نقرس، یک بیماری شایع است که بیشتر در مردان میانسال دیده می شود. نقرس معمولا به صورت انگشت پا، دردناک و متورم ظاهر می شود. با این حال، نقرس مفاصل دیگر از جمله زانو را نیز درگیر می کند. علائم نقرس زانو در تشخیص به موقع و انتخاب درمان مناسب به شما کمک بزرگی میکند.
اسید اوریکِ بیش از حد در خون منجر به نقرس می شود. ما اسید اوریک را از غذاهای حاوی پورین، شامل گوشت قرمز، غذای دریایی و الکل، دریافت می کنیم. سطوح بالای اسید اوریک در مفاصل رسوب می کنند، و باعث التهاب، درد و تورم می شود. نقرس، به طور کلی، انگشت شست پا را درگیر می کند، اما می تواند مفاصل دیگر مانند مچ پا و زانو را نیز درگیر کند.
نقرس اغلب در مردان ۴۰-۵۰ ساله رخ می دهد، اما مردان جوان تر و حتی زنان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. نقرس، از هر ۱۰۰ نفر ۱-۲ نفر را مبتلا می کند، یعنی چیزی بیش از یک میلیون مبتلا در آمریکا وجود دارد.
رایج ترین علائم نقرس زانو
معمولا، نقرس در زانو با التهاب و تورم همراه است. اغلب به طور ناگهانی و بدون دلیل رخ می دهد. نقرس ممکن است به صورت یک عفونت شدید به نظر برسد، بنابراین مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات ضروری است.
همچنین، ممکن است اسید اوریک به جای مفاصل، به تاندون های جلو زانو، مانند تاندون کشکک زانو یا چهار سر ران، نیز حمله کند.
گاهی اوقات، ممکن است نقرس با تورم شدید ظاهر نشود. در عوض، ممکن است زانو کمی متورم شده و احساس ناراحتی خفیف بدون تب یا قرمزی، داشته باشید. تمایز بین نقرس و سایر علل تورم زانو، مانند استئوآرتریت یا آرتیت روماتوئید، می تواند چالش برانگیز باشد.
روش تشخیص نقرس زانو
پزشک، درباره علائم شما سوالاتی می پرسد و زانوی شما را معاینه خواهد کرد. انجام آزمایش خون، برای بررسی سطح اسید اوریک و التهاب در خون، لازم است. اما دقت داشته باشید که سطح اسید اوریک خون حتی در حملات حاد نقرس ممکن است نرمال یا کم باشد، زیرا تمام اسید اوریک وارد مفاصل می شوند.
همچنین، سونوگرافی یا MRI می تواند نشان دهد که تورم زانو، نقرس است یا خیر. در نهایت، برای انجام آزمایشات مقداری مایع از زانو، که آسپیراسیون مفصل زانو، نامیده می شود، گرفته می شود. اگر در این آزمایش، کریستال های اسید اوریک دیده شوند، ابتلا به نقرس تایید می شود.
سایر دلایل احتمالی تورم زانو، به جز نقرس
۱_ نقرس کاذب
نقرس کاذب (CPPD)، آرتریت حاد ناشی از رسوب کریستال های کلسیم در مفاصل است، و در افراد مسن شایع تر است و مفصل زانو را بیشتر درگیر می کند. این بیماری، شبیه زانو متورم شده مبتلا به نقرس است هر چند که شروع آن کندتر از نقرس حاد است.
۲_ آرتریت عفونی
آرتریت سپتیک یا عفونی، به دلیل عفونت در زانو، رخ می دهد و اغلب با نقرس اشتباه گرفته می شود. به طور کلی، افراد مبتلا به آرتریت عفونی، تب شدید دارند، هر چند که نقرس نیز باعث تب می شود.
۳_ آرتریت التهابی
سایر علل آرتریت التهابی، عبارتند از آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریاتیک. به طور کلی، این نوع از آرتریت التهابی، نسبت به نقرس حاد زانو، شروع کندتری دارند.
دلایل ابتلا به نقرس زانو
به طور کلی، هر چه میزان اسید اوریک در خون بیشتر باشد، خطر ابتلا به نقرس حاد بیشتر است. علل افزایش سطح اسید اوریک:
- سابقه خانوادگی: سطح اسید اوریک بالا، اغلب ژنتیکی است.
- جنسیت: مردان بیش از زنان در معرض خطر هستند.
- رژیم غذایی: غذاهای حاوی پورین بالا، مانند گوشت قرمز، میگو، لوبیا، کیک و شیرینی و... اسید اوریک را افزایش می دهند.
- الکل
- برخی از داروها مانند دیورتیک ها
- افزایش وزن
- حملات نقرس، اغلب با مصرف زیاد غذاهای حاوی پورین یا الکل، شروع می شوند. همچنین آسیب های جدی، همچون چرخش زانو می تواند باعث این حملات باشد.
درمان نقرس زانو، از مصرف دارو تا تزریق
به طور کلی، اقدامات ساده ای برای خلاص شدن از شر نقرس زانو، نیاز است. به عنوان مثال، می توان از کمپرس سرد، جلوگیری از فشار وارد کردن به زانو و پرهیز از فعالیت های ورزشی، اشاره کرد. همچنین بدن شما باید همیشه هیدراته باشد پس از مصرف الکل پرهیز کنید.
