در اکثر افرادی که در کف پای خود احساس سوزش دارند، دلیل متداول و اصلی آسیب دیدگی عصب های این بخش از بدن است که رایج‌ترین علت سوزش کف پا، آسیب رسیدن به عصب است که معمولا با بیماری دیابت در ارتباط است. با این حال احساس سوزش در پا و کف پا ممکن است دلایل دیگری نیز مانند مشکلات انگشتان پا داشته باشد که در این مقاله قصد داریم پیرامون آن ها صحبت کنیم.
شما همچنین میتوانید برای اطلاع از دلایل درد کف پا و درد روی پا به لینک زیر مراجعه کنید:
سوزش کف پا نشانه چیست؟
حس سوزش در پا در افراد مختلف ممکن است بر حسب شرایط، متناوب یا دائمی باشد و میزان آن نیز از معمولی تا شدید متغیر می باشد. ممکن است پای شما حس گرما، مور مور شدن، تیر کشیدن یا بی حسی را داشته باشد. این درد و سوزش معمولا در هنگام شب بیشتر است. درمان احساس سوزش و درد در پا بستگی به دلیل بروز این شرایط دارد و نمی توان همه بیماران را با یک پروسه درمانی خاص درمان کرد.
دلایل احساس سوزش کف پا
احساس سوزش در کف پا ممکن است به خاطر بیماری‌های مختلفی باشد. ابتدا باید دلیل اصلی این مشکل را پیدا کنید تا به درمان درست دست پیدا کنید.
احساس سوزش در پاها ممکن است در شرایط مختلف و بنا به دلایل متغیری به وجود آید. جهت طی کردن مراحل درمانی بسیار مهم است که ابتدا دلیل اصلی مشکل خود را مشخص کنید. برخی علل نظیر قارچ پا در پای مصدوم ورزشکاران یا کفش هایی که خیلی تنگ هستند به راحتی قابل درمان و رفع شدن هستند. اما در برخی شرایط ممکن است دلیل بروز مشکل سوزش در پا نامشخص باشد و در نتیجه انتخاب راه درمانی مناسب برای پزشک متخصص کمی سخت می شود.
در این مقاله درباره علت سوزش پا در افراد اطلاعات بیشتری کسب کنید تا متوجه دلیل اصلی سوزش کف پای خود شوید.
علائم پای دیابتی
ارتباط تغذیه و سبک زندگی با سوزش کف پا
اولین قدم درمانی، اصلاح سبک زندگی، ورزش کردن و اصلاح رژیم غذایی است.
استفاده زیاد از الکل
استفاده زیاد و افراطی از الکل یکی دیگر از دلایل آسیب رسیدن به اعصاب بدن به شمار می رود که به آن نوروپاتی الکلی می گویند. علاوه بر سوزش کف پا، از جمله دیگر علائم این نوع نوروپاتی به موارد زیر اشاره می کنیم:
- ضعف در عضلات، اسپاسم های عضلات و از دست دادن کارکرد عضلات
- کارکرد نامناسب دستگاه تناسلی و روده
- حس گیجی و سرگیجه
- اختلال گفتار
عدم مصرف الکل می تواند از شدیدتر شدن علائم نوروپاتی الکل جلوگیری کند. با این حال برخی آسیب های مربوط به اعصاب غیر قابل برگشت هستند.
کمبود غذایی و مواد مقوی
سوزش در پا بر اثر رژیم غذایی نامناسب یا سوتغذیه در گذشته بیشتر از زمان حال متداول بوده است اما هنوز هم در نواحی خاصی که قحطی وجود دارد در بین برخی افراد دیده می شود. در زمان جنگ جهانی دوم حدود یک سوم از زندانی های آمریکایی، سندروم سوزش پا در اثر سو تغذیه را تجربه کردند.
در جمعیت کنونی، به خصوص در افراد بزرگسال، آسیب های عصبی می تواند مربوط به کمبود مواد زیر در بدن باشد:
- ویتامین ب ۱۲
- ویتامین ب ۶
- ویتامین ب ۹ (فولات ها)
این کمبود در انواع مختلف ویتامین ب می تواند منجر به بروز سوزش در ناحیه پا و عضلات شود و کارکرد آن ها را با مشکل مواجه کند.
کم خونی که در واقع کمبود سلول های خون قرمز در بدن است نیز می تواند به دلیل کمبود ویتامین ب در بدن پدیدار شود. از جمله دیگر علائم کمبود ویتامین در بدن می توان به سرگیجه، تنگی نفس و خستگی اشاره کرد.
