دردهای رشد نوعی درد ضربان دار و اذیت کننده در پاها یا سایر اندام ها می باشد. این دردها معمولاً در کودکان ۳ تا ۵ ساله و ۸ تا ۱۲ ساله دیده می شود. دردهای رشد معمولاً اندام های تحتانی (ساق پا، جلوی ران ها و پشت زانو) را تحت تأثیر قرار می دهند. اما علت درد رشد در بزرگسالان چیست؟
به طور کلی رشد استخوان ها پدیده ای دردناک نیست. علت دردهای رشد ناشناخته است و ممکن است به فعالیت روزانه ی کودکان مرتبط باشد.یک فرضیه این است که چون در هنگام رشد استخوان ها نسبت به عضلات سریعتر افزایش طول پیدا می کنند این مساله باعث تحت کشش قرار گرفتن عضلات و درد می شود.
در واقع زمانی که دلایل دیگر دردهای استخوانی و عضلانی رد شوند می توان این دردها را به درد رشد نسبت داد. همانطور که گفتیم درد رشد عموماً در کودکان اتفاق می افتد. اما احتمال وجود این دردها بعد از زمان بلوغ کودک نیز وجود دارد.
علائم درد رشد در بزرگسالان
شایع ترین علائم درد رشد گرفتگی و دردهای عضلانی است که معمولاً در هر دو اندام تحتانی ایجاد می شود. علائم دیگر این مشکل عبارتند از:
- درد منقطع (دردی که می آید و می رود)
- دردهایی که در اواخر بعد از ظهر یا عصر شروع می شوند (ممکن است شما به خاطر درد از خواب بیدار شوید، اما معمولاً صبح ها محو می شوند)
- سردرد
- شکم درد
علت درد رشد در بزرگسالان
فرآیند رشد معمولاً چند سال بعد از بلوغ متوقف می شود. این اتفاق برای دختران معمولاً در سنین ۱۴ یا ۱۵ سالگی و برای پسران در سن ۱۶ سالگی رخ می دهد. با این وجود، شما ممکن است علائمی مانند دردهای رشد را در بزرگسالی تجربه کنید. دلایل احساس درد رشد در بزرگسالان عبارتند از:
۱- عضلانی با شروع تأخیری (DOMS)
درد عضلانی با شروع تأخیری (DOMS) نوعی درد عضلانی است که چند ساعت تا چند روز بعد از ورزش ایجاد می شود. این نوع درد می تواند شامل حساس شدن عضلات و دردهای شدید عضلانی باشد.
علت دقیق درد عضلانی با شروع تأخیری مشخص نیست. اما این درد در اغلب اوقات بعد از شروع یک فعالیت شدید یا از سر گرفتن یک ورزش سنگین بعد از چند وقت اتفاق می افتد. همچنین، مدت و شدت ورزش می تواند در احتمال ایجاد DOMS تأثیرگذار باشد.
DOMS می تواند منجر به کاهش دامنه ی حرکتی شده و حتی راه رفتن را برایتان دشوار کند. بنابراین، شما ممکن است برای مقابله با این درد به سایر نواحی پای خود فشار بیاورید که همین امر در صورت ادامه دار شدن منجر به آسیب های آتی خواهد شد.
مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، ماساژ پای آسیب دیده و استراحت چند روزه می توانند به بهبودی دردهای ناشی از DOMS کمک کنند.
۲- روماتیسم مفصلی
آرتریت روماتوئید یا آرتروز مفصلی یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می کنند و همین امر سبب التهاب در پوشش مفاصل شما می شود. علائم روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- سفتی یا -به قول معروف- خشک شدن مفاصل
- خستگی
- ضعف
- تورم مفصل
۳- آرتروز
استئوآرتریت یا آرتروز شایع ترین فرم بیماری آرتریت می باشد. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که غضروف انتهای استخوان ها به تدریج از بین می رود. غضروف یک بافت لغزنده و قوی است که باعث حرکت مفصلی بدون اصطکاک می شود. در نهایت، اگر غضروف به طور کامل از بین برود، استخوان به استخوان برخورد کرده و منجر به ساییدگی آنها می شود. افراد مسن بیشتر از سایرین به آرتروز مبتلا می شوند. از علائم آرتروز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد
- تورم
- سفتی
- کاهش دامنه ی حرکتی مفاصل
دردهای مشابه درد رشد در بزرگسالان
مشکلات دیگری وجود دارند که ممکن است شبیه دردهای رشد به نظر برسند؛ اما این مشکلات معمولاً با علائم دیگری همراه هستند. برخی از این موارد عبارتند از:
۱- سندرم پای بی قرار
سندرم پای بی قرار یک اختلال سیستم عصبی است که باعث ایجاد مشکل و ناراحتی و میل غیر قابل کنترل به حرکت پاها می شود. حرکت دادن پاها ممکن است به طور موقتی علائم شما را کاهش دهد. علائم سندرم پای بی قرار عبارتند از:
- احساس ناراحتی پاها در عصر یا شب، به خصوص در حالت نشسته یا دراز کشیده
- تکان خوردن شدید و لگد زدن در زمان خواب
۲- هایپرموبیلیتی مفاصل
هایپرموبیلیتی مفاصل به این معناست که شما قادرید برخی از مفاصل یا همه مفاصل خود را بیش از افراد دیگر حرکت دهید. این مشکل با نام «دو مفصله» نیز شناخته می شود. بسیاری از مبتلایان به هایپرموبیلیتی مفاصل هیچ مشکل یا علائمی را تجربه نمی کنند. اما احتمال بروز موارد زیر وجود دارد:
- درد مفصلی
- تق تق مفصل
- خستگی
- علائم گوارشی، مثل اسهال یا یبوست
- آسیب دیدگی های مکرر بافت نرم، مثل کشیدگی
- در رفتگی راحت مفاصل
۳- بیماری لایم
بیماری لایم از طریق کنههای آلوده به باکتری B. burgdorferi به انسان منتقل میشود. علائم بیماری لایم شامل موارد زیر است:
- تب
- سردرد
- خستگی
- حساسیت های پوستی دایره ای شکل
۴- گرفتگی (کرامپ)
گرفتگی به معنای انقباض ناخودآگاه عضلات می باشد. گرفتگی های پا معمولاً شب ها اتفاق افتاده و ناحیه ی ساق پا را تحت تأثیر قرار می دهد. این مشکل به طور ناگهانی ایجاد شده و بیشتر در میانسالان و سالمندان شایع می باشد.
