احساس ضعف در زانوها یا خالی کردن زانو، ممکن است به طور ناگهانی اتفاق بیافتد و یا آرام، در طول زمان ایجاد شود. احتمال دارد این تنها علامتی باشد که دارید یا علائم دیگری (مثل پریدن، درد، کبودی یا ورم) را نیز تجربه کنید. علت های احتمالی ضعف زانو عبارتند از؛ پارگی، آسیب های زانو و بیماری های التهابی زمینه ای (که زمانی رخ میدهند که سیستم ایمنی، بافت سالم بدن را به عنوان یک مهاجم ببیند و به آن حمله کند).
در این مقاله به علل احتمالی خالی کردن زانو میپردازیم. همچنین به علائم ضعف زانو، نحوه ی تشخیص مشکلاتی در زانو که می تواند باعث ضعف آن شود و گزینه های درمانی موجود می پردازد.
علائم ضعف زانو چیست؟
در برخی شرایط، ممکن است فقط بی ثباتی و خالی کردن زانو را تجربه کنید. با این حال، در شرایط دیگر، ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:
- پریدن زانو
- صدا دادن و تق تق در زانو
- قفل شدن، یا احساس گیر کردن مفصل زانو
- درد
- خشکی و سفتی مفصل
- کاهش دامنه ی حرکتی (میزان توانایی در حرکت دادن به مفصل)
عوارض خالی کردن زانو
عوارض زانوهای ضعیف می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زمین خوردن مکرر
- عدم اطمینان به داشتن تعادل
- احساس ترس و اضطراب بابت زمین خوردن های آتی
- جراحات و صدمات زمین خوردن
علت خالی کردن ناگهانی زانو چیست؟
دلایل متعددی برای احساس ضعف یا خالی کردن زانو برای شما وجود دارد که هر کدام به تفصیل در زیر آمده است:
1_ پارگی رباط زانو
پارگی رباط جزئی یا کامل در زانو می تواند باعث بی ثباتی زانو شود. انواع پارگی رباط عبارتند از:
_ پارگی ACL
پارگی ACL معمولاً با حرکت ناگهانی (مانند تغییر جهت موقع ورزش) رخ می دهد. افراد ممکن است هنگام چرخش یا فرود بعد از زمین خوردن، صدای «تق» بشنوند. ممکن است این مشکل با تصادف رانندگی نیز رخ دهد. احساس خالی کردن زانو خیلی وقت ها با درد و ورم همراه است.
_ پارگی PCL
ممکن است پارگی PCL در هنگام زمین خوردنی رخ دهد که در آن فرد مستقیماً روی جلوی زانو فرود می آید. این اتفاق می تواند در صورت ضربه ی شدید به ساق پا از جلو، مثلاً هنگام تصادف رانندگی، نیز رخ دهد. این نوع پارگی معمولاً در نتیجه ی آسیب های دیگر به وجود می آید تا به تنهایی.
_ پارگی MCL
پارگی MCL به طور معمول زمانی اتفاق می افتد که قسمت خارجی زانو ضربه می بیند. بی ثباتی زانو، معمولاً به این معنی است که پارگی قابل توجه MCL رخ داده است. درد، ورم و مشکل حرکتی از علائم رایج آن هستند.
_ پارگی LCL
پارگی LCL معمولاً باعث درد در قسمت خارجی زانو می شود. این نوع پارگی (مانند PCL)، به طور معمول همراه با آسیب های دیگر رخ می دهد. احساس خالی کردن زانوی شما اغلب به معنی آسیب قابل توجهی است که به آن وارد شده.
2_ پارگی منیسک
پارگی مینیسک ممکن است با فعالیت هایی مانند پیچ خوردن، برعکس شدن و چرخیدن رخ دهد. پارگی منیسک در افراد ۳۰ سال به بالا شایع تر است، زیرا منیسک ها در این زمان شروع به ضعیف شدن می کنند. علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سفتی و سختی (حالت چوب شدن)
- ورم
- درد
- احساس پریدن یا قفل شدن
- مشکل در حرکت
3_ دررفتگی یا سابلوکساسیون کشکک
کاسه یا کشکک زانو در حالت طبیعی درون یک شیار لیز می خورد. یک ضربه ی مستقیم به کشکک زانو (که معمولاً ناشی از تصادف یا آسیب ورزشی است)، می تواند آن را در این شیار جا به جا کند. به این حالت ناپایداری کشکک می گویند. دو نوع ناپایداری کشکک، عبارتند از:
- دررفتگی کشکک: کاسه ی زانو به طور کامل در خارج از شیار خود حرکت می کند.
- سابلوکساسیون: کاسه ی زانو فقط تا حدی از شیار خود خارج شده است.