قرار گرفتن در معرض سموم
در معرض فلزات سنگین (مثل سرب و جیوه) یا حتی مواد شیمیایی صنعتی بودن (مثل سموم آفت کش) در مدت زمان طولانی می تواند منجر به بروز علائم نوروپاتی محیطی شود. برخی مواد دارویی که از آن ها برای درمان برخی بیماری های خاص نظیر اچ آی وی (ایدز) یا تشنج استفاده می شود نیز منجر به آسیب دیدگی اعصاب بدن و در نتیجه بروز سوزش در ناحیه پا می شوند.
آنچه در ادامه می آید، مشکلات جسمانی است که سوزش و داغی کف پا، یکی از علائم آن ها می تواند باشد.
سوزش کف پا در افراد دیابتی یا نوروپاتی دیابتی
اگر قند خون کنترل نشده و بالا را برای سال ها نادیده بگیرید همین موضوع می تواند منجر به آسیب دیدگی رگ ها و عصب های بدن شما به خصوص باعث سوزش کف پا شود. قند خون بالا انتقال سیگنال و پیام ها در اعصاب را کاهش می دهد .همین موضوع می تواند حس و اعصاب بخش های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد که از جمله آن ها می توان به پاهای فرد اشاره کرد. قند خون بالا همچنین دیواره رگ های خونی را که حامل اکسیژن و مواد غذایی هستند ضعیف کرده و انتقال این مواد ضروری به اعصاب را با مشکل مواجه می کند.
این آسیب به عصب می تواند در کل بدن شما وجود داشته باشد. حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد از افرادی که با دیابت دست و پنجه نرم می کنند مشکل مربوط به آسیب به اعصاب بدن خود یا همان نوروپاتی را در بدن دارند. در صورت داشتن شرایط زیر، متاسفانه ریسک نوروپاتی دیابتی در شما افزایش می یابد:
- چاقی بیش از حد
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
هنگامی که آسیب عصبی در پاهای شما باشد، این موضوع را با نام نوروپاتی ثانوی یا جانبی معرفی می کنند. نوروپاتی جانبی یکی از متداول ترین انواع نوروپاتی در بیماران مختلف است. این نوع از نوروپاتی می تواند باعث سوزش کف پا شما شود. نوروپاتی کمتر ممکن است دست و بازوی افراد را تحت تاثیر قرار دهد و خطر اصلی مربوط به ناحیه پا در بیماران است.
از جمله علائم دیگر نوروپاتی ثانوی می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- بی حس شدن و یا تیر کشیدن در دست یا پای افراد
- حس اینکه انگار یک جوراب تنگ را پوشیده اید
- درد تیز یا ضربه زننده در ناحیه پا
- حس ضعف یا سنگینی در پا و دست ها
- تعریق زیاد و غیر طبیعی
در صورت مشاهده هر کدام از علائم نوروپاتی، مراجعه به پزشکان متخصص بسیار ضروری است. کنترل کردن قند خون می تواند از آسیب به عصب ها جلوگیری کند.
یک مطالعه نشان داده است که نوروپاتی غیر قابل توضیح و با علت ناشناخته ممکن است نشانه ای از دیابت پنهان یا مرزی باشد.
نوروپاتی حسی فیبر کوچک (SFSN)
SFSN نوعی نوروپاتی دردناک است که در نتیجه آن معمولا سوزش ناحیه پا به سراغ افراد می آید. از جمله دیگر علائم نوروپاتی حسی فیبر کوچک می توان به کم شدن حس در پا و درد های متناوب یا دائم اشاره کرد. دلیل بروز SFSN در افراد از دست دادن غلاف میلین است که کار آن محافظت از فیبر عصبی در بدن است. با اینکه در اکثر موارد دلیل بروز نوروپاتی حسی فیبر کوچک مشخص نیست، معمولا بیماری دیابت نقش اساسی در این موضوع دارد.
بیماری شارکو _ماری _ توث (CMT) و سوزش کف پا
بیماری شارکو ماری توث یکی متداول ترین بیماری های آسیبی عصبی وراثتی است. این بیماری عملکرد اعصاب مربوط به عضلات را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری معمولا پیشرونده است، بدین معنا که علائم آن در گذر زمان تشدید می شوند. یکی از اولین علائم CMT ایجاد سوزش کف پا است و معمولا بیماران حس دردناکی نظیر فرو شدن سوزن در پا و دست های خود دارند. از جمله دیگر علائم CMT می توان به آتروفی (تحلیل) عضلانی و عدم کنترل مناسب دست و پاها اشاره کرد.
