پاها بنیاد بدن ما هستند و در برخی از اساسی ترین عملکردهای زندگی به ما کمک می کنند. هر پا شامل ۲۶ استخوان است که توسط چندین رباط، عضله و تاندون کنترل می شود. همچنین از طریق فعالیت های زندگی و بی توجهی به سلامت پاها میتواند عواقب خطرناکی از جمله بیماری انگشتان پا ایجاد شود و با گذشت زمان می توانند از نظر ساختاری تغییر کرده و باعث تغییر شکل پا شوند.

انواع مشکلات انگشتان پا

معمولا اکثر بیماریهای پا به دلیل پوشیدن کفشهای نامناسب ایجاد می شوند. متاسفانه امروزه درهنگام خرید کفش به مد روز و زیبایی های ظاهری بیشتر اهمیت میدهند. استفاده از کفشهای غیر استاندارد، آناتومی طبیعی پا را به هم می زند و این میتواند منجر به ایجاد تعدادی از شرایط پزشکی و تغییر شکل شود. در این نوشتار مشکلات انگشتان پا را بررسی می کنیم و به بررسی ۸ تا از رایج ترین بیماری های انگشتان پا میپردازیم از جمله:

1.  سوار شدن انگشتان پا روی یکدیگر
2.  هالوکس والگوس
3. کج شدن انگشتان پا
4.  انحراف شست پا (بونیون)
5.  میخچه پا یا پینه پا ( کورن و کالوس )
6.  نقرس
7.  انگشت چنگالی
8.  فرو رفتن ناخن در گوشت
9.  قارچ ناخن پا

۱_ علت سوار شدن انگشتان پا روی هم

مشکل سوار شدن انگشتان پا بر روی هم اغلب مادرزادی است. اما ممکن است در طول زمان شدیدتر شود. برخی افراد ممکن است زمینه ارثی داشته باشند. کفش های نامناسب رایج ترین عامل رد شدن انگشتان پا از روی هم است. کفش های پاشنه بلند باعث فشار اضافه بر گودی پایین انگشتان پا می شوند و به ساختار انگشتان پا آسیب می رسانند (آیا می دانستید گودی زیاد کف پا مشکل ساز است؟  برای اطلاع از این مشکل بر روی لینک مقاله درمان قوس کف پا کلیک کنید). رد شدن انگشتان پا از روی هم می تواند به کف پا نیز آسیب برساند. تغییر شکل انگشت پا معمولاً در خلال زمان اتفاق می افتد و تمام انواع پا مستعد آن هستند. گاهی سوار شدن انگشتان پا بر روی هم تنها در اثر بونیون انگشت بزرگ اتفاق می افتد.

۲_ آسیب پای ورزشکار

 این حالت توسط قارچ هایی که محیط های گرم، تاریک و مرطوب مانند مناطق بین انگشتان پا یا قسمت انتهای کف پا را دوست دارند، ایجاد می شود. ممکن است بتواند پوست را ملتهب کند و باعث ایجاد بثورات پوستی و پوسته پوسته شدن با زمینه  قرمز شود. هم چنین پای ورزشکار باعث خارش، سوزش، لایه لایه شدن و گاهی اوقات بوی بد پا می شود. عفونت آن می تواند به قسمت های دیگر بدن منتقل شود.

با تمیز نگه داشتن پا و انگشتان پا و تعویض منظم کفش و جوراب می توانید از ابتلا به پای ورزشکار (که به آن تینه آ پدیس نیز گفته می شود) پیشگیری کنید. می توانید از کرم ها و اسپری های ضد قارچ برای درمان پای ورزشکار استفاده کنید. اگر این روش های درمانی مؤثر نباشند، ممکن است لازم باشد به پزشک متخصص مراجعه کنید.

۳_ کج شدن انگشتان پا

کج شدن انگشتان پا یا انگشت چکشی عبارت است از خم بودن مفصل انگشتان پا (مفصل بین بند ابتدایی و میانی انگشت). انگشت چکشی پا اغلب توسط کفش های نامناسب ایجاد می شود. قسمت پشتی مفصل خم شده بر اثر تماس مداوم با کفش ممکن است پینه بسته و دردناک شود.