4_ سندرم پلیکا
سندرم پلیکا در اثر التهاب پوشش داخلی مفصل زانو ایجاد می شود که ممکن است به طور ناگهانی با یک حرکت (مانند خم شدن) رخ دهد و یا به تدریج و رفته رفته. علائم آن عبارتند از:
- زانو درد
- صدا دادن زانو
- احساس پریدن زانو (مخصوصا هنگام اسکوات زدن)
- مشکل در حرکت
5_ آرتریت (ورم مفاصل)
آرتریت، یک بیماری التهابی است که می تواند منجر به بی ثباتی زانو شود. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارند که می توانند روی زانو اثر بگذارند؛ از جمله، استئوآرتریت (آرتروز)،
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و آرتریت التهابی. به طور کلی، علائم آرتریت زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد
- سفتی و چوب شدگی
- ورم
- مشکل در حرکت (از جمله راه رفتن)
6_ آسیب عصبی
عصب فمورال در لگن قرار دارد و تا ران و ساق پا پایین می رود. آسیب عصب فمورال می تواند باعث ایجاد این احساس شود که زانوی شما خالی می کند یا ممکن است که خالی کند. همچنین می تواند باعث درد به صورت سوزش یا گزگز اطراف زانو شود. آسیب عصب فمورال زمانی رخ می دهد که:
- فرد مجروح شده.
- عصب، فشار زیادی را تحمل می کند.
- فرد، مبتلا به یک بیماری مرتبط با آسیب عصبی است. (مثل دیابت)
چه کسانی در معرض آسیب های ناشی از بی ثباتی زانو هستند؟
عوامل خطرساز آسیب های مربوط به ضعف زانو عبارتند از:
- ورزش کردن (به خصوص فوتبال، چوگان، بسکتبال یا اسکی)
- نادیده گرفتن زانو درد: درد نشانه ی یک مشکل در بدن شماست. اگر کنترل نشده باقی بماند، اجازه این را می دهید که علت درد بدتر شود.
- سابقه ی جراحی پارگی رباط
- آرتریت ها
- تعویض زانو زودتر از موعد
بی ثباتی زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص بی ثباتی زانو، پزشک ابتدا یک تاریخچه پزشکی دقیق می گیرد. ممکن است معاینه ی بدنی و آزمایشات تصویربرداری نیز انجام شود. در معاینه ی زانو ابتدا موارد و علائم کلی را جست و جو می کنند، از قبیل:
- کبودی
- حساسیت به تماس و لمس
- کریپتوس (صدای خرد شدنی که هنگام فشار به کشکک زانو یا حرکت آن به وجود می آید)
- هر گونه تغییر شکل
- ناهنجاری دامنه ی حرکتی
در خلال این موارد، ممکن است معاینه های خاصی نیز انجام شود. به عنوان مثال، احتمالاً پزشک برای معاینه ی پارگی منیسک و ارزیابی رباط ها، اقدامات زیر را انجام می دهد:
- تست مک موری؛ شامل چرخاندن زانو برای پیدا کردن پارگی می باشد.
- تست Ege؛ در حالی که شما در حالت چمباتمه می نشینید و می ایستید (اسکوات)، پزشک به دنبال صدای تق در زانوی شما خواهد بود.
- تست لاکمن؛ پزشک، در حالی که دراز کشیده اید، زانو را خم می کند.
بررسی آزمایش تصویربرداری
نوع آزمایش تصویربرداری ای که انجام می شود، به مشکل مورد شک بستگی دارد. برای مثال، اشعه ی ایکس ممکن است برای ارزیابی دررفتگی مفید باشد، اما تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای شناسایی آسیبهای رباط و غضروف استفاده شود.
چگونه می توان زانوهای ضعیف را درمان کرد؟
درمان بی ثباتی زانو، با توجه به علت های خاص، متفاوت است. روش های درمانی ممکن است شامل روش RICE (استراحت، یخ، فشرده سازی یا محکم بستن و بالاتر نگه داشتن زانو) و استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای درد، باشد.
شرایطی مانند پارگی ACL یا آرتریت ممکن است نیازمند جراحی زانو باشد اما برای سایر شرایط فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی زانو بیشتر سودمند است. در بعضی از موارد، ممکن است از بریس زانو (زانوبند) نیز استفاده شود.
عملکرد زانو به چه صورت است؟
زانو یک مفصل لولایی است که استخوان ران بزرگ را به استخوان های ساق پا متصل می کند. بافت های همبند به نام رباط، استخوان ها را به هم متصل کرده و به تثبیت مفصل کمک می کند. چندین رباط در زانو وجود دارد که عبارتند از:
1_ رباط های جانبی (LCL و MCL)
این رباط ها در دو طرف زانو قرار دارند و حرکت و خم شدن زانو به طرفین را مهار می کنند. رباط جانبی داخلی (MCL) در قسمت داخلی و رباط جانبی خارجی (LCL) در قسمت خارجی زانو قرار گرفته اند.
2_ رباط صلیبی قدامی (ACL)
این رباط (که به آن رباط متقاطع جلویی نیز می گویند)، از وسط زانو می گذرد و استخوان ساق پا را به استخوان ران متصل می کند. همچنین، چرخش و حرکت رو به جلوی ساق پا را محدود می نماید.
3_ رباط متقاطع خلفی (PCL)
این رباط، قسمت بالا و پشتی استخوان ساق پا را به استخوان ران وصل کرده و حرکت رو به عقب استخوان ساق پا را محدود می کند.
پدهای غضروفی (که به عنوان منیسک شناخته می شوند)، ضربه گیر های زانو هستند و به تثبیت آن کمک می کنند. در هر زانو دو منیسک وجود دارد، یکی در خارج و یکی داخل آن.