علت ورم پا در بیماران سرطانی می تواند ادم لنفاوی باشد. این حالت ناشی از تجمع مایع لنفاوی در بافت هاست که می تواند به علت عدم وجود یا مشکل در عروق لنفاوی یا پس از حذف گره های لنفاوی (با جراحی) ایجاد شود.
لنف مایع غنی از پروتئین است که به طور معمول در امتداد یک شبکه گسترده از عروق و مویرگ ها حرکت می کند.
لنف از طریق گره های لنفاوی فیلتر مى شود، که مواد ناخواسته مانند باکتری ها را از بین می برند. با این وجود، اگر در عروق یا گره های لنفاوی مشکلى وجود داشته باشد، حرکت این مایع می تواند مسدود شود که این مسدود شدن اگر درمان نشود، مى تواند موجب اختلال در بهبودى زخم، عفونت و تورم شود.
اين وضعيت پس از شیمی درمانى یا حذف گره های لنفاوی در بیماران مبتلا به سرطان شايع است. اگر تحت درمان سرطان مى باشيد و تجربه تورم پا دارید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.
ادم یا ورم، وضعیتی است که مایع در بافت های بدن تجمع می کند. این ورم می تواند ناشی از انواع مختلف دارو های شیمی درمانی، برخی سرطان ها و بیماری های غیر مرتبط با سرطان باشد. از جمله علائم ادم در بیماران سرطانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در صورت مشاهده ورم در اندام ها باید این موضوع را با تیم درمانی خود در میان گذاشت. پزشک یا پرستار پس از تعیین علت بروز علائم فرد انجام اقداماتی را به او توصیه کرده یا دارو هایی را برای او تجویز می کند. برخی مشکلات مرتبط با ادم جدی هستند. در صورت احساس تنگی نفس، ضربان قلب غیر طبیعی یا متفاوت، ابتلا به ورم ناگهانی، ابتلا به ورم پیشرونده به دیگر اندام ها، افزایش وزن سریع، کاهش برون ده ادرار یا قطع کامل آن باید با پزشک یا پرستار خود تماس گرفت.
🛑 همچنین بخوانید: روش های درمان خانگی درد مچ پا
عوامل زیر می توانند سبب بروز ادم شوند:
پزشک جهت تشخیص ادم، پوست را فشار داده و آن را از نظر فرو رفتن یا نرفتن بررسی کند. همچنین، او درباره افزایش وزن، تنگی لباس ها یا جواهرات و پدیدار شدن علائم دیگر در چند وقت اخیر سوالاتی را از بیمار خواهد پرسید. علاوه بر این موارد، امکان دارد انجام آزمایش خون، ادرار یا تصویر برداری با اشعه ایکس نیز برای بیمار تجویز شود.
اقداماتی که می توان جهت کاهش یا پیشگیری از ادم انجام داد شامل موارد زیر می شوند:
راحت باشید. لباس های آزاد پوشیده و کفش هایی را انتخاب کنید که خیلی تنگ نباشند. در هنگام نشستن یا دراز کشیدن پای خود را به وسیله صندلی یا بالشت در سطح بالا تری قرار دهید. در هنگام نشستن، از قرار دادن پا ها بر روی یکدیگر خودداری کنید. در صورت ابتلا به ورم شدید، درباره پوشیدن جوراب ها، آستین ها و دستکش های مخصوصی که به گردش خون کمک می کنند با تیم درمانی خود صحبت کنید.
ورزش کنید. حرکت دادن اندام های مبتلا به ادم می تواند مفید باشد. پزشک می تواند با هدف بهبود جریان خون، ورزش های مخصوصی را همچون پیاده روی تجویز کند. با این حال، به بیماران توصیه می شود که از ایستادن یا راه رفتن برای مدت های طولانی اجتناب کنند.
مصرف نمک (سدیم) را در رژیم غذایی خود محدود کنید. از مصرف مواد غذایی همچون چیپس، گوشت نمک زده و سوپ کنسرو شده بپرهیزید. برچسب های مواد غذایی را از نظر مقدار نمک بررسی کنید. از اضافه کردن نمک یا سس سویا به غذا خودداری کنید.
دارو های خود را مصرف کنید. در صورتی که پزشک دارو هایی به نام دیورتیک (ادرار آور) تجویز کرده باشد افراد باید آن ها را طبق دستور پزشک مصرف کنند. این دارو به دفع مایعات و نمک اضافی از بدن کمک می کند.
برخی دارو های شیمی درمانی می توانند سبب احتباس مایعات در بدن شوند. این نوع ورم ناشی از سرطان در دست، صورت، پا، مچ پا و نواحی پایین تر از آن دیده می شود.
آنژیو ادم نوعی ورم است که می تواند به همراه کهیر به عنوان بخشی از یک واکنش حساسیتی بروز دهد. این پدیده یک واکنش عروقی است که سبب افزایش خروج مایعات از سلول ها به سمت لایه های پوست و ایجاد ورم می شود. آنژیو ادم معمولا بسیار کمتر از کهیر بروز می دهد. احتباس مایعات سبب ورم زبان، لب ها یا پلک ها می شود. ورم مجاری هوایی می تواند به سختی تنفس، بسته شدن مجرای تنفسی و مرگ منجر شود.
در صورتی که ورم به همراه علائم تنگی نفس بروز دهد باید فورا درخواست کمک کرد.
بسته به عوامل ایجاد کننده ورم، پزشک می تواند یک داروی دیورتیک یا ادرار آور را برای بیمار تجویز کند. دارو های دیورتیک با خارج کردن مایعات اضافی بدن به بهبود وضعیت افراد کمک می کنند. از جمله این دارو ها می توان به فوروزماید (لازیکس) و هیدروکلروتیازید اشاره کرد.
افراد این دارو را به تنهایی یا همراه با دارو های دیگر دریافت می کنند. ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که جهت دریافت یک رژیم غذایی متناسب با شرایط خود به متخصص تغذیه مراجعه کند.
دکتر غلامرضا نادری