چگونه انگشتان کج پا را صاف کنیم؟

در ابتدا، پوشیدن کفی یا پدهای پا می تواند به تغییر مکان انگشتان پا کمک کند، اما اگر خم شدگی ثابت شود، تاثیری نخواهد داشت و ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید. همچنین برخی معتقدند استفاده از سنگ پا نیز تا حدی می تواند در کاهش زاویه انگشت مؤثر باشد.

دلیل بلند بودن انگشت دوم پا

۴_ انحراف شست پا (بونیون)

بونیون یک زائده استخوانی مانند است که کنار مفصل انگشت بزرگ پا ایجاد می شود و  همراه انحراف انگشت بزرگ پاست. ایجاد آن دلایل مختلفی دارد از جمله ناهنجاری های مادرزادی، آرتروز، تروما، ژنتیک و اختلالاتی نظیر فلج مغزی. پس از درمان های طبی مانند مسکن ها و تغییر کفش، جراحی اغلب برای معالجه بونیون ها توصیه می شود.

عمل هالوکس والگوس 

۵_ میخچه پا یا پینه پا (کورن و کالوس )

این حالت در اثر فشار یا تحریک مداوم بر روی برجستگی های استخوانی انگشتان پا ایجاد می شود. کورن در قسمت روی پا و انگشتان پا و همچنین بین انگشتان پا ظاهر می شود. کالوس در کف پا بخصوص زیر پاشنه و در طرفین انگشتان پا شکل می گیرد. این ضایعات می توانند سفت و دردناک باشند. کورن های بین انگشتی اغلب نرم هستند. برای تسکین درد، می توانید از پدهایی روی کورن ها و کالوس ها استفاده کنید.

درمان میخچه بین انگشتان پا

در صورت وجود کورن و کالوس مقاوم به درمان باید به وجود دفورمیته های استخوانی شک کرد. سعی نکنید کورن و کالوس های خود را برش داده و از بین ببرید. برای مراقبت به پزشک متخصص مراجعه کنید.

۶_ انگشت چنگالی پا

انگشت چنگالی حالتی است که انگشتان پا در محل مفصل بند ابتدایی و بند میانی به سمت پایین خم می شوند و در مفصل بین انگشتان پا و استخوان های کف پا به سمت بالا انحراف پیدا می کنند.  میخچه پا نیز اغلب در کسانی که انگشت چنگالی دارند ایجاد می شود (در ناحیه ی سینه ی پا). در حالی که کفش های تنگ را می توان برای انگشت چنگالی پا مقصر دانست، اما آسیب دیدگی عصب پا (بیماری دیابت یا سایر شرایط) نیز باعث ضعف عضلات پا می شود.

۷_ نقرس

آیا بیماری نقرس خطرناک است؟ نقرس نوعی التهاب مفصل است که در اثر تولید زیاد و غیر قابل کنترل اسید اوریک در بافت و مایع مفصلی ایجاد می شود. یکی از اولین مکان هایی که مستعد ابتلاست، محل اتصال شست پا به استخوان کف پاست که از نظر درجه حرارت، سردترین نقاط بدن می باشند و اسید اوریک با تغییر دما متبلور می شود.

هنگام وقوع حمله نقرس اتفاقات زیر می افتد: انگشتان پا گرم، قرمز و متورم می شوند و حتی کوچکترین لمس دردناک خواهد بود. بهترین راه برای جلوگیری از حمله نقرس، شناسایی محرک ها از جمله غذاهای پورین دار، گوشت قرمز، غذاهای دریایی و الکل است. استفاده از یخ، نوشیدن مایعات فراوان و استراحت و داروهی ضدالتهاب ممکن است به شما کمک کند.

جراحی ناخن پا

کوتاه کردن ناخن ها برای سلامت پا مهم است. اگر آنها را مداوم و به درستی کوتاه نکنید، گوشه ها یا پهلوهای ناخن می توانند وارد پوست شوند و رشد کنند. سایر علل ایجاد آن فشار کفش و عفونت قارچی است. هنگامی که ناخن های پا را کوتاه می کنید، از ناخن گیر های بزرگتر استفاده کنید و از زیاد کوتاه شدن ناخن ها خودداری کنید، زیرا این مسئله نیز باعث فرو رفتن ناخن پا در گوشت یا عفونت شود.

