پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می دهد که مچ پا به طور اتفاقی دچار پیچش شود یا به صورت نادرستی چرخانده شود. این کار می تواند سبب کشیده شدن یا پاره شدن رباط هایی شود که استخوان مچ و مفاصل پای شما را در کنار هم نگه می دارند. درمان پیچ خوردگی مچ پا به شدت آن بستگی دارد. در برخی موارد درمان پیچ خوردگی مچ پا در منزل امکان پذیر نیست و تنها راه درمان مراجعه به متخصص ارتوپد است.
رباط ها مقاومت خاصی دارند که به آنها این امکان را می دهد تا مفاصل شما را ثابت نگه دارند. زمانی که رباط های اطراف مچ پا بیش از حد کشیده شوند، مچ پا دچار پیچ خوردگی می شود. پیچ خوردگی مچ پا معمولاً باعث آسیب دیدگی رباط های قسمت بیرونی مچ پا می شود.
همانطور که گفتیم درمان پیچ خوردگی مچ پا به شدت و نوع پیچ خوردگی مرتبط است. با وجود اینکه شما می توانید از مراقبت های خانگی و داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید، اما بهتر است پزشک شدت آسیب را تعیین کرده و مطابق با آن، دوره و روش درمان را به شما توصیه کند.
علائم پیچ خوردگی مچ پا
علائم و نشانه های پیچ خوردگی مچ پا با توجه به شدت آسیب دیدگی، متفاوت است. در صورت مشاهده ی علائم زیر در مچ پا، شما ممکن است دچار پیچ خوردگی شده باشید:
- درد و عدم امکان تحمل وزن بدن بر روی پای آسیب دیده
- حساسیت به لمس
- تورم
- کبودی
- دامنه حرکتی محدود
- عدم تعادل
- احساس صدا دادن مچ آسیب دیده
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
شاید شما تنها به مراقبت ها و درمان های خانگی نیاز داشته باشید؛ اما در صورت داشتن درد و تورم، بهتر است با پزشک مشورت کنید. زیرا پزشک می تواند تشخیص دهد که آسیب دیدگی شما از نوع پیچ خوردگی است یا خیر. همچنین، در صورت شدید بودن علائم ممکن است آسیب شدید به رباط ها وارد شده باشد، یا شما دچار شکستگی استخوان مچ یا ساق شده باشید.
تشخیص پیچ خوردگی مچ پا
در صورتی که پای شما پیچ خورده باشد، پزشک با انجام معاینه فیزیکی می‌تواند آن را تشخیص دهد. در زمان معاینه ی فیزیکی، پزشک مچ، کف و ساق پای شما را بررسی کرده و پوست اطراف ناحیه ی آسیب دیده را لمس می کند تا نقاط حساس به درد در مچ پا را پیدا کند. همچنین، با حرکت دادن پا، دامنه ی حرکتی مچ پا و حالت های دردناک آن را مورد بررسی قرار می دهد تا روش درمان درمان پیچ خوردگی مچ پا را تشخیص دهد.
در صورت آسیب دیدگی شدید، پزشک ممکن است برای در نظر گرفتن احتمال شکستی استخوان و پارگی رباط، روش های تشخیصی زیر را تجویز کند:
✳️ اشعه ایکس: یک نوع اشعه از نوع امواج الکترومغناطیسی است که تصاویری از درون بدن شما ایجاد می کند. این آزمایش برای بررسی شکستگی مچ پا تجویز می شود.
✳️ MRI: آزمایش MRI از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از بدن استفاده می کند. این آزمایش برای بررسی دقیق ساختارهای نرم مچ پا، مثل رباط ها استفاده می شود.
✳️ سی تی اسکن: ترکیبی از یک سری تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف است، که می تواند جزئیات بیشتری در مورد استخوان ها و مفاصل در اختیار پزشک قرار دهد.
✳️ سونوگرافی: یک روش تصویر برداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر از ساختارهای بدن استفاده می کند. این تصاویر به پزشک کمک می کند تا وضعیت تاندون ها در موقعیت های مختلف را با دقت بررسی کند.
