اگر گاهی حس می کنید که  هنگام راه رفتن یک تیله به کف پای شما چسبیده است و درد پایداری در سینه ی پای خود دارید ممکن است مبتلا به نوروم مورتون یا سندرم مورتون باشید. در این نوشتار با این بیماری و نحوه ی درمان پای مورتون بیشتر آشنا میشوید.

نورومای مورتون یک نوع خوش خیم از ورم است که تومور سرطانی نیست و در یکی از رگ های پا که حس انگشتان پا را حمل می کند، اتفاق می افتد. دلیل این که چرا اعصاب این ناحیه ناگهان شروع به ورم می کنند هنوز مشخص نیست.

اما وقتی که ورم آغاز به شکل گیری می کند، استخوان های اطراف و لگامنت ها بر روی اعصاب فشار وارد می کنند و منجر به حساسیت و التهاب آن ها می شوند. همین موضوع منجر به بروز درد و سوزش، بی حسی، مور مور شدن و دیگر حس های خاص و غیر نرمال در داخل انگشتان پا می شود.

نورومای مورتون معمولا در بین انگشتان سوم و چهارم شکل می گیرد. به شکلی کمتر، این مشکل ممکن است در بین انگشتان دوم و سوم پدیدار شود. وجود مورتون نوروما در دیگر نواحی پا بسیار نادر است. همچنین شکل گرفتن این مشکل ورم در هر دو پا به صورت همزمان نیز آنچنان رایج نیست.

این ورم و درد پا در خانم ها بیشتر از آقایان نمود پیدا می کند، دلیل آن نیز احتمالا پوشیدن کفش های پاشنه بلند با ناحیه بسیار تنگ برای انگشتان پا است. این نوع از کفش ها باعث می شوند انگشتان پای افراد در حالتی غیر نرمال قرار بگیرند. داشتن اضافه وزن نیز یکی دیگر از فاکتورهایی به شمار می رود که ریسک بروز این اتفاق را بالا می برد.

علائم نوروم مورتون

معمولا هیچ نشانه بیرونی  به عنوان مثال برآمدگی یا بیرون زدگی  از این شرایط وجود ندارد، به جای آن، ممکن است علائم و نشانه هایی از قبیل موارد زیر را تجربه کنید:

❇ حس این که انگار در داخل کفش های شما سنگ ریزه وجود دارد و بر روی آن ها ایستاده اید.

❇ درد سوزشی در سینه ی پا که ممکن است به انگشتان پا نیز پخش شود. درد معمولا با فعالیت یا هنگام پوشیدن کفش تشدید می شود. درد شبانه نادر است.

❇ ممکن است احساس خواب رفتگی یا یک حس ناخوشایند در انگشتان پا وجود داشته باشد.

دونده ها ممکن است در هنگام استارت زدن از تخته ی استارت احساس درد کنند. کفش های پاشنه بلند که پا را در وضعیتی مشابه استارت زدن دونده ها قرار می دهند نیز ممکن است علایم را تشدید کنند. کفش های تنگ و پنجه باریک هم با فشردن استخوان ها به هم و تحت فشار قرار دادن عصب باعث بدتر شدن علایم می شوند.

آیا درد کف پا و سوزش پنجه پا خطرناک است؟

پیشنهاد می شود هرگز درد هایی از ناحیه پا که بیش از چند روز باقی می مانند را نادیده نگیرید. در صورت داشتن درد و سوزش در کف پا که بهبود پیدا نمی کند، سریعا به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر با عوض کردن کفش ها و تغییر فعالیت های خود باز هم درد تسکین پیدا نکرد.

علت درد کف پا در سندرم موتون

مورتون نوروما معمولا بر اثر کفش هایی که خیلی تنگ هستند و یا کفش های پاشنه بلند به وجود می آید. این کفش ها منجر به فشرده شدن اعصاب در ناحیه پا شده و آن ها را با مشکل مواجه می کنند. اعصاب آسیب دیده ضخیم شده و کم کم دردناک می شوند و همه این ها به دلیل فشاری است که توسط کفش به پا وارد می گردد.

یک علت احتمالی دیگر می تواند غیر نرمال بودن پای افراد باشد که می تواند منجر به ناپایداری فرد شده و بر روی اعصاب ناحیه پا در فرد، فشار ایجاد کند. مورتون نوروما معمولا با موارد زیر همراه است:

❇ صاف بودن کف پا

❇ بونیون های پا

❇ قوس زیاد کف پا (High arches)

❇ انگشت چکشی (hammer toes)

این مشکل پا همچنین می تواند به دلیل فعالیت های خاصی که فرد انجام می دهد رخ دهد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

❇ فعالیت های ورزشی پر تکرار نظیر دویدن و یا ورزش هایی که با راکت انجام می شوند، چرا که در این ورزش ها میزان فشار روی پا زیاد است.

❇ ورزش هایی که به کفش های تنگ نیاز دارند به عنوان مثال اسکی یا رقص باله

گاهی اوقات نیز، مورتون نوروما در اثر آسیب دیدگی پا رخ می دهد.

عوامل مؤثر در مورتون نوروما

فاکتورهایی که به نظر می رسد منجر به بروز مورتون نوروما می شوند، عبارتند از:

کفش های پاشنه بلند: پوشیدن کفش های پاشنه بلند یا کفش هایی که تنگ هستند و به خوبی برای پا طراحی نشده اند می توانند فشار زیادی را بر روی انگشتان و کف پا قرار دهند.

