تاندون پرونئال، تاندونی نواری از جنس بافت همبند می باشد که عضله را به استخوان متصل می کند. هر دو تاندون پرونئال پا، در پشت استخوان قوزک خارجی پا و در کنار هم قرار گرفته اند. در این مقاله به بررسی آسیب های تاندون پرونئال می پردازیم.
تاندون های پرونئال شامل تاندون پرونئال کوتاه و تاندون پرونئال بلند می شود. پرونئال کوتاه (پرونیوس برویس) به قسمت خارجی میانه پا متصل می شود(متاتارس پنجم)، در حالی که که پرونئال بلند (پرونیوس لونگوس) در زیر پا و نزدیک به قسمت درونی قوس پا قرار دارد. عملکرد اصلی تاندون های پرونئال تثبیت پا و مچ پا و محافظت از آنها در برابر پیچ خوردگی ها می باشد.
علائم آسیب های تاندون پرونئال
آسیب های تاندون پرونئال می توانند حاد (با رخدادی ناگهانی) یا مزمن (در طول زمان) باشند. این آسیب ها بیشتر برای افرادی اتفاق می افتند که در ورزش هایی شامل حرکات مکرر مچ پا شرکت می کنند.
علاوه بر این، افرادی که قوس پای آنها بیش از حد نرمال است ، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسیب های تاندون پرونئال هستند. انواع اصلی آسیب های تاندون پرونئال، تاندونیت (التهاب تاندون)، پارگی و ناپایداری تاندون هستند.
۱-تاندونیت
التهاب یکی از تاندون ها یا هر دوی آنها می باشد. التهاب توسط فعالیت هایی ایجاد می شود که شامل استفاده مکرر از تاندون، استفاده بیش از حد از تاندون و آسیب (مانند پیچ خوردگی مچ پا) می شوند. علائم تاندونیت شامل موارد زیر می شوند:
✅ درد
✅ تورم
✅ احساس گرما در هنگام لمس
۲- پارگی تاندون پرونئال
پارگی های شدید توسط فعالیت مکرر یا آسیب ایجاد می شوند. علائم فوری این پارگی های شدید شامل موارد زیر می شوند:
✔درد
✔تورم
✔ضعف یا بی ثباتی پا و مچ پا
با گذشت زمان، این پارگی ها می توانند به یک تغییر در شکل پا منجر شوند که در آن زاویه قوس پا بیشتر (گودتر شدن کف پا) می شود.
آسیب دیدگی مزمن تاندون (تاندینوزیس) معمولا در اثر استفاده بیش از حد و در طول بازه های زمانی طولانی (معمولا چند سال) رخ می دهد.
در پارگی های مزمن، تاندون مانند کشی است که به قدری کشیده می شود تا باریک گشته و درنهایت پاره شود. ابتلا به زاویه بیش از حد قوس پا نیز فرد را در معرض ابتلا به پارگی مزمن تاندون قرار می دهد. علائم پارگی های مزمن تاندون شامل موارد زیر شود:
☑ درد های تکی (گاه به گاه) در قسمت خارجی مچ پا
☑ ضعف یا بی ثباتی در مچ پا
☑ افزایش زاویه قوس پا
دررفتگی تاندون پا
در رفتگی به معنای این است که یکی از تاندون ها یا هر دوی آنها از موقعیت عادی خود خارج شوند. در برخی موارد، در رفتگی در اثر شرایطی مادرزادی است که فرد با یک تغییر در شکل استخوان یا عضله متولد می شود. در دیگر موارد، در رفتگی پس از آسیبی مانند پیچ خوردگی مچ پا به وجود می آید.
آسیب یا صدمه به بافتی (رتیناکولوم) که سبب تثبیت تاندون ها می شود، می تواند به در رفتگی مزمن تاندون منجر شود. علائم در رفتگی شامل موارد زیر شود:
✳ احساس لرزش تاندون در نواحی استخوان مچ پا
✳ درد گاه به گاه در پشت استخوان مچ پا
✳ ضعف یا بی ثباتی مچ پا
از آنجایی که تاندونی که از جای خود خارج شده است بیشتر در معرض شکاف برداشتن و پارگی قرار دارد، درمان زودهنگام در رفتگی حیاتی می باشد. بنابراین اگر این احساس لغزش گفته شده را در پای خود حس کردید، فورا با یک جراح پا و مچ پا مشورت کنید.
تشخیص آسیب تاندون پرونئال
از آنجایی که گاهی اوقات آسیب های تاندون پرونئال به اشتباه تشخیص داده می شوند و وضعیت فرد ممکن است بدون درمان بدتر شود، ارزیابی اولیه توسط یک جراح پا و مچ پا توصیه می شود.
جهت تشخیص یک آسیب تاندون پرونئال، جراح پا را معاینه کرده به دنبال درد، بی ثباتی، تورم، گرما و ضعف بر روی قسمت خارجی مچ پا خواهد گشت. به علاوه، ممکن است جهت ارزیابی کامل آسیب رادیوگرافی یا دیگر روش های تصویربرداری پیشرفته مورد نیاز باشد.
همچنین، جراح پا و مچ پا به دنبال نشانه های پیچ خوردگی مچ و دیگر آسیب های مربوطه ای خواهد گشت که گاهی اوقات در ارتباط با آسیب تاندون پرونئال هستند. انجام یک تشخیص صحیح مهم است، زیرا ناراحتی و درد مچ پا به صورت مداوم پس از یک پیچ خوردگی ساده می تواند نشانه ای از مشکلات دیگر باشد.
درمان غیر جراحی
درمان به نوع آسیب رسیده شده به تاندون پرونئال بستگی دارد. گزینه های درمانی شامل موارد زیر می شوند:
#بی حرکت ساختن
ممکن است جهت بازداشتن مچ پا و پا از حرکت کردن و دادن امکان التیام به آسیب، از آتل یا گچ گیری استفاده شود.
#داروها
داروهای ضد التهاب خوراکی یا تزریقی می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
#فیزیوتراپی
درمان با یخ، گرما یا امواج فراصوت می توانند جهت کاهش تورم و درد استفاده شوند. همگام با بهبود علائم، ممکن است ورزش هایی جهت قوی تر کردن عضلات و افزایش تعادل و محدوده حرکتی اضافه شوند.
#مچ بند
جراح می تواند برای مدتی کوتاه یا در حین فعالیت هایی که نیاز به حرکت مکرر مچ پا دارند، مچ بند را پیشنهاد دهد. هنگامی که بیمار نیازمند جراحی نیست، استفاده از مچ بند می تواند گزینه ای درمانی برای او تلقی شود.
چه زمانی به جراحی تاندون پرونئال نیاز است؟
در برخی موارد، ممکن است جهت ترمیم تاندون یا تاندون ها و احتمالا درمان ناپایداری لیگامانی همراه به جراحی نیاز باشد. جراح پا و مچ پا نسبت به شرایط بیمار و سبک زندگی او مناسب ترین فرایند درمانی را تعیین می کند. پس از جراحی، فیزیوتراپی بخشی مهم از توانبخشی می باشد.
دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی ، آرتروسکوپی ، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران