آمپول خار پاشنه، که به آن تزریق کورتیزون یا استروئید نیز گفته می شود، معمولاً برای تسکین درد و التهاب نیام کف پا استفاده می شود.
گرچه در بیشتر موارد، شما می توانید التهاب نیام کف پا را با درمان های خانگی، مانند کفی های مخصوص و پد پاشنه، تمرینات کششی پاشنه پا، استراحت و استفاده از کمپرس سرد، برطرف کنید، اما این نوع درمان های خانگی، ولی درمان یکسان و واحدی برای همه ی موارد این بیماری وجود ندارد.
نحوه ی عملکرد آمپول خار پاشنه
کورتیزون، هورمونی است که توسط غدد فوق کلیه، در پاسخ به استرس، واکنش های آلرژیک و التهاب تولید می شود. در تزریق کورتون در پاشنه پا، از کورتون مصنوعی، برای درمان التهاب در قسمت های خاصی از بدن مانند پاشنه ی پا، استفاده می شود.
تزریق آمپول خار پاشنه برای درمان التهاب نیام کف پا، به این صورت است که کورتون با استفاده از یک سوزن نازک، معمولاً در نقطه ای که درد شدید تر است، تزریق می شود. به علت این که این تزریق کمی دردناک است، پزشک معمولاً یک ماده ی بی حسی به کورتون تزریقی اضافه کرده، یا قبل از تزریق، از بی حسی موضعی در آن ناحیه استفاده می کند.
پزشک معمولاً برای اینکه به لایه چربی پاشنه آسیب نرساند و ریسک پارگی نیام کف پا را زیاد نکند، کورتون را در قسمت داخلی پای شما تزریق می کند و نه مستقیما به زیر پاشنه.
طی ۳-۲ روز پس از تزریق کورتون، شما باید پاهای خود را استراحت دهید (همچنین در این دوره ی نقاهت، از ورزش خودداری کنید). اگر بعد از تزریق، احساس درد کمی بیشتردر آن ناحیه داشتید، نگران نباشید! بعد از روز سوم، به مدت حدود ۳ ماه، درد شما تسکین پیدا می کند.
آیا تزریق آمپول خار پاشنه، مؤثر است؟
بله! تزریق آمپول خار پاشنه که یک ضدالتهاب قویست، می تواند درد را برای یک دوره ی سه ماهه به طور چشمگیری کاهش دهد.اختلاف نظر در مورد زمان مناسب تزریق کورتون وجود دارد ولی معمولا این تزریق در فاز التهابی (شش هفته اول پس از شروع علایم) بیشترین اثر را دارد.
فقط باید به یاد داشته باشید که تزریق کورتون در پاشنه پا، روشی برای کنترل و بهبود درد است، اما یک روش علاج قطعی محسوب نمی شود. این تزریق ها به کاهش التهاب و درد کمک می کنند، اما نیام آسیب دیده ی کف پا را ترمیم نخواهند کرد!
با استفاده از کفی های مخصوص پا، می توانید انعطاف پذیری قوس کف پا و عضلات اطراف آن را بهبود ببخشید، و با استراحت و استفاده از کمپرس یخ در صورت لزوم، به کاهش علایم خود کمک کنید.
انجام تمرینات اختصاصی برای کشش و ماساژ نیام کف پا و عضلات پشت ساق در هر مرحله از این بیماری اهمیت فراوان در درمان و جلوگیری از عود دارند.
مراقبتهای بعد از تزریق آمپول خار پاشنه
در چند روز اول پس از تزریق نیز تا حد امکان از ایستادن بر روی پاهایتان خودداری کنید. برای جلوگیری از ایجاد هرگونه درد و فشار بر روی پا، برای انجام کارهای بهداشتی از یک جفت عصا یا واکر کمک بگیرید. پانسمان زخم باید هر روز با گاز استریل و یک ضد عفونی کننده موضعی بدون الکل تعویض شود. هر روز تغییرات غیر طبیعی در زخم یا پوست را بررسی کنید.
عوارض آمپول خار پاشنه
تزریق کورتون در پاشنه پا مانند سایر اقدامات پزشکی- عوارض جانبی نادری دارد، که شما قبل از انجام آن، باید از آنها اطلاع داشته باشید.
یکی از مهمترین عوارض تزریق کورتون در پاشنه پا پدیده ای به نام “شعله وری کورتیزون” است. این پدیده، به صورت دردی شدید، در اولین روزهای بلافاصله بعد از تزریق شما است (حتی ممکن است شدت آن از درد قبلی شما بیشتر باشد).