ورزش های خاص: شرکت در برخی از فعالیت های ورزشی خاص نظیر دویدن،  می توانند منجر به بروز حادثه و مشکل برای پای شما شوند. ورزشی هایی که در آن ها باید از کفش های تنگ استفاده کرد نظیر اسکی روی برف یا سخره نوردی نیز می توانند منجر به افزایش فشار روی پا شوند.

بد شکلی و دفرمه بودن پا: افرادی که با مشکل بانیون ها، چکش پا، آرک های بلند یا صافی کف پا مواجه هستند، بیشتر از بقیه در خطر بروز نورومای مورتون در پای خود هستند.

تشخیص نورومای مورتون

در حین آزمایش، پزشک معالج بر روی پای شما فشار وارد می کند تا یک توده یا نقطه حساس را پیدا کند. همچنین ممکن است حس صدای خاصی بین استخوان های پای خود داشته باشید.

آزمایش های تصویر برداری

برخی از آزمایش های تصویربرداری در تشخیص مشکل نورومای مورتون از دیگر موارد، کاربردی تر هستند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

❇ آزمایش اشعه ایکس: احتمال این که دکتر از شما بخواهد ایکس ری انجام دهید وجود دارد، تا بدین ترتیب برخی از علل احتمالی درد نظیر اصطحکاک استخوانی رد شوند.

❇ سونوگرافی: این تکنولوژی از امواج صدا استفاده می کند تا تصاویری از ساختار و استخوان بندی بدن شما ثبت کند. آزمایش سونوگرافی برای نشان دادن بافت هایی که حالت نرمالی ندارند بسیار کاربردی است، به خصوص برای نوروما.

❇ آزمایش ام آر آی: این روش از امواج رادیویی و میدان آهنربایی قوی استفاده می کند تا تصاویری دقیق از بافت های نرم بدن شما تولید کند. اما این یک آزمایش گران قیمت است و نوروما را در افرادی که هیچ علائمی ندارند، نشان می دهد.

جلوگیری از عود مجدد نورومای مورتون

یکی از ساده ترین راه ها برای جلوگیری از این که دوباره نورومای مورتون به پای شما بیاید، پوشیدن کفش های مناسب و خوب است.

❇ از پوشیدن کفش های تنگ یا کفش هایی که پاشنه بلند دارند برای مدت زمان های طولانی خودداری کنید.

❇ کفش هایی را انتخاب کنید که دارای فضای بزرگ برای انگشتان پا هستند تا آن ها را به سادگی تکان دهید.

❇ از کفی های طبی درون کفش در صورت صلاحدید پزشک خود استفاده کنید تا بدین ترتیب فشار روی کف پای شما کمتر شود.

❇ از جوراب های دارای پد استفاده کنید چرا که اگر زیاد می ایستید یا راه می روید پای شما را کمک خواهند کرد.

❇ اگر در ورزش های خاصی شرکت می کنید، از کفش هایی استفاده کنید که درون آن ها کفی وجود داشته باشد تا از پای شما محافظت شود.

درمان مورتون نوروما

درمان به میزان شدت علائم شما بستگی دارد. پزشک معالج شما معمولا از یک برنامه خاص استفاده خواهد کرد. بدین معنا که شما ابتدا با درمان های معمولی تر کار را شروع خواهید کرد و کم کم به درمان های جدی تر خواهید رسید، به خصوص اگر درد شدید شود.

درمان خانگی نوروم مورتون

درمان اولیه با استفاده از محافظ های قوس پا و کفی های خاص برای کفش ها شروع می شود. این کار منجر به کاهش میزان فشار روی اعصاب پا می شود. این موارد می توانند آماده تهیه شده یا مختص شما طراحی شوند. همچنین پزشک شما ممکن است مسکن های OTC یا داروهای ضد التهاب غیر استروءیدی را تجویز کند، از قبیل ایبوپروفن یا آسپیرین.

از جمله دیگر درمان های اولیه:

❇ فیزیوتراپی

❇ تمرینات کششی برای نرم شدن تاندون و لگامنت ها

❇ ماساژ کف پا

❇ نرمش هایی برای قوی شدن قوزک پا و انگشتان

❇ استراحت دادن به پا

❇ گذاشتن یخ بر روی نقاط مربوطه

❇ تزریقات

اگر درد شما کماکان ادامه دارد، پزشک معالج ممکن است از تزریق کورتیکوسترویدها یا داروهای ضد التهاب به ناحیه درد استفاده کند. یک تزریق بی حس کننده موضعی نیز می تواند به از بین بردن حس اعصاب کمک کند. این کار می تواند به صورت موقت درد شما را از بین ببرد.

جراحی نوروم مورتون

وقتی که همه روش های درمانی در بهبود وضع پای شما ناموفق بودند، پزشک می تواند به سراغ جراحی برود.

❇ نیورکتومی (neurectomy)، که در آن بخشی از اعصاب جدا می شود.

❇ جراحی کریوجنیک یا همان نیوروبلاسیون کریوجنیک، که در آن اعصاب و لایه پوشش دهنده آن ها به کمک دمای بسیار پایین کشته می شوند.

❇ جراحی فشرده سازی که در آن به کمک بریدن لگامنت ها و دیگر ساختار های دور اعصاب، فشار روی آن ها کم می شود.

دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فوق تخصص جراحی مچ پا در تهران

برای پرسش از دکتر، روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.