درمان پیچ خوردگی مچ پا
مانند تمام مواردی که ذکر شد، درمان پیچ خوردگی مچ پا نیز به شدت علائم آن بستگی دارد. هدف از درمان، کاهش درد و تورم، بهبود رباط ها و بازگرداندن عملکرد مچ پا می باشد. در صورت آسیب دیدگی شدید، ممکن است شما به یک متخصص ارتوپد یا یک فیزیوتراپ نیاز داشته باشید.
درمان های خانگی پیچ خوردگی مچ پا
برای درمان پیچ خوردگی های خفیف، در دو سه روز اول، درمان های خانگی زیر توصیه می شود:
⬅️ استراحت کنید، از انجام فعالیت هایی که باعث درد، ورم یا ناراحتی مچ پای شما می شود بپرهیزید.
⬅️ از یخ استفاده کنید، بلافاصله بعد از پیچ خوردگی، کمپرس یخ را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی محل آسیب دیده قرار داده و این کار را هر ۲-۳ ساعت تکرار کنید. در صورت داشتن بیماری های عروقی، دیابت یا بی حسی، قبل از استفاده از یخ با پزشک مشورت کنید.
⬅️ مچ پا را بالاتر از سطح بدن قرار دهید، این کار را به ویژه در شب ها انجام دهید. جاذبه و تخلیه مایعات اضافی به کاهش تورم و درمان پیچ خوردگی مچ پا کمک می کند.
⬅️ از حمام نمک اپسوم (Epsom) استفاده کنید، نمک اپسوم معمولاً به عنوان یک درمان خانگی برای پیچ خوردگی مچ پا استفاده می شود. با وجود اینکه تحقیقات محدودی در زمینه ی اثربخشی نمک های اپسوم وجود دارد، اما تجربیات بیماران نشان می دهد که به علت منیزیم موجود در این نمک، خیساندن مچ پا در وان نمک اپسوم می تواند درد و التهاب را کاهش دهد.
برای تهیه ی حمام نمک اپسوم، ۱ فنجان نمک اپسوم را در وان آب گرم بریزید، آن را با دست هم بزنید تا نمک ها حل شوند، سپس پای خود را به مدت ۳۰ دقیقه در وان قرار دهید.
⬅️ بستن مچ پا، برای کاهش تورم، مچ پا را با یک باند الاستیک (کشی) ببندید. اما توجه داشته باشید که این باندها نباید خیلی محکم بسته شوند، زیرا ممکن است جلوی جریان خون در آن ناحیه را بگیرند! از دورترین نقطه از قلبتان باند پیچی را شروع کنید.
درمان دارویی
در اغلب موارد، برای کنترل درد و درمان پیچ خوردگی مچ پا از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوبروفن، ناپروکسن یا استامینوفن استفاده می شود.
توان بخشی
هنگامی که درد و تورم شما به اندازه ی کافی بهبود پیدا کرد، پزشک برای بازگرداندن دامنه ی حرکتی، قدرت، ثبات و انعطاف پذیری مچ پا، تمریناتی را تجویز می کند. پزشک یا فیزیوتراپ، نحوه ی انجام این تمرینات را به شما توضیح خواهند داد.
تمرین تعادل و ثابت ماندن شامل تمرین همکاری ماهیچه های مچ پا و حمایت از مفاصل برای جلوگیری از پیچ خوردگی های مکرر می شود. مانند چالش های تعادل، ایستادن روی یک پا و …
اگر پیچ خوردگی مچ پای شما در حین فعالیت های ورزشی اتفاق افتاده است، برای تعیین زمان از سر گرفتن ورزش با پزشک مشورت کنید. پزشک یا فیزیوتراپ ممکن است برای شما فعالیت ها و آزمایشات حرکتی جداگانه ای تجویز کند.