این پدیده در حدود ۳۰% بیماران اتفاق می افتد. اگر شما یکی از آن ۳۰% هستید نگران نباشید، چون بعد از ۷۲ ساعت، این درد از بین می رود. برخی از بیماران ممکن است در محل تزریق، از بین رفتن رنگدانه های پوست را مشاهده کنند(سفید تر شدن نسبت به پوست اطراف).
از عوارض جانبی دیگر که کمتر رایج است، می توان به پارگی نیام کف پا اشاره کرد (در یک مطالعه، بین ۱ تا ۱۰% بیماران، تخمین زده شده است).این عارضه بیشتر تزریقات مکرر کورتون در پاشنه اتفاق می افتد.
برای جلوگیری از پارگی نیام کف پا پا، پزشک به جای اینکه کورتون را مستقیماً در زیر پاشنه تزریق کند، آن را از کنار پاشنه تزریق می کند.
درد بعد از تزریق آمپول خار پاشنه
درد ناشی از آمپول خار پاشنه معمولاً در چند مرحله مختلف تجربه میشود:
درد موقتی پس از تزریق: در ابتدا، ممکن است پس از تزریق، درد خفیف یا متوسطی در ناحیه تزریق یا پاشنه احساس شود. این درد معمولاً به دلیل تحریک بافتهای نرم یا عضلات اطراف محل تزریق است و اغلب پس از چند ساعت تا چند روز از بین میرود.
درد ناشی از التهابات داخل پاشنه: آمپول خار پاشنه معمولاً حاوی کورتیکواستروئید است که به کاهش التهاب در منطقه پاشنه کمک میکند. ممکن است در روزهای ابتدایی پس از تزریق، احساس درد بیشتری به دلیل واکنش بدن به دارو و التهاب کاهشیافته احساس شود، اما این درد معمولاً به طور موقت است و پس از چند روز بهبود مییابد.
درد شدیدتر در صورت واکنش به تزریق: در برخی از افراد، آمپول میتواند باعث درد شدیدتر و حتی تورم در محل تزریق شود که میتواند نشانهای از واکنش به دارو باشد. این درد معمولاً ظرف چند روز بهبود مییابد.
درد مزمن در صورت عدم تأثیر درمان: در صورتی که درمان با آمپول موثر نباشد، ممکن است درد به حالت مزمن درآید و فرد همچنان درد پاشنه را تجربه کند. این به معنای نیاز به درمانهای دیگر است، مانند فیزیوتراپی یا استفاده از تکنیکهای دیگر.
احساس سوزش یا تیر کشیدن: گاهی پس از تزریق، فرد ممکن است احساس سوزش یا تیر کشیدن در ناحیه پاشنه را تجربه کند. این حس میتواند ناشی از تماس دارو با عصبهای نزدیک به محل تزریق باشد.
اگر درد بعد از تزریق آمپول به مدت طولانی ادامه یابد یا بدتر شود، لازم است که با پزشک خود مشورت کنید تا بررسی دقیقتری صورت گیرد و درمان مناسب تری انجام شود.
روش های درمانی غیر از تزریق کورتون
قبل از اینکه تصمیم به تزریق کورتون بگیرید یا حتی پس از آن، این درمان ها را انجام دهید:
✔استفاده از کفش های با زیره ی ضخیم و نرم که از قوس کف پا به خوبی محافظت می کنند.از راه رفتن با پای برهنه یا دمپایی های با زیره ی مسطح و صاف ( مانند دمپایی ابری) اجتناب کنید
✔ کم کردن وزن، برای کم شدن فشار روی پاها.
✔ استفاده از کفی های مخصوص که ارتفاع پاشنه را در بهترین حالت نگه می دارند و بالشتک هایی برای حمایت از قوس و پاشنه ی پا دارند.
✔ کشش ملایم و روزانه برای بهبود انعطاف پذیری قوس، پاشنه، مچ و انگشتان پا.
✔ استفاده از یخ، برای کاهش التهاب، تورم و درد.
✔ استفاده از آتل شبانه هنگام استراحت یا خواب، تا پای شما در حالت کششی ملایم در طول شب باشد، و دردتان در صبح بهبود یابد.
✔ در صورت لزوم، استفاده از از داروهای NSAID (ضد التهاب غیر استروئیدی) مانند تایلنول یا ایبوپروفن.
با اینکه شما در یک وضعیت نا امید کننده و دردناک قرار دارید، اما به یاد داشته باشید که طبق شواهد، اکثر افرادی که این بیماری را دارند، در عرض چند ماه، دوباره سرپا می شوند.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
برای پرسش از دکتر، روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.