هنگامی که کودک مبتلا به عارضه ی کف پای صاف انعطاف پذیر می ایستد، قوس کف پا ناپدید میشود. اما در حالت نشسته یا زمانی که روی نوک انگشتان پا می ایستد مجددا این قوس ظاهر می شود. این عارضه اغلب هر دو پا را درگیر می کند. یکی از روش های درمان صافی کف پا، جراحی کف پای صاف در کودکان است.
درمان با عمل جراحی ممکن است گاها برای بیمار نوجوان و دارای درد مزمن، تجویز شود. جراحی کف پای صاف اغلب برای ایجاد قوس کف پا و یا بلندتر کردن تاندون های کوتاهی که موجب درد می شوند، انجام می شود. این جراحی معمولا طی مراحلی صورت می گیرد؛ به این صورت که ابتدا جراحی روی یک پا صورت می گیرد و پس از بهبودی با فاصله چند ماه جراحی روی پای دوم انجام می گردد. البته گاه می توان هر دو پا را هم زمان جراحی کرد.
با گذشت زمان و تغییر و پیشرفت انواع جراحی منجر به حصول نتایج کوتاه مدت و بلند مدت بهتری شده است. بیایید نگاهی دقیق تر به عارضه ی کف پای صاف اطفال و انتخاب روند درمانی مناسب جهت دستیابی به نتایج بهتر بیندازیم. اولین و مهم ترین نکته قابل بررسی در اصلاح انواع صافی کف پا, عامل اصلی ایجاد کننده آن یا همان فاکتوری است که از آن با عنوان سطح غلبه غیرطبیعی یاد میشود.
باید به خاطر داشته باشیم که پا شبیه یک سه پایه است. برای اینکه پا عملکرد صحیحی داشته باشد، هر سه قسمت این سه پایه (که در این مورد پاشنه، سر استخوان متاتارس اول وسر استخوان متاتارس پنجم) باید همزمان روی زمین قرار بگیرند. به علاوه تاندون های پشتی به ویژه تاندون آشیل باید به اندازه کافی منعطف باشند تا کشش زیادی بر این سه پایه وارد نکنند؛ چرا که این فشار می تواند موجب از بین رفتن قوس کف پا شود.
معاینه صافی کف پا در کودکان
در مطالب قبل، راجع به تشخیص صافی کف پا در کودکان، شرح داده شد. در این مطلب درباره معایناتی که قبل از عمل جراحی کف پای صاف مورد نیاز است صحبت می شود.
- در بررسی های بالینی، پا باید در هر دو حالت نشسته و ایستاده معاینه شود. هنگامی که بیمار ایستاده، پزشک به میزان از بین رفتن قوس کف پا و انحراف پنجه پا به سمت بیرون توجه می کند.سپس در حالی که بیمار پشت به پزشک می ایستد میزان چرخش پاشنه ها و نیز اصلاح یا عدم اصلاح آن ها به هنگام ایستادن روی پنجه ها مشاهده می شود. هر گونه عدم تقارن دو سمت مهم است.
- هنگام معاینه در حالت نشسته، وجود سفتی در تاندون آشیل و عضله گاستروکنمیوس (دو قلوی ساق) بررسی می شود.اگر مچ پا در حالتی که زانو صاف و کشیده است بیش از حالت نود درجه (خنثی) به سمت ساق خم نشود نشانه ی سقتی در تاندون آشیل یا عضله ساق است.اگر با خم کردن زانو مچ پا بیش از نود درجه به سمت ساق خم شود نشانه سفتی در عضله است .در غیر این صورت سفتی در تاندون آشیل وجود دارد.
- در هنگام معاینه پزشک حتما به دنبال نشانه هایی از وجود استخوان ناویکولار فرعی خواهد بود زیرا این مساله می تواند باعث صافی کف پا بشود مخصوصا در مواردی که صافی کف پا یک طرفه است.
روش های جراحی صافی کف پا و روش مناسب
روش های متعدد جراحی کف پای صاف در کودکان و نوجوانان وجود دارند که یکی یا ترکیبی از روش ها ممکن است بسته به نظر جراح در یک فرد مورد استفاده قرار بگیرند.
۱-استفاده از ایمپلنت ساب تالار
این ایمپلنتها با برش کوچکی روی قسمت بیرونی پا بین استخوان تالوس و استخوان پاشنه قرار می گیرند و مانع چرخش غیر عادی پاشنه می شوند و از این طریق باعث اصلاح کف پای صاف می شوند.
۲-اوستئوتومی ها
اوستئوتومی یعنی بریدن استخوان ها به منظور تغییر راستا یا چرخش آن ها. برای اصلاح صافی کف پا ممکن است نیاز به بریدن و تغییر جهت در استخوان پاشنه یا استخوان کونئیفرم باشد.معمولا محل اوستئوتومی با پیچ یا پلاک فیکس می شود.
۳-فیوژن ها
فیوژن یا آرترودز یعنی جوش دادن استخوان های دو طرف یک مفصل به هم. معمولا در دفورمیته های خیلی شدید یا همراه تغییرات آرتروزی در افرادی که در پایان سال های رشد خود هستند یا شلی بیش از حد لیگامانی به صورت ارثی دارند استفاده می شوند.
۴-عمل جراحی روی تاندون ها
اغلب به صورت مکمل و همراه سایر اعمال جراحی لازم برای اصلاح صافی کف پا انجام می شوند مثل بلند کردن تاندون آشیل یا جلو کشیدن تاندون تیبیالیس پوستریور.
عوارض عمل جراحی صافی کف پا
جراحی کف پای صاف پا برای اکثر افراد موفقیت آمیز است. با این حال، با عوارضی همراه است. در اینجا لیستی از رایج ترین عوارض ذکر شده است:
۱. درد
درد خطری است که با هر نوع جراحی که انجام می دهید ایجاد میشود. جراح از شما میخواهد پای خود را بالا نگه دارید تا درد و تورم کاهش یابد. آنها همچنین می توانند دارویی را برای شما تجویز کنند که درد را کاهش دهد.
۲. عفونت
احتمالش کم است که عفونت رخ دهد، با این حال، اگر به عفونت مبتلا شدید، پزشک متخصص می تواند توصیه کند که آنتی بیوتیک مصرف کنید. در موارد نادر، عفونت جدی ایجاد می شود. اگر عفونت های جدی درمان نشوند می توانند کشنده باشند. به همین دلیل مهم است که علائم را زود تشخیص دهیم تا عفونت درمان شود.
۳. ترومبوز ورید عمقی
ترومبوز ورید عمقی پس از جراحی کف پای صاف می تواند به دلیل بی حرکتی طولانی مدت ایجاد شود. خوشبختانه با ورزش می توانید خطر ترومبوز ورید عمقی را کاهش دهید. متخصص اطفال هریسبورگ می تواند در مورد تمریناتی که می توانید انجام دهید و زمانی که می توانید ورزش کنید به شما بگوید.
۴. بهبودی دیرهنگام
زمان بهبودی می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. با این حال، روند بهبود می تواند بسیار بیشتر از حد انتظار طول بکشد.
۵. زخم
هر جراحی می تواند باعث ایجاد اسکار شود. زخم معمولاً کوتاه مدت است، اما ممکن است در درازمدت ایجاد شود. برخی از انواع پوست بیشتر دچار زخم می شوند.
۶. سندرم درد منطقه پیچیده
این بیماری به عنوان دیستروفی سمپاتیک رفلکس نیز شناخته می شود. زمانی اتفاق می افتد که ناحیه ای از بدن بیش از حد حساس می شود. کوچکترین لمس می تواند غیرقابل تحمل باشد.
۷. عود
اگرچه عمل جراحی کف پای صاف برای اکثر افراد موفقیت آمیز است، اما همیشه این احتمال وجود دارد که این مشکل دوباره تکرار شود. جراح نمی تواند تضمین کند که مشکل عود نمی کند.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی مچ پا