لوازم کمکی
راه رفتن با پای پیچ خورده ممکن است دشوار و دردناک باشد. بنابراین شما می توانید برای کاهش درد از عصا استفاده کنید. با توجه به شدت پیچ خوردگی مچ پای شما، پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای ثابت ماندن مچ پا از باند الاستیک، نوار های ورزشی یا بریس مچ پا استفاده کنید. برای پیچ خوردگی های شدید، شما ممکن است به گچ گیری یا ایرکست air cast نیاز داشته باشید.
عمل جراحی
در مواردی که پیچ خوردگی مچ پا با روش های درمانی و فیزیوتراپی بهبود پیدا نکرد، به جراحی نیاز است. موارد انجام جراحی عبارتند از:
- ترمیم رباطی که بهبود پیدا نکرده است
- بازسازی رباط با پیوند تاندون
علت پیچ خوردگی مچ پا
پیچ خوردگی پا زمانی اتفاق می افتد که مچ پای شما از حالت طبیعی خود خارج می شود؛ که در برخی موارد می تواند منجر به پارگی یا کشیده شدن رباط های مچ پا شود. دلایل پیچ خوردگی پا:
🔷 زمین خوردنی که باعث پیچ خوردن مچ پای شما شود
🔷 در صورتی که به طور اتفاقی در زمان پریدن یا چرخیدن، به صورت بدی روی مچ پایتان فرود بیایید
🔷 راه رفتن یا ورزش کردن روی سطح ناهموار
🔷 در حین فعالیت های ورزشی، شخص دیگری به پای شما ضربه وارد کند
عوامل خطر ساز
عواملی که خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش می دهند عبارتند از:
❌ ورزش: پیچ خوردگی پا یک مصدومیت ورزشی شایع است؛ به ویژه در ورزش هایی که نیاز به پرش یا چرخش دارند. مثل بسکتبال، فوتبال، دو میدانی و …
❌ سطوح ناهموار: راه رفتن یا دویدن روی سطح ناهموار و ورزش در زمین های غیر استاندارد می تواند خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش دهد.
❌ آسیب های قبلی مچ پا: اگر قبلاً مچ پای شما دچار پیچ خوردگی یا آسیب دیدگی شده است، ممکن است دوباره این اتفاق برایتان رخ دهد.
❌ آمادگی جسمانی پایین: آمادگی بدنی پایین یا انعطاف پذیری کم مچ پا می تواند خطر پیچ خوردگی در حین فعالیت های ورزشی را بالا ببرد.
❌ کفش نامناسب: کفش های غیر استاندارد، یا کفش های پاشنه بلند می توانند منجر به پیچ خوردگی مچ پا شوند.
عوارض عدم درمان پیچ خوردگی مچ پا
عدم درمان پیچ خوردگی مچ پا، یا شروع فعالیت قبل از بهبودی کامل پیچ خوردگی مچ پا می تواند منجر به مشکلات زیر شود:
♦️ درد مزمن مچ پا
♦️ سستی و ناپایداری مزمن مفصل مچ پا
♦️ آرتروز مفصل مچ پا
پیشگیری از پیچ خوردگی مچ پا
نکات زیر می تواند به پیش گیری از پیچ خوردگی مچ پا و تکرار آن کمک کند:
❇️ قبل از ورزش و تمرین، بدن خود را گرم کنید.
❇️ هنگام راه رفتن یا دویدن روی سطوح ناهموار مراقب باشید.
❇️ برای مچ پای آسیب دیده یا ضعیف، از باند یا بریس های مچ پا استفاده کنید.
❇️ کفش مناسب بپوشید.
❇️ از کفش های پاشنه بلند، کمتر استفاده کنید.
❇️ اگر آمادگی جسمانی ورزش خاصی را ندارید، در آن ورزش شرکت نکنید.
❇️ تمرینات قدرت و انعطاف پذیری عضلات را انجام دهید.
❇️ تمرینات ثبات و تعادل را انجام دهید.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
محمدرضا
دوشنبه ۶ اردیبهشت ۰( 3 سال پیش)
تعداد بازدید: 243
مشاهده پرسش