مصرف داروها می تواند کمک کننده باشد. به عنوان مثال، قرص های ضد التهابی مانند ایبوپروفن، می توانند یک حمله حاد نقرس را متوقف کرده یا از بین ببرند. همچنین، کلشی سین در ۲۴ ساعت اول، می تواند از حملات نقرس جلوگیری کند. دوز مصرفی آن، اغلب ۳ بار در روز و هر بار یک قرص است و به ۲ بار در روز کاهش می یابد.
آیا می توان کلشی سین را با ایبوپروفن مصرف کرد؟
بله، هر دو دار نقرس حاد را درمان میکنند و عملکرد متفاوتی دارند. اما برای حملات حاد نقرس بیشتر از کلشی سین استفاده می کنیم، زیرا سرعت تاثیر آن بیشتر است. به علاوه، ایبوپروفن یا داروهای NSAIDها، می توانند عوارض جانبی ای همچون زخم معده، فشار خون بالا یا مشکلات کلیوی ایجاد کنند.
تزریق کورتیزون، آیا برای نقرس زانو مفید است؟
کورتیزون، یک داروی استروئیدی ضد التهابی قوی است که برای متوقف کردن حملات حاد نقرس، خیلی سریع عمل می کند. کورتیزون را می توان به صورت خوراکی مصرف کرد اما عوارض جانبی آن شایع است و تزریق آن به مفصل زانو بسیار موثر است. از تصویر اولتراسوند، برای هدایت سوزن به داخل مفصل و افزایش دقت، ضروری است.
در صورت تورم زانو پیش از تزریق کورتیزون، زانو را تخلیه کنید. به طور کلی، ممکن است چند روز طول بکشد، تا تاثیر کورتیزون بر زانو مشاهده شود، اما اگر در ابتدای شروع یک حمله حاد نقرس، تجویز شود می تواند آن را متوقف کند.
تزریق PRP برای تسکین فوری درد نقرس زانو
تزریق PRP برای نقرس، فقط در موارد استثنایی استفاده می شود. مانند کورتیزون، PRP نیز یک داروی ضد التهابی است. اگر شما علاوه بر نقرس به آرتروز زانو نیز مبتلا باشید، تزریق PRP، احتمالا آرتروز را بهتر کند. با این وجود تاثیر PRP، کمتر از کورتیزون است. با این وجود، تزریق کورتیزون را فقط در شرایط خاص در نظر می گیریم، زیرا خطرات تزریق کورتیزون بسیار زیاد است.
زمان بهبود زانو مبتلا به نقرس
به طور کلی، اکثر حملات حاد نقرس زانو، در صورت درمان به موقع در عرض چند روز برطرف می شوند. با این حال، اگر درمان نشود، ممکن است برطرف شدن علائم آن هفته ها طول بکشد و گاهی اوقات، تورم کمی باقی می ماند.
احتمالا حملات مکرر نقرس، دور از انتظار نیست و بیش از ۶۰% افرادی که دچار حمله نقرس شده اند، در عرض دو سال پس از آن مجددا نقرس آن ها عود می کند. از این رو، نیاز به جلوگیری از حملات مداوم با درمان های ساده، وجود دارد.
نکاتی در مورد پیشگیری از نقرس زانو
ابتدا باید سبک زندگی خود را اصلاح کنید. به عنوان مثال، می توان به کاهش وزن، کاهش مصرف الکل و رژیم غذایی سالم اشاره کرد.
ثانیا، پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش اسید اوریک، تجویز کند. رایج ترین دارو، آلوپورینول است. قبل از شروع دارو، ابتدا صبر کنید تا حمله حاد نقرس برطرف شود.
به طور کلی اگر سطح اسید اوریک بالاتر از ۵۰۰ باشد و حملات مکرر را اتفاق افتد، داروهای پیشگیرانه مانند آلوپورینول، مفید است. شما باید دوز مصرفی آلوپورینول را تا زمانی که سطح اسید اوریم به کمتر از ۳۵۰ برسد، هر ۱-۲ ماه یکبار افزایش دهید.
به طور کلی، تغییر سبک زندگی می تواند سطح اسید اوریک را کاهش دهد. برخی از غذاهایی که باعث افزایش پورین می شوند و باید از مصرف آن ها پرهیز کنید، عبارتند از: دل و جیگر، ساردین، ماهی آنچوی، میگو، لوبیا و غذاهای حاوی قند ذرت با فروکتوز بالا، غذاهای کنسروی یا مخمر. نوشیدنی های شیرین حاوی شکر یا نوشیدنی های الکلی، باعث افزایش سطح اسید اوریک می شوند.
برعکس، غذاهایی که اسید اوریک را کاهش می دهند، عبارتند از، گیلاس، میوه و سبزیجات سرشاز از ویتامین C، لبنیات کم چرب و رژیم گیاهخواری است. همچنین هیدراته نگه داشتن بدن، به پیشگیری و درمان، حملات حاد نقرس کمک می کند.
دکتر غلامرضا نادری، جراح و متخصص ارتوپد
