محکم نگه داشته می شوند. این عمل، باعث می شود که وزن بدن شما از قسمت داخلی زانو به قسمت سالم لاترال منتقل شود.
انواع اصلی جراحی استئوتومی اطراف مفصل زانو
سه روش مختلف وجود دارد به شرح زیر:
1_ استئوتومی فوقانی تیبیا (HTO)
این روش، رایج ترین استئوتومی است که در اطراف زانو انجام می شود و اغلب با تکنیک گوه باز انجام می شود. این عمل، هنگامی که OA در سمت داخلی زانو وجود دارد انجام می شود. اغلب، یک گوه بازکننده در سمت داخلی استخوان تیبیا ایجاد می شود تا وزن بدن را به قسمت خارجی (لاترال) زانو هدایت کند.
2_ استئوتومی واروس دیستال فمور ( DFVO)
از این روش زمانی استفاده می شود که آرترتیت در قسمت خارجی (لاترال) زانو وجود داشته باشد. به منظور انتقال فشار به سمت سالم تر یک گوه بازکننده در قسمت لاترال استخوان فمور تحتانی ایجاد می شود.
3_ استئوتومی توبرکل تیبیا (TTO)
این عمل جراحی، برای آرتریت یا ناپایداری مفصل پاتلوفمورال استفاده می شود.
آناتومی مفصل زانو
مفصل زانو از ۳ استخوان تشکیل شده است. استخوان فمور (استخوان ران) به استخوان تیبیا (استخوان ساق پا) متصل می شود و قسمت اصلی زانو که مسئول تحمل وزن بدن است را تشکیل می دهد. استخوان پاتلا (کشکک زانو)، در جلوی زانو قرار دارد و به عنوان یک تکیه گاه عمل می کند و به عضلات ران در صاف کردن زانو، کمک می کند.
این سه استخوان توسط غضروف پوشانده شده اند و یک سطح سفید صاف و صیقلی به وجود آمده که امکان حرکت بدون اصطحکاک استخوان ها بر روی همدیگر را فراهم می کند. غضروف، انتهای استخوان ران، قسمت بالایی استخوان درشت نی و پشت کشکک را می پوشاند. اُستئوآرتریت (OA)، زمانی رخ می دهد که این غضروف که مسئول پوشاندن استخوان ها است، فرسوده شود.
مفصل زانو، به ۳ بخش تقسیم می شود. بخشی از زانو که مسئول تحمل وزن است و بخش تیبیو- فمورال نامیده می شود و دو بخش داخلی (در قسمت داخلی زانو قرار دارد) و خارجی (در قسمت بیرونی زانو قرار دارد) تقسیم می شود.
این دو بخش، اکثر وزن بدن را در حین راه رفتن و دویدن تحمل می کنند. بخش پاتلو-فمورال، فضایی است که در قسمت جلویی زانو بین کشکک و استخوان ران قرار دارد. این بخش، هنگام انجام فعالیت هایی که نیاز به خم شدن زیاد زانو دارند، مثل بالا و پایین رفتن از پله، حرکت اسکوات یا بلند شدن از صندلی، به کار می رود.
دکتر رضا نادری، جراح و متخصص ارتوپد
بهروز
چهارشنبه ۱۵ آذر ۲( 11 ماه پیش)
تعداد بازدید: 115
مشاهده پرسش