معمولا از هر ۲۵۰۰ نفر یک نفر با بیماری CMT دسته پنجه نرم می کند. نام این بیماری در واقع گرفته شده از سه پزشکی است که در سال ۱۸۸۶ آن را تشخیص داده اند. آتروفی عضلانی پرونئال و نوروپاتی حسی حرکتی ارثی از جمله دیگر اسم های مربوط به این وضعیت خاص هستند.
شاید برای شما جالب باشد: ایا کیست زانو خطرناک است؟
سندروم درد منطقه ای پیچیده (CRPS)
بیماری CRPS معمولا در یک بافت یا ناحیه از بدن به وجود می آید و در بیشتر اوقات پس از یک جراحی یا مصدومیت پدیدار می شود. این بیماری شامل آسیب دیدگی به اعصاب است که پیام رسانی و ارتباط بین مغز و ستون فقرات را با مشکل روبرو می کند. از جمله علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد سوزشی در عضو
- سوزش کف پا
- ورم
- تغییر در رنگ پوست و بافت ها
ارتیروملالژیا
ارتیروملالژیا یک بیماری بسیار نادر است که با قرمزی، داغی و درد در ناحیه پا همراه بوده و دلیل آن نیز در اکثر مواقع ناشناخته است. شدت این بیماری بسته به شرایط خاص فرد متغیر می باشد. اما درد ناشی از آن معمولا پس از موارد زیر تشدید می شود:
- تمرین و ورزش
- پیاده روی
- ایستادن
- در معرض گرما قرار گرفتن
آیا علت سوزش کف پا، کم کاری تیروئید است؟
تیروئید کم کار می تواند تعادل هورمون های در بدن را به کلی به هم بزند. این موضوع می تواند منجر به ورم شود که همین موضوع فشار روی اعصاب را خواهد کرد. علاوه بر سوزش در پا، علائم دیگر کم کاری تیروئید شامل خستگی، افزایش وزن و پوست خشک هستند.
بیماری های عفونی
سوزش کف پا می تواند یکی از چندین علائم عفونت های مختلف نظیر موارد زیر باشد:
- بیماری لایم
- اچ آی وی (ایدز)
- سیفلیس
- زونا
اگر فکر می کنید مشکل عفونی در بدن دارید حتما از پزشک معالج خود درخواست آزمایش کنید تا شاید دلیل اصلی سوزش در ناحیه پا مشخص شود.
قارچ انگشتی در ورزشکاران
بیماری قارچ انگشتی یک عفونت واگیردار است که بیشتر در ورزشکاران دیده می شود. این بیماری می تواند دست و انگشتان پا را در افراد تحت تاثیر قرار دهد.
از جمله متداول ترین علائم مربوط به قارچ انگشتی پای ورزشکاران می توان به سوزش، تیر کشیدن و خارش در ناحیه پا و علت ورم پا اشاره کرد که بیشتر در ناحیه انگشتان پا حس می شود. علاوه بر این موارد ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- تاول های خارشی و دردناک بر روی پا
- شکاف در پوست بین انگشتان پا یا بر روی بخش های دیگر پا
- خشکی پوست در کناره ها یا زیر پا
- خشکی پوست بر روی پا
- خارج شدن انگشتان پا از موقعیت اولیه و همیشگی خود و تغییر رنگ و ضخامت آن ها
بیماری های کلیوی
هنگامی که کلیه های شما کارکرد صحیح و همیشگی خود را از دست می دهند، مواد سمی در خون شما شکل گرفته و این موضوع می تواند منجر به درد و سوزش کف پا شود. این شرایط همچنین موارد دیگری که در زیر اشاره شده اند را به همراه دارد:
- کاهش خروجی ادرار
- تنگی نفس بی دلیل و نامشخص
- حالت تهوع
- گیجی
- خستگی
- تشنج
- کما
بیماری شریانی محیطی (PAD)
بیماری PAD یا همان شریان محیطی همراه با تنگ شدن شریان هایی است که خون را از قلب به سمت پا می آورند. علائم بیماری شریان محیطی مشابه با همان مواردی است که در نوروپاتی بود که در بالا به آن ها اشاره شد و از جمله آنها می توان به سوزش در ناحیه پا اشاره کرد. درد معمولا به دنبال پیاده روی و نرمش و تحرک ایجاد می شود.
سندروم تونل تارسال
سندروم تونل تارسال زمانی رخ می دهد که اعصابی که از پشت قوزک داخلی عبور می کنند به دلیل ورم مچ پا یا صدمات مختلف فشرده شوند. این موضوع می تواند در نهایت منجر به سوزش در ناحیه پا و همچنین درد های موضعی گردد. این درد در مچ پا با گذر زمان تشدید می شود و باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
در این شرایط بسیار مهم است که درمان را خیلی زود شروع کنید و اجازه ندهید آسیب دیدگی اعصاب به مرحله ای برسد که دیگر غیر قابل برگشت و همیشگی باشد.