گرفتگی های گاه و بیگاه (تک و توک) پا معمولاً رایج و بی خطر است. البته، اگر این گرفتگی ها پر تعداد و شدید بود بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
۵- لخته خونی
ترومبوز وریدی به لخته خونی گفته می شود که در رگ های اصلی بدن -معمولاً پا- ایجاد می شود. در برخی موارد ممکن است شما هیچ علائمی را تجربه نکنید. در صورت وجود علائم، ممکن است موارد زیر مشاهده شود:
- پا درد
- قرمزی
- گرما در ناحیه آسیب دیده پا
- ورم
۶- شین اسپلینت (درد جلو ساق پا)
شین اسپلینت نوعی التهاب عضلات، تاندون و بافت استخوانی اطراف ساق می باشد. در این بیماری شما در ناحیه ی جلوی ساق خود (در محل رسیدن عضله به استخوان) احساس درد خواهید داشت.
این درد معمولاً در زمان ورزش یا بعد از آن خود را نشان می دهد. درد شین اسپلینت تیز، نبض دار و حساس به لمس در محل التهاب می باشد. شین اسپلینت همچنین می تواند سبب ورم خفیف شود.
این بیماری معمولاً در خانه و با استراحت، یخ و حرکات کششی بهبود می یابد. در صورتی که این موارد باعث بهبودی نشده و درد شما شدید شد به پزشک مراجعه کنید.
۷- فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا باعث احساس درد در کل بدن می شود. علائم دیگر این بیماری عبارت است از:
- خستگی
- مشکلات روحی مثل افسردگی و اضطراب
- از دست دادن حافظه
- سندرم ناراحتی معده
- سردرد
- بی حسی یا گزگز در کف دست و پا
- حساسیت به صدا، نور و دما
۸- سرطان استخوان
سرطان استخوان نوعی سرطان است که خود استخوان را هدف قرار می دهد. رایج ترین نشانه ی سرطان استخوان درد استخوانی می باشد. این درد معمولاً در ابتلا خفیف بوده و سپس تبدیل به یک درد مزمن می شود که با استراحت هم کاهش پیدا نمی کند. از دیگر نشانه های سرطان استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورم
- قرمزی
- برآمدگی در ناحیه مربوطه
- شکستگی راحت استخوان سرطانی
۹- شکستگی استرسی
شکستگی استرسی به ترک های ریز استخوانی گفته می شود که معمولاً بر اثر استهلاک ایجاد شده اند. علائم این بیماری عبارتند از:
- دردی که به مرور شدیدتر می شود
- ناحیه حساس به لمس
- ورم
۱۰- اوستئومیلیت
اوستئومیلیت نوعی عفونت استخوانی است. این عفونت ممکن است در استخوان شروع شده یا از طریق جریان خون خود را به استخوان برساند. علائم این عفونت عبارتند از:
- درد
- ورم
- قرمزی
- گرما در ناحیه مربوطه
- تب
- حالت تهوع
- ناراحتی عمومی
در صورت مشاهده ی این علائم به پزشک مراجعه کنید. مخصوصاً برای سالمندان و افراد مبتلا به دیابت، سیستم ایمنی ضعیف یا افراد در معرض خطر عفونت. اوستئومیلیت با مصرف آنتی بیوتیک بهبود پیدا می کند و در صورت عدم درمان می تواند سبب مرگ بافت استخوانی شود.
دکتر غلامرضا نادری بورد تخصصی ارتوپدی، آرتروسکوپی و آرتروپلاستی، فلوشیپ جراحی مچ پا