آرتروز و بورسیت، بیماری هایی متفاوت، با خصوصیاتی مشابه هستند. آرتروز به گروهی از بیماری های مزمن گفته می شود که شایع ترین آن ها استئوآرتریت (OA) و آرتریت روماتوئید (RA) است. بورسیت، یک بیماری موقتی می باشد که معمولاً در اثر افعالیت زیاد، آسیب یا عفونت ایجاد می گردد. هر دو بیماری علائمی شامل التهاب، درد و ناراحتی مفصلی دارند. در ادامه درباره ی علائم، شباهت و تفاوت آرتروز با بورسیت توضیح خواهیم داد.
آرتروز و بورسیت در کجا اتفاق می افتد؟
اگرچه آرتروز و بورسیت می توانند مفاصل یکسانی را تحت تأثیر قرار دهند، اما شیوع ایجاد هر کدام از این بیماری ها در مفاصل متفاوتی بیشتر است. آرتروز بیشتر در زانوها، لگن و مفاصل کوچک ایجاد می گردد، در حالی که بورسیت، بیشتر در شانه ها، باسن، آرنج و زانوها بروز می یابد.
بورسیت چیست؟
به التهاب بورسا، کیسه ای مملو از مایع که در نزدیکی مفاصل قرار دارد، بورسیت می گویند. بورسا، مانند یک بالشتک محافظ، سبب کاهش اصطکاک و التهاب مفصل، تاندون ها و عضلات می شود. این التهاب می تواند در اثر فعالیت زیاد، قرارگیری طولانی مدت در یک حالت بدنی یا ابتلا به برخی بیماری های التهابی ایجاد گردد.
افزایش فشار بر قسمت های خاصی از بدن، مانند زانو نیز می تواند سبب افزایش خطر ابتلا به بورسیت گردد. به علاوه، ابتلا به برخی بیماری ها مانند آرتروز، نقرس، دیابت، بیماری تیروئیدی، آسیب دیدگی و عفونت نیز از عوامل خطر ابتلا به بورسیت هستند. فعالیت هایی که می توانند منجر به بروز بورسیت شوند عبارتند از:
- نجاری
- باغبانی و کار با چنگک
- نقاشی
- تمیز کردن
- بیل زدن
- ورزش هایی مانند تنیس، گلف و بیس بال
- قرارگیری در حالت نامناسب بدنی یا مفصلی
- اختلاف طول پاها، خارهای استخوانی یا سایر مشکلات ساختاری عضلانی-اسکلتی
بورسیت در کجا رخ میدهد؟
بورسیت، می تواند در هر کدام از ۱۵۰ بورسای موجود در بدن ایجاد گردد، اما برخی از نواحی، بیشتر تحت تأثیر این شرایط قرار می گیرند، از جمله:
- شانه ها (بورسیت ساب آکرومیال و بورسیت پریسکاپولار)
- باسن (بورسیت ایلیوپکتینال یا تروکانتریک)
- آرنج (بورسیت اولکرانون، که گاهی اوقات آرنج مینر یا barfly نامیده می شود)
- پا (نام بورسیت، بسته به محل قرارگیری آن، معمولاً در انگشت شست، پاشنه، یا سینه پا متفاوت است)
- زانوها (بورسیت پریپاتلار یا زانوی خدمتکار منزل)
- ساق پا (بورسیت ایسکالی یا پای بافنده)
علائم بورسیت
بورسیت، می تواند باعث ایجاد ناراحتی در مفصل آسیب دیده و درد خنجری در حین حرکت یا لمس آن ناحیه شود. علائم دیگر آن عبارتند از:
- محدود شدن دامنه حرکتی
- تورم
- در صورت وجود عفونت، قرمزی، گرما، تب و لرز نیز دیده می شود
آرتروز چیست؟
آرتروز، شامل بیش از ۱۰۰ بیماری مختلف است که علامت اصلی آن معمولاً درد مفصلی می باشد. این نوع التهاب، به طور معمول در بیش از یک مفصل ایجاد می گردد و تورم، گرفتگی، درد و محدودیت دامنه حرکتی ناشی از آن، با گذشت زمان تشدید می شود.