۸_ قارچ ناخن پا

قارچ ناخن پا می تواند ظاهر ناخوشایند و تغییر شکل یافته ای به ناخن ها بدهد. این حالت می تواند رنگ ناخن را تغییر داده و در ناخن های دیگر نیز پخش شود. جلوگیری از قارچ ناخن پا دشوار است، به خصوص در مناطق مرطوب جایی که مردم تمایل به پابرهنه شدن دارند، مانند ساحل و استخر. افرادی که دارای بیماریهای مزمن مانند دیابت یا بیماری های نقص ایمنی مانند ایدز هستند، بسیار آسیب پذیر هستند و بهتر است در این مناطق کفش بپوشند.

۹_ فاصله افتادن بین انگشتان پا

انگشتان پا در حالت طبیعی به صورت متناسب و در کنار یکدیگر قرار دارند. گاهی اوقات، این چینش به هم خورده و دو انگشت با فاصله گرفتن از یکدیگر شکلی شبیه به حرف V را به وجود می آورند. این علامت اغلب اوقات بیانگر آسیب دیدن صفحه کف پا در ناحیه پنجه است. 

علت فاصله افتادن بین انگشتان پا

معمولا دو علت برای فاصله افتادن بین انگشتان پا شناسایی می شود:

۱_ آسیب صفحه کف پا

آسیب صفحه کف پا به آسیب دیدگی یکی از رباط های قدرتمند کف پا اشاره دارد. صفحه کف پا یک بافت فیبروزی – غضروفی محکم است که بند های نزدیک انگشتان پا (پاروکسیسمال) را به سر استخوان متاتارسال متصل می کند. این صفحه نقش مهمی در ثابت ماندن انگشتان در جای خود و پیشگیری از کشش بیش از حد آن ها به هر سمت دارد.

رایج ترین عامل آسیب صفحه کف پا وارد شدن فشار بیش از حد به مفصل متاتارسو فلانژیال است. این فشار در نهایت سبب تحلیل روی و پارگی صفحه کف پا می شود. پارگی صفحه کف پا با درد و بی ثباتی انگشتان همراه است.

۲_ هالوکس واروس

اصطلاح هالوکس واروس به وضعیتی بالینی گفته می شود که در آن انگشت شست پا از ناحیه استخوان متاتارسال دچار انحراف می شود. هالوکس واروس دارای درجات مختلفی از شدت، علائم و عوامل است. عوامل این مشکل عوارض پس از جراحی، روماتیسم و آسیب های فیزیکی را شامل می شوند. این وضعیت در صورتی که تنها یافته بالینی باشد طبیعی تصور شده اما گاهی اوقات ممکن است نشانه ای خفیف از یک ناهنجاری جنینی نیز باشد.

علت کج شدن انگشت دوم پا

وضعیت همپوشانی انگشتان پا هنگامی رخ می دهد که یکی از انگشتان شما، معمولاً انگشت شست یا انگشت دوم، روی انگشت مجاور امتداد داشته باشد. انگشت چکشی و انگشتی چکش از ناهنجاری های پا است که به دلیل عدم تعادل در عضلات، تاندون ها یا رباط ها رخ می دهد که به طور معمول انگشت پا را صاف نگه می دارد. نوع کفش شما، ساختار پا، ضربه و برخی از فرآیندهای بیماری می تواند به پیشرفت این ناهنجاری ها کمک کند.

انگشتان پنجه اغلب در جایی که روی کفش می مالند، پینه و میخچه ایجاد می کنند. در حالی که می توان کفش های تنگ را در پنجه پنجه ها مقصر دانست، آسیب عصبی پا (ناشی از دیابت یا سایر بیماری ها) نیز می تواند باعث ضعف عضلات پا شود. به طور کلی انگشت دوم پا تحت تأثیر قرار می گیرد زیرا طولانی ترین انگشت است.

دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی و فلوشیپ چراجی مچ پا