شیمی درمانی
مواد شیمیایی درمانی که برای کشتن سلول های سرطانی مورد استفاده قرار می گیرند عوارض جانبی متعددی دارند که نوروپاتی محیطی از جمله آن هاست. دیگر اثرات جانبی مربوط به سیستم های عصبی یا عضلانی در اثر شیمی درمانی شامل موارد زیر می شوند:
- خستگی، درد و حس لرزش عضلات
- کاهش رفلکس های تاندونی
- مشکلات تعادلی
- ضعف عضلات
- درد
کبد و سوزش کف پا
پزشکان دریافته اند که مشکلات کبدی می تواند به صورت سوزش کف پا و ساق پا بروز پیدا کند. کارکردن کبد به صورت نامنظم و غیر صحیح، اخلاط کبد و چربی کبد همگی می توانند به سوزش کف پا منجر شوند که برای رفع این سوزش باید در صدد درمان مشکلات کبدی بر آمد. هرچند ناراحتی های معده هم در این مشکل مؤثر است.
علت سوزش کف پا در شب چیست؟
هنگامی که سرانجام در رختخواب خود به خواب می روید و استراحت می کنید، ممکن است احساس درد شدید در پاها و گاهی اوقات در کف پا نیز داشته باشید و نتوانید بخوابید مگر اینکه راه حلی برای تسکین درد پیدا کنید. در حالی که فشارهای وارده بر پا می تواند یکی از دلایل درد باشد، اما گاهی بدون اینکه فشاری بر پا وارد شده باشد، پا درد می کند. خانم هایی که کفش پاشنه بلند به پا دارند، اغلب از چنین دردی شکایت دارند.
هنگامی که شما درد شدید در پا را تجربه می کنید، ممکن است یک وضعیت جدی باشد و ممکن است نیاز بیشتری به توجه به آن داشته باشد. درک علت دلایل بروز این درد در پا و یافتن راه حل مناسب برای آن بسیار مهم است. این درد پس از مدتی نیز ممکن است شروع به مداخله در زندگی عادی شما کند و باعث اختلال در کار و حرفه و سلامتی شما شود. از جمله علل درد پا در هنگام خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- نوروپاتی محیطی (یک اختلال اعصاب است و می تواند باعث درد و بی حسی در دست و پا شود)
۲- نوروم مورتون (ضخیم شدن بافت اطراف اعصاب منتهی به انگشتان پا)
۳- اعصاب تحریک شده (ممکن است به دلیل حرکات تکراری یا به دلیل نگه داشتن بدن در یک موقعیت برای مدت زمان طولانی ایجاد شود)
۴- سندروم پای بی قرار
برای سوزش کف پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟
شما می توانید در صورت مشاهده علائم فوق در خصوص سوزش کف پا و ساق پا، سریعاً جهت دریافت نوبت اینترنتی یا نوبت تلفنی با دکتر رضا نادری، متخصص ارتوپدی اقدام نمایید.
علائم سوزش کف پا
احساس سوزش کف پا می تواند با علائم دیگری نیز همراه شود که این موارد به وضعیت، اختلال یا بیماری زمینه ای آن ها بستگی دارد. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی
- تاول زدن
- بی حسی یا احساس سوزن شدن
- درد
- قرمزی، گرمی یا تورم
احساس سوزش انگشتان پا می تواند با علائمی همراه باشد که از دیگر دستگاه های بدن منشا گرفته اند. از جمله آن ها می توان موارد زیر را نام برد:
- تغییرات حسی
- سختی در راه رفتن
- حساسیت شدید به لمس
- مشکلات پا از جمله زخم، درد مفصلی یا درد استخوانی
- هماهنگی نامطلوب
- ضعف عضلانی
- درد عصبی
- بی حسی و احساس سوزن شدن در بازو یا پا
- درد در هنگام راه رفتن
- کاهش توانایی در احساس تغییرات دمایی
- درد شدیدی که در هنگام شب تشدید می شود.
علائم جدی که می توانند بیانگر یک شرایط تهدید کننده زندگی باشند:
- احساس سوزش ناگهانی به همراه بی حسی یا ضعف یک سمت بدن می تواند علامت سکته مغزی باشد.
- نبض ضعیف یا غیر قابل لمس
- تغییر در سطح هوشیاری همچون بی هوش شدن یا عدم پاسخگویی
- تغییر در وضعیت روانی همچون گیجی، هذیان، بی حالی، توهم
- صحبت های بریده و درهم یا عدم توانایی صحبت کردن
- فلجی یا عدم توانایی در حرکت دادن یک اندام
- تغییر ناگهانی در دید، از دست دادن بینایی یا درد چشمی
- سردرد های شدید
درمان سندرم سوزش انگشتان پا
درمان این سندرم به علت و بیماری زمینه ای آن بستگی دارد:
مراقبت از خود
پای خود را به مدت حداقل ۱۵ دقیقه در آب خنک فرو برید. این کار می تواند سبب احساس رهایش موقت از درد و سوزش شود. استفاده از آب سرد توصیه نمی شود.
از قرار دادن پای خود در برابر حرارت خودداری کنید.
پای خود را بالا تر از سطح بدن نگه دارید.
از دارو های مسکن بدون نسخه استفاده کنید. دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی همچون ایبوپروفن، کتوپروفن یا ناپروکسن می توانند به صورت موقت سبب تسکین درد شوند.
روغن ها و پماد های موضعی اعمال کنید. روغن ها و پماد های موضعی حاوی کپسایسین را می توان با هدف تسکین درد به پای خود اعمال کرد. پودر ها، اسپری ها، لوسیون ها و پماد های ضد قارچ جهت درمان بیماری پای ورزشکاران استفاده می شوند.
دارو های تجویزی
انسولین یا دارو های خوراکی کاهنده قند خون می توانند سطح قند خون را در افراد دیابتی کنترل کنند.
- مکمل های غذایی را می توان برای افراد مبتلا به کمبود ویتامین تجویز کرد.
- مسکن ها: مسکن های مخدر خوراکی و موضعی یا مسکن های غیر مخدر برای تسکین درد تجویز می شوند. همچنین برچسب ها، اسپری ها، لوسیون ها و پماد های حاوی لیدوکائین نیز می توانند در کاهش درد مفید باشند.
- دارو های ضد افسردگی: ضد افسردگی های سه حلقه ای یا دارو های دیگر می توانند به کاهش درد مزمن ناشی از آسیب عصبی (نوروپاتی) کمک کنند.
- دارو های ضد صرع یا ضد تشنج: دارو های گاباپنتین، کاربامازپین، پرگابالین و غیره را می توان برای درمان درد مزمن استفاده کرد.
- دارو های ضد قارچ: دارو های خوراکی می توانند برای درمان عفونت های مقاوم به محصولات موضعی به کار گرفته شوند.
- فیزیوتراپی و ورزش
- تغییرات در رژیم غذایی
- قطعات و کف های مخصوص کفش (ارتوتیک)
- جراحی: در برخی موارد که بیماری به دارو ها یا انواع غیر تهاجمی درمان پاسخ نمی دهد امکان دارد به انجام جراحی ارتوپدی نیاز باشد.
پیشگیری از بروز سندرم سوزش در انگشتان پا
هیچ راهی جهت پیشگیری کامل از این سندرم وجود ندارد اما این راهبرد ها می توانند به رفع برخی مشکلات کمک کنند:
- طبق یک برنامه به صورت دوره ای با متخصص بیماری های پا ملاقات کنید: در صورت ابتلا به دیابت یا دیگر بیماری های آسیب رسان به اعصاب، معاینه و بررسی منظم پا ها ضروری است. افراد مبتلا به دیابت یا بیماری های دیگر ممکن است به پوشیدن کفش های مخصوص نیاز داشته باشند.
- کفش هایی را انتخاب کنید که اندازه و تهویه مناسبی دارند: کفش باید علاوه بر داشتن پاشنه کوتاه و پنجه پهن از قوس پا نیز به خوبی حمایت کند.
- جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری پای ورزشکاران از جوراب های خشک و تمیز استفاده کنید: در صورت شرکت در ورزش ها یا فعالیت هایی که پا در آن عرق می کند، جوراب های خود را به صورت مرتب عوض کنید.
- پا های خود را از نظر علائم عفونت یا آسیب به صورت روزانه معاینه کنید: جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت باید وجود مواردی همچون تاول، زخم، بریدگی یا شکستگی پوست بر روی پا بررسی شوند
در صورت ابتلا به دیابت، کنترل قند خون می تواند موثر ترین روش پیشگیری یا درمان نوروپاتی (آسیب عصبی) ناشی از این علت باشد.
دکتر غلامرضا نادری
متخصص ارتوپدی، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران
بابک
شنبه ۷ بهمن ۲( 3 ماه پیش)
تعداد بازدید: 61
مشاهده پرسش