انواع آرتروز
۱_ روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید-RA)
آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی است، که در آن، سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می نماید. در RA، سلول های ایمنی عمدتا به مفاصل حمله می کنند، و عوارض آن به طور ناگهانی ایجاد می گردد. این بیماری، سبب التهاب پوشش مفصل و آسیب به بافت مفصلی می شود که می تواند درد مزمن، تغییر شکل مفصل و محدودیت در حرکت ایجاد نماید.
علائم RA شامل درد مفصلی، تورم، گرفتگی، خستگی و تب کم درجه است. RA همچنین می تواند بافت های دیگر بدن را تحت تأثیر قرار داده و سبب ایجاد مشکل در اندام هایی مانند ریه ها، قلب و چشم ها شود.
۲_ استئوآرتریت (OA)
استئوآرتریت، شایعترین شکل آرتروز است که اغلب در بزرگسالان بالای ۶۵ سال ایجاد می گردد. به دلیل ارتباط این بیماری با افزایش سن، عموما به آن بیماری تحلیل برنده مفصل یا آرتروز “سایشی” می گویند. این بیماری بیشتر در دست ها، باسن و زانوها به وجود می آید.
در استئوآرتریت، غضروف درون مفصلی شروع به از بین رفتن کرده و ساختار استخوان زیرین آن تغییر می یابد. OA می تواند باعث بروز درد، گرفتگی، تورم و در برخی موارد، کاهش عملکرد و ناتوانی شود.
شباهت بورسیت و آرتروز در چیست؟
آرتروز و بورسیت از جهات مختلفی شبیه به هم هستند. تشابه علائم و محل بروز این بیماری ها، تمایز آن ها را از یکدیگر دشوار می کند. بورسیت و آرتروز می توانند باعث بروز علائم زیر شوند:
- درد و ناراحتی مفاصل
- گرفتگی، سفتی
- قرمزی
- تورم
- حساسیت به لمس
- محل بروز
این شرایط همچنین بر نقاط یکسانی از بدن تأثیر می گذارند، از جمله:
- شانه ها
- زانو
- مچ دست
- باسن
به علاوه، هر دو بیماری توانایی تأثیرگذاری بر سایر مناطق بدن را نیز دارند.
تفاوت آرتروز با بورسیت در چیست؟
تفاوت کلیدی این دو عارضه، در محل دقیق بروز التهاب است. التهاب ناشی از آرتروز، در مفصل رخ می دهد، در حالی که التهاب ناشی از بورسیت، در بورسا ایجاد می گردد. همچنین تفاوت آرتروز با بورسیت از نظر آسیب شناسی، زمان شروع علائم و مدت دوام آن ها با یکدیگر نیز است.
زمان بروز آرتروز و بورسیت
بورسیت می تواند به طور ناگهانی ایجاد شود و معمولاً یک بیماری حاد است. آرتروز به طور معمول یک بیماری تدریجی و پیشرونده می باشد (به جز انواع معدودی از آرتروز مانند آرتریت سپتیک، که یک عفونت سریع پیشرونده است).
طول دوره بیماری
آسیب مفصلی ناشی از آرتروز، اغلب دائمی است. بورسیت، یک تحریک کوتاه مدت می باشد که آسیب پایداری ایجاد نمی کند مگر اینکه استرس جسمی موجود در ناحیه ادامه دار باشد.
تشخیص آرتروز و بورسیت
بورسیت، معمولاً با معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود. در صورت بروز مجدد بیماری یا وجود علائم عفونت، پزشک می تواند موارد زیر را توصیه نماید:
۱- تصویربرداری اشعه ایکس برای رد سایر بیماری ها، مانند شکستگی
۲- سونوگرافی یا ام آر آی برای بررسی مفصل
۳- آزمایش خون برای جستجوی شواهدی از عفونت
۴- نمونه مایع بورسا، برای شناسایی سلول ها یا ارگانیسم های عفونی
برای تشخیص آرتروز، پزشک با گرفتن شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی می تواند اثر درد بر عملکرد شما و علت ایجاد درد را ارزیابی نماید. ممکن است به اشعه ایکس یا سایر روش های تصویربرداری مانند CT اسکن یا MRI، برای بررسی میزان آسیب مفصلی نیاز داشته باشید.
برای کنترل تشخیص آرتروز یا بورسیت، بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید. تشخیص و درمان به موقع، باعث بهبود سریع بورسیت و پیشرفت کندتر آرتروز می گردد.
دکتر غلامرضا نادری
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص مچ پا و